Να τα ξεκαθαρίσουμε: το animation ή ανιμέισον, πείτε το όπως θέλετε, είναι για όλες τις ηλικίες. Ο σπουδαίος Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο δήλωσε πρόσφατα άλλωστε πως «το ανιμέισον είναι κινηματογράφος». Αυτό το αναδεικνύει στην πράξη και το δικό μας Animasyros, που εδώ και 16 χρόνια έχει καταφέρει να εδραιωθεί ως διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ, να φέρει κοντά την ελληνική και διεθνή κοινότητα καθώς και να συμβάλει στην άνθηση του ελληνικού ανιμέισον.
Οι αριθμοί για το τι ζήσαμε στη φετινή διοργάνωση μιλούν από μόνοι τους: 270 ταινίες από 53 χώρες, 8 διαγωνιστικά τμήματα και 3 θεματικά αφιερώματα, 5 εκπαιδευτικά εργαστήρια, 30 παρουσιάσεις στην Αγορά, περισσότεροι από 100 καλλιτέχνες και εκατοντάδες επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο. Έξι μέρες που χορτάσαμε προβολές ανιμέισον και γεμίσαμε έμπνευση στο όμορφο νησί της Σύρου.
Βρέθηκα στις προβολές του διαγωνιστικού τμήματος που αφορά τα TV & Commissioned Films και γνώρισα από κοντά τους δημιουργούς, όπου μου εξήγησαν την ιδέα πίσω από το project που παρουσιάσαν, την συμβολή του Animasyros στο ελληνικό ανιμέισον καθώς και μου μίλησαν για το πάθος τους για τον κόσμο αυτό.
Φωκίων Ξένος, σκηνοθέτης animation
«Κάνω κυρίως stop motion animation και η βάση μου είναι στην Αθήνα. Με δύο φίλους έχουμε ένα studio το Out There Collective. Στο διαγωνιστικό παρουσίασα τρία επεισόδια από το Γέγονε- Μέσα στο Μουσείο, μια παραγώγη της ΕΡΤ, σε συμπαραγωγή με την Neda Film, όπου και συνεργάζομαι, είναι ένα πρότζεκτ του Γιάννη Ζιώγκα και της Βάσιας Χατζηγιαννάκη, που είναι οι δημιουργοί της σειράς. Εγώ δούλεψα σε όλα τα επεισόδια, ως animator και ως σκηνοθέτης.
Πρόκειται για μια σειρά για τα μουσεία της Αθήνας. Εμείς είχαμε την ευκαιρία να ανοίξουμε τις πόρτες των μουσείων και να εξηγήσουμε στα παιδιά την ιστορία των εκθεμάτων μέσα από animated φιλμ. Ήταν ένα δύσκολο πρότζεκτ, ήταν η πρώτη φορά που έγινε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, οπότε είχε τα ζόρια του.
Στην Ελλάδα ο κόσμος δεν αντιλαμβάνεται ακόμα πόσο χρονοβόρα είναι η διαδικασία και πόσο μπορεί να κοστίσει μια animation ταινία. Εμείς με ένα αυστηρό deadline, υλοποιήσαμε 10 επεισόδια των τριών λεπτών, όλα με διαφορετικές τεχνικές animation. Αυτό μας πήρε ουσιαστικά 1,5 χρόνο. Αυτή η σειρά απευθύνεται σε ηλικίες 4+ αλλά μπορεί να συγκινήσει έναν ενήλικα ή να τον κάνει να μάθει κάτι χωρίς να είναι τετριμμένο.
Στη συγκεκριμένη σειρά ήμασταν μια πολύ μικρή ομάδα, το κάναμε με πολύ δύσκολες συνθήκες αλλα το κάναμε γιατί το πιστεύαμε και γιατί θέλαμε να δείξουμε στον κόσμο ότι αυτό το animation, είναι υλοποιήσιμο, υπάρχουν ταλαντούχοι άνθρωποι στην Ελλάδα που μπορούν να κάνουν πράγματα που αξίζουν. Δικό μου κίνητρο είναι να μπορέσουμε να προβάλλουμε περισσότερο την φιλμικη διάσταση του animation. Υπάρχει πάρα πολύ ταλέντο και νομίζω ότι ειναι πολύ κρίμα που δεν το εκμεταλλευόμαστε και σε άλλους τόμεις, για να βλέπουμε πρωτότυπα σχέδια από την Ελλάδα. Θεωρώ αυτό ότι οφείλεται εν μέρει στο ότι είμαστε μια μικρή χώρα, που γενικά δεν παράγει πράγματα και εξαρτώμαστε από το τι κάνουν οι χώρες γύρω μας και πως αυτές διαμορφώνουν τις τάσεις. Επίσης, οι φορείς δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη διαχρονικότητα του animation, ούτως ώστε να το χρησιμοποιούν περισσότερο.
