Oικογενειακό θρίλερ με ανατροπές α λα Αγκάθα Κρίστι και πρωταγωνίστρια τη Γαλλίδα σταρ Λορ Καλαμί, διαβάσαμε στην περίληψη της ταινίας στο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου και βγάλαμε εισιτήρια. Δεν απογοητευτήκαμε. Μια ταινία που το κακό εξαπλώνεται σαν αναρριχητικό φυτό σε μια πολυτελή βίλα (που «φωνάζει» old money) δίπλα στη θάλασσα. Κάποιος λέει ψέματα. Ή και όλοι.
Μία από τις καλύτερες γαλλικές ταινίες της χρονιάς
Μια γαλλική ταινία για το τέλος της πατριαρχίας. Μια γυναίκα που βρωμάει ψαρίλα επειδή εργάζεται σε μια κονσερβοποιία ψαριών και ζει φτωχικά βρίσκεται στην Κυανή Ακτή φιλοξενούμενη σε μια αφιλόξενη βίλα. Καλεσμένη του πατέρα που δεν την αναγνώρισε ποτέ, του Σερζ, που τον μισεί η γυναίκα του, η κόρη του, η εγγονή του και η υπηρέτρια του. Επινοεί μια ολόκληρη ψεύτικη ζωή για τον εαυτό της γιατί βρίσκεται στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης, χαμογελώντας με γουρλωμένα μάτια. Ναι, θυμίζει το Τρίγωνο της Θλίψης του Ruben Östlund. Αλλά η ευφυΐα της ταινίας έγκειται στο ότι παίζει με τα κλισέ των ταινιών μυστηρίου.
Μπορεί ένας χυδαία πλούσιος να εμπιστευτεί κάποιον;
Η σύζυγός του Λουίζ είναι λάτρης των διαδικτυακών αγορών, τρελαμένη επειδή δεν έχει τίποτα να κάνει. Βασικά, είναι εθισμένη. Η γεμάτη ξινίλα κόρη ισχυρίζεται ότι διευθύνει την επιχείρηση του μπαμπά και σίγουρα δεν θέλει άλλο διεκδικητή της πατρικής περιουσίας. Η έφηβη εγγονή απλά μισεί τα πάντα. Θα δείτε και γυναικείες φυλακές και λεσβιακό σεξ.
«Η οικογένεια είναι ο, τι χειρότερο στον κόσμο. Σαν δηλητήριο στο αίμα», λέει η Ζαν, η έφηβη της ταινίας, ενώ ο πλούσιος πάτερ φαμίλιας φοβάται πως πάνε να του φάνε την περιουσία και αναζητά έναν σύμμαχο στο πρόσωπο της άγνωστης κόρης του.
Ο 45χρονος σκηνοθέτης Σεμπαστιάν Μαρνιέ πριν λίγους μήνες μας μίλησε για την ταινία του που είναι πιο πολιτική από όσο πιστεύαμε. Και τόσο στιλιζαρισμένη όσο περιμέναμε από κάποιον που μεγάλωσε θαυμάζοντας τον Κλοντ Σαμπρόλ. «Και οι τρεις ταινίες μου ήταν ένα πολιτικό σχόλιο. Με διαφορετικά θέματα καταπιάστηκα στην κάθεμιά. Η Γαλλία φλέγεται. Ζούμε ένα κοινωνικό πόλεμο, έναν πόλεμο των τάξεων. Βλέπουμε ότι η εργατική τάξη επαναστατεί. Κι εδώ η προνομιούχα οικογένεια της μπουρζουαζίας είναι ουσιαστικά μια μεταφορά του καπιταλισμού. Είμαστε όλοι θυμωμένοι πλέον με τις κυβερνήσεις μας. Η ρίζα του κακού είναι ο καπιταλισμός».
Και γιατί επέλεξες ένα τόσο γυναικείο καστ;
Επίτηδες. Πιστεύω ότι οι γυναίκες είναι ικανές να ηγηθούν αυτής της επανάστασης. Η Λορ Καλαμί εισβάλλει ως outsider στην οικογένεια αυτή και είναι ένας σκοτεινός χαρακτήρας. Είναι μια μικροαστή εργαζόμενη που ξαφνικά συνειδητοποιεί πως ένα μπουκάλι κρασί του πατέρα της ισοδυναμεί με τον μηνιαίο μισθό της. Αλλά δημιουργείται ένας δεσμός με τις υπόλοιπες γυναίκες. Τους ενώνει το μίσος για τον πατέρα. Κι αυτό είναι μια πολιτική τοποθέτηση, να υπάρχει ένα εντελώς γυναικείο καστ. Ξέρεις γιατί; Δεν βρίσκεις εύκολα χρηματοδότηση αν η ταινία σου έχει γυναικείο καστ. Αλλά η φεμινιστική επανάσταση δεν θα γίνει μόνο με ωραία ροδαλά πρόσωπα. Θα γίνει από όλες τις γυναίκες.