Το animation είναι μαραθώνιος και όχι σπριντ. Χρειάζεται αρκετό χρόνο και αρκετή υπομονή. Εμένα πάντα μου άρεσε το σινεμά και το storytelling . Οπότε η ιδιότητα μου ως γραφίστας συν το πάθος μου για σινεμά, βρέθηκε στο animation, που ήταν ακριβώς στη μέση. Συνειδητοποίησα πόσο δύσκολο είναι, γιατί χρειάζεται πολύ χρόνο, κόπο και υπομονή, αλλά νομίζω ότι το animation με έκανε να αγαπήσω τη διαδικασία.
Η κοινότητα των animators στην Ελλάδα είναι πολύ μικρή αλλά είμαστε πολύ ενωμένοι. Είμαι και μέλος της ASIFA Hellas, της ένωσης των animators. Λίγο πολύ, όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Το Animasyros, έχει δείξει πόσο πετυχημένο φεστιβάλ είναι και σε θέματα εξωστρέφειας και σύνδεσης των πολιτισμών από άλλες χώρες. Είμαι αισιόδοξος γενικά και προσπαθώ μέσα από τη δουλειά μου να κάνω το καλύτερο δυνατό και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που το κάνουν ταυτόχρονα, οπότε η ισχύς εν τη ενώση».
Ίριδα Ζίογκα, σκηνοθέτις ταινιών animation, με ειδίκευση στο stop motion
«Ζω στην Ολλανδία τα τελευταία χρόνια, αλλα πηγαινοέρχομαι συνέχεια στην Ελλάδα, γιατί κάνω δουλειές εδώ. Η δουλειά που παρουσιάζω φέτος ήταν ένα προϊόν που έγινε commissioned από την εταιρεία you.gr. Ουσιαστικά η εταιρεία έκανε rebranding και έψαχναν να βρουν έναν ιδιαίτερο τρόπο για να δημιουργήσουν τα σποτ τους. Ήρθαν σε εμένα, γιατί ήθελαν να κάνουν κάτι σε stop motion, χωρίς να ξέρουν σε ποια κατεύθυνση. Καταλήξαμε στη συγκεκριμένη δουλειά, που ήταν είχες πολλές προκλήσεις, ήταν μεγάλης κλίμακας πρότζεκτ. Τα γυρισμα διήρκησαν τρεις μέρες και για τα δύο διαφημιστικά, που έγιναν ταυτόχρονα. Χρησιμοποιήσαμε πραγματικούς ηθοποιούς, οι οποίοι ηταν εξαιρετικοί στη δουλειά τους, με πολλή υπομονή. Επίσης ήταν πολύ δύσκολο το animation στο πάτωμα.
Χρησιμοποιήσαμε αυτή την προοπτική γιατι ήταν ο καλύτερος τρόπος για τις εναλλαγές, σε συνδυασμό με του stop motion animation και του pixelation (animation με ανθρωπους). Τους ηθοποιούς τους κουνούσαμε καρέ-καρέ, ήταν σε δύσκολες πόζες, πολλές φορές έμοιαζαν και σαν σπασμένες κούκλες, με τις κινήσεις να γίνονται λίγο υπερβολικές και να είναι κάτι μεταξύ animation και ρεαλιστικού κόσμου με live action.
Έχω κάνει πολλά διαφημιστικά και πολλά γυρίσματα, αλλά το συγκεκριμένο, λόγω μεγέθους, ήταν ένα από τα πιο δύσκολα που έχω κάνει. Το animation ως διαδικασία είναι πολύ χρονοβόρο ούτως ή αλλως, οπότε προσθέτει παραπάνω στον χρόνο η συμμετοχή ηθοποιών. Το post production έγινε μέσα σε μερικές εβδομάδες, γράψαμε και πρωτότυπη μουσική. Το αποτέλεσμα ήταν καλύτερο από ότι είχαν όλοι φανταστεί. Ήταν κάτι πολύ πρωτόγνωρο για τον πελάτη, για τη διαφημιστική και για μενα την ίδια, γιατί μπορεί να είχα κάνει αντίστοιχα προτζεκτ αλλά στο μισό scale.