Πόσο βιογραφική είναι αυτή η ταινία;
Πολύ. Ουσιαστικά η έμπνευση ήρθε από την ιστορία της μητέρας μου που αναζήτησε τον βιολογικό της πατέρα. Κι ενώ η μητέρα μου είναι χειραφετημένη αριστερή γυναίκα συνάντησε τον πραγματικό της πατέρα που ήταν δεξιός. Δεν την χαροποίησε αυτό. Δεν την σταμάτησε όμως. Στα 60 της, η μητέρα μου βρήκε τον πατέρα της. Ήταν τραπεζίτης, δεξιός, σε αντίθεση με εκείνη που είχε μεγαλώσει σε αριστερή οικογένεια. Κι όμως η μητέρα μου τον λάτρεψε τη στιγμή που τον είδε. Όλο αυτό με συγκλόνισε. Η γνωριμία τους ξεκίνησε με ένα τηλεφώνημα, όπως αυτό της ταινίας. Και η εγγονή της ιστορίας μου θυμίζει εμένα. Που θέλει να φύγει μακριά από την τοξική της οικογένεια. Πιστεύω ότι το δηλητήριο μιας τοξικής οικογένειας κυλά στο αίμα.
Στα δικά μου μάτια, αυτή η βιλάρα που μοιάζει ονειρική αλλά τελικά είναι εφιαλτική, είναι ο πρωταγωνιστής. Είδα κάτι λάθος;
Καθόλου. Είναι ο πιο τοξικός χαρακτήρας της ταινίας. Είναι ένα μαυσωλείο γεμάτο αδιανόητο πλούτο που εκεί πεθαίνει η παλιά φρουρά που ευθύνεται για την τωρινή κατάσταση της χώρας μας. Και, πάλι επίτηδες, έκανα τη ροζ μεγαλοπρεπή σκάλα να μοιάζει με ένα τεράστιο αιδοίο. Τέτοια σπίτια είναι κομμάτι της ιστορίας της Γαλλίας. Φέραμε 3.000 αντικείμενα στον χώρο, και πολλά ταριχευμένα ζώα για να μοιάζει απειλητικό. Μέσα σε τέτοιες βίλες στο Νότο κατοικούν οι πιο προβληματικοί άνθρωποι της Γαλλίας σήμερα, με ρατσιστικό και αντισημητικό μένος που ψηφίζουν ακροδεξιά κόμματα. Η παλιά φρουρά οριακά είναι συνώνυμο της μοναρχίας. Είναι αυτοί που μισούν τους μουσουλμάνους.
Είναι κυνική η ταινία σου;
Όχι, είναι μια ταινία με διάχυτη ειρωνεία. Δεν θέλω να γίνομαι διδακτικός. Θέλω να κάνω μια διασκεδαστική ταινία αλλά που ανοίγει μια πολιτική συζήτηση. Και βάζει πάντα το προλεταριάτο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το προλεταριάτο μπορεί να είναι το ίδιο το πρόβλημα ή η τελική λύση. Είναι ένα σκοτεινό noir με κάποιο τρόπο. Έχει πολλά vintage στοιχεία δανεισμένα από τους κινηματογραφιστές που αγαπώ. Δεν μου αρέσουν οι μανιχαϊστικές προσεγγίσεις. Πιστεύω ότι όταν κάνουμε ταινίες οι δημιουργοί προσπαθούμε να ξαναβρούμε αυτό που μας έκανε να ασχοληθούμε με το σινεμά. Τις αναφορές μας. Ουσιαστικά τα στοιχεία εκείνα που έφτιαξαν τους εαυτούς μας. Εννοείται μεγάλωσα με Τρυφώ και Γκοντάρ.
Παίζει πάρα πολύ με την έννοια της ταυτότητας στην ταινία
Ναι, οι ηρωίδες μου επινοούν την προσωπικότητά τους. Η κοινωνία μας πλέον μας ωθεί να υπάρχουμε χαμαιλεοντικά. Είναι μια πάγια θεματική στις ταινίες μου. Το ζήτημα της ταυτότητας είναι κεντρικό σε κάθε κοινωνία. Ψάχνουμε να βρούμε τους εαυτούς μας.
Πιστεύεις ότι ο κόσμος θα επιστρέψει στις αίθουσες όπως πριν την πανδημία;
Στην Γαλλία ήδη επέστρεψε. Και η σινεφιλία είναι μια πολιτική πράξη αντίστασης. Ευτυχώς, η Γαλλία αντιστέκεται στις πλατφόρμες. Κι αυτό είναι ζήτημα πολιτικής. Εμείς δίνουμε χρήματα στον πολιτισμό.
Info: H Weirdwave, από τις 20 Ιουλίου, παρουσιάζει στους κινηματογράφους την ταινία του Σεμπαστιάν Μαρνιέ «Η Ρίζα του Κακού».