Η τεχνική του stop motion κατά κάποιο τρόπο με επέλεξε, γιατί ο Γιάννης Ζιόγκας, ο πατέρας μου, τουλάχιστον τα τελευταία 45 χρονια κάνει stop motion animation στην Ελλάδα. Ένα μεγάλο ποσοστό δημιουργών που ασχολείται με αυτή την τεχνική, έχει περάσει από το studio του για εκπαίδευση και συνεργασια. Σαν κόρη του, ήταν αναπόφευκτο να μην επηρεαστώ από αυτό και να μην ερωτευτώ το stop animation από αυτή την επαφή. Μου αρέσει η αίσθηση των αντικειμένων που φτιάχνουμε. Νιώθω ότι αυτή η σχέση είνια μια πολύ οργανική σχέση. Ουσιαστικά δίνουμε ζωή σε ένα αντικείμενο. Είναι πολύ μαγικό να το ετοιμάζεις βήμα βήμα και όταν το ολοκληρώνεις, να το βλέπεις να έχει ζωντανέψει. Είναι μια προέκταση του εαυτού σου. Έχω ένα συναισθηματικό δέσιμο (γέλια).
Για παράδειγμα, στο stop motion, αν το υλικό που χρησιμοποιείς είναι η πλαστελινή, βλέπεις και τα αποτυπώματά σου πάνω στην κούκλα. Αυτό που έχεις δημιουργήσει και έχει πάνω τα αποτυπώματά σου, έχει πάρει μια μορφή και λέει μια ιστορία. Οπότε υπάρχει μια μεγάλη σύνδεση με το υλικό που χρησιμοποιούμε. Είναι επίσης μια πολύ ομαδική τεχνική. Θεωρώ ότι είναι πιο κοντά στο live action. Τα έχει όλα.
Στο Animasyros είναι η τρίτη φορά που συμμετέχω με κάποια δουλειά μου. Πλέον το φεστιβάλ είναι θεσμός, είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και πλεον πολύ σημαντικό στην Ευρώπη. Ξεκίνησε από μια προσπάθεια που έγινε με πολλή αγάπη και πάθος για το animation, από δύο ανθρώπους που κατάφεραν να ενώσουν μια κοινότητα, η οποία ήταν κάπως σκόρπια στην αρχή. Πλέον, κάθε τέλη Σεπτέμβρη ερχόμαστε εδώ πέρα για να παρουσιάσουμε τα προτζεκτ μας και να συναντηθούμε. Το ελληνικό ανιμέισον εξελίσσεται μέσα από τους international δημιουργούς που επισκέπτονται το φεστιβάλ. Το φεστιβάλ μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο αλλά αυτή η ζεστασιά και η οικογενειακή θαλπωρή, υπάρχει. Όλο αυτό μας γεμίζει με ερεθίσματα και έμπνευση. Το Φεστιβάλ έχει κάνει την Σύρο ένα hot spot του animation. Έχει μια ισχύ το φεστιβάλ, το υπολογίζουν στο εξωτερικό. Σημαντικό, γιατί δείχνει ότι το ελληνικό ανιμέισον αναπτύσσεται με μικρά και σταθερά βήματα. Η κοινότητα έχει μεγαλώσει και έχει ενωθεί.
Επαγγελματικά ασχολούμαι τα τελευταία 16 χρόνια, αλλά επειδή όταν ήμουν μικρή με έπαιρνε ο μπαμπάς μου και τον βοηθούσα, γιατί μου άρεσε πολύ η διδαδικασία., είναι πολύ δύσκολο να το διαχωρίσω και να πω ότι ξεκίνησα την τάδε χρονιά. Είναι ό,τι καλύτερο να σου αρέσει τόσο πολύ αυτό που κάνεις και να μην το θεωρείς δουλειά. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου.
Αυτη την περιόδο δουλεύω δύο πρότζεκτ. Το MAN WANTED, μια ταινία μικρού μήκους, τετραπλή συμπαραγωγή από Ελλάδα, Εσθονία, Αλβανία και Σερβία. Χρησιμοποιούμε animation, stop motion animation και 2D, με την κάθε τεχνική να εξυπηρετεί τον σκοπό να δείχνει έναν διαφορετικό κόσμο: ο πραγματικός είναι stop motion και ο φανταστικός 2D και δημιουργούν μια ωραία ένωση και αλληλεπίδραση. Το δευτερο προτζεκτ είναι μια ταινία με πρωταγωνιστές ζώα εμπνευσμένη από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Ρότερνταμ της Ολλανδίας. Να μην μπούμε σε πολλές λεπτομέρειες γιατί είναι στα πολύ αρχικά στάδια development».
Δημήτρης Αρμενάκης, σκηνοθέτης και animator
«Φέτος συμμετέχω στο διαγωνιστικό ένα μουσικό βίντεο το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της κυκλοφορίας του νέου άλμπουμ των Mutoid Man. Οπότε για το τραγούδι Siren Song, που μιλάει για τις Σειρήνες της Οδύσσειας, ετοίμασα το βίντεο. Όλως τυχαίως η θεματική του Animasyros είναι η αρχαία Ελλάδα, οπότε και ήταν ωραίο το δέσιμο να γίνει εδώ η φεστιβαλική του πρεμιέρα.
Το συγκρότημα μου άφησε απόλυτη ελευθερία στο πως θα απεικονίσω του στίχους του τραγουδιού εικαστικά, καθ’ ότι είχαν δει και προηγούμενες δουλειές μου, οπότε είχαν και μια αναφορά στο ποιο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα. Μου είπαν ότι ήταν κάτι πολύ παραπάνω από αυτό που περίμεναν. Η τεχνική που χρησιμοποίησα ήταν ψηφιακό 2D animation και χρειάστηκε δύο με δύομισι μήνες για να το υλοποιήσω.
Από όταν ξεκίνησα επαγγελματικά το animation, ασχολήθηκα με το 2D animation, το παραδοσιακό, το λεγόμενο animation στο χέρι. Εγώ το κάνω ψηφιακά, για πρακτικούς λόγους. Το επιλέγω και το ξεχωρίζω από τις υπόλοιπες τεχνικές, γιατί αισθάνομαι ότι σχεδιάζοντας μπορώ να κάνω animated τις ιδέες μου και να βρίσκουν αμέση απεικόνιση. Με 3 γραμμές δηλαδή, το 2D μου δίνει τη δυνατότητα να περιγράψω ένα ολόκληρο συναίσθημα. Για εμενα είναι πολύ σημαντικός ο άμεσος τρόπος επικοινωνίας με τις σκέψεις μου και με το κοινό.
Η σύλληψη ενός χαρακτήρα είναι κάτι το οποίο υποσεινήδητα προκύπτει από όλες μου τις επιρροές. Διάβαζα πολλά κόμικς μικρός, το 9, το Παρά Πέντε, την Βαβέλ και έβλεπα πάρα πολλά 90s καρτούν, όποτε μου έχει μείνει πολύ η εκφραστικότητα των χαρακτήρων, η πλαστικότητα, τα μικρά τερατάκια με τον πολύ έντονο τρόπο υποκριτικής. Όταν φτιάχνω αυτούς τους χαρακτήρες, στοχεύω σε μια απλότητα στον σχεδιασμό, για να μπορέσω να επιδοθώ περισσότερο σε λεπτομέρεια όταν εκφράζουν τα συναισθήματά τους – θυμό, λύπη και χαρά. Όσο πιο απλός είναι ο χαρακτήρας και πιο εύκολα ταυτίζεται το κοινό και πιο εύκολα μπορείς να τον πλάσεις.
Τα τελευταία χρόνια έρχομαι και συμμετέχω στο διαγωνιστικό μέρος του Animasyros. Στη φετινή διοργάνωση ήταν καλεσμένοι οι σκηνοθέτες του Ηρακλή, που ήταν μια από τις ταινίες που στα 90s μεγάλωσα και αγαπούσα πολύ. Μου άρεσε πάντα το storytelling των κινουμένων σχεδίων. Μετά πέρασα στο τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας στην Κέρκυρα στο Ιονιο Πανεπιστημιο οπου σπουδασα οπτικοαακουστικά μέσα και έτσι αποφάσισα ότι θέλω να επικεντρωθώ στο animation. Έκανα το μεταπτυχιακό μου στο Royal College of Art και ασχολήθηκα με την αφηγηματική τεχνική/ narrative του animation. Εκεί έφτιαξα δύο ταινίες «First Thirst» (2018) και «All You Can Eat» (2019), όπου έκαναν έναν πολύ μεγάλο φεστιβαλικό κύκλο.
Μέσα από αυτό κατάφερα να εξελιχθώ ως καλλιτέχνης, να δικτυωθώ και να κερδίσω χρηματοδοτήσεις για την επόμενή μου ταινία. Είναι μια κατάσταση που πας βήμα βήμα. Κάνεις μια ταινία, σε πηγαίνει κάπου, μετά αυτό το βήμα σε οδηγεί κάπου αλλού και κάπως έτσι γράφεις το επόμενο κεφάλαιο.
Τώρα είμαι στο στάδιο παραγωγής του The Synthetic Age, μια ταινία μικρού μήκους, με την στηριξη του ΕΚΟΜΕ και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Υπολογίζουμε ότι την άνοιξη του 2024 θα είμαστε έτοιμοι για διανομή και για να κανει τον φεστιβαλικό της κύκλο. Το στάδιο της παραγωγής χρειάζεται πάρα πολύ υπομονή και μεράκι, είναι κάτι που μαθαίνεις σιγά σιγά, το να χτίζεις την υπομονή. Όση περισσότερη αγάπη βάζεις στο κάθε σου πρότζεκτ, τόσο περισσότερη αγάπη σου επιστρέφει πίσω το τελικό αποτέλεσμα, Αρκεί να έχεις υπομονή».
