Διαβάστε τώρα παιδιά την ιστορία για την Αγία Αικατερίνη, μια απίθανη ιστορία. Μια φορά κι έναν καιρό… Τι; Παραμύθι θα αρχινήσει, δώσε κλώτσο να γυρίσει; Βεβαίως. Και τι παραμύθι! Για την Αγία Αικατερίνη, πασπαλισμένο με αγιοσύνες και αυτοκράτορες και θαύματα και όμορφες αρχόντισσες και θανάτους μαρτυρικούς. Έξτρα πρίμα παρθένο γκουντ, όπως το ελαιόλαδο. Εντάξει, το ότι το παραμύθι είναι ενταγμένο στο σύνολο παραμυθιών «βίοι αγίων» του δίνει και μια υπόσταση άλλη.
Υπάρχουν άγιοι και αγίες, σύγχρονοι και σύγχρονες, που η ζωή και το έργο τους είναι γνωστό. Το αν πιστεύει ο καθένας ότι έκαναν αυτά που έκαναν δεν έχει τόση σημασία, όσο το ότι είναι ιστορικά τεκμηριωμένο ότι έζησαν. Για την Αγία Αικατερίνη, που γιορτάζουμε στις 25 Νοεμβρίου, ούτε αυτό δεν είναι σίγουρο! Ούτε αν έζησε, πόσο μάλλον αν έκανε αυτά που έκανε και είπε αυτά που είπε.
Προσοχή, φίλοι και φίλες: Άλλο Αγία Αικατερίνη, άλλο Μεγάλη Αικατερίνη, η αυτοκράτειρα της Ρωσίας η ακόλαστη που έκανε μπάνιο με γάλα γαϊδάρου. Διότι υπάρχει μπέρδεμα. Για την Αγία Αικατερίνη θα αραδιάσουμε εμείς εδώ όσα θα αραδιάσουμε. Η ιστορία, αν είναι ιστορία, αυτήν αφορά.
Ήτανε λοιπόν μια νεαρά που την φωνάζανε Δωροθέα. Τώρα, πώς την ονομάσανε Δωροθέα (δηλαδή δώρο του θεού), ενώ δεν υπήρχε αυτό το όνομα τότε, διότι στα πράγματα δεν ήταν ακόμα ο ένας θεός, αλλά πολλοί, είναι μάλλον ένα μπέρδεμα του παραμυθιού. Τέλος πάντων. Το μπέρδεμα, πάντως, δεν σταματάει εδώ. Όταν λέει τη βαφτίσανε τη βγάλανε Αικατερίνη, από τις αρχαιελληνικές λέξεις «αιέν καθαρινά», δηλαδή πάντα αγνή, καθαρή, παρθένα. Πολύ μπροστά ο νονός. Τα’ χε δει όνειρο ότι η νεαρά θα μείνει παρθένα στη σύντομη ζωή της. Τι κρίμα που δεν υπήρχε Τζόκερ τότε, να παίξει έξι αριθμούς να κονομήσει.
Αυτή η Αικατερίνη, λοιπόν, έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Και ήταν αρχοντοπούλα. Γεννήθηκε, λέει, το 287 μ.Χ. και μαρτύρησε 18 χρόνων, το 305 μ.Χ. Τώρα για τις ημερομηνίες δεν βάζει κανείς το χέρι του στη φωτιά. Εδώ δεν ξέρουν καλά καλά αν υπήρξε, θα μας πουν και πότε ακριβώς έζησε;
Όλα τα καλά είχε η Αικατερίνη. Πριν καν συμπληρώσει τα 18 της χρόνια, ενώ οι άλλες αρχοντοπούλες της εποχής μετά βίας έβγαιναν από το σπίτι κι άντε μάθαιναν κανένα εργόχειρο, αυτή έπαιζε στα δάχτυλα τα λατινικά και όλη την ελληνική φιλολογία, και σπούδασε μάλιστα φιλοσοφία και ρητορική και πολλές ξένες γλώσσες. Τώρα πώς τα κατάφερε αυτά, μην περιμένετε από εμάς να εξηγήσουμε. Το κορίτσι ήταν παιδί-θαύμα. Τέλος. Κι εκτός των άλλων ήταν και κουκλάρα.
Εκεί λοιπόν στα 18, κι ενώ είχε ήδη γίνει χριστιανή εν μέσω διωγμών από τον Μαξιμιανό, όχι μόνο δεν κάθισε στ’ αυγά της όπως έκαναν τα κοριτσάκια στην ηλικία της να περιμένει το γαμπρό, μπήκε σ’ ένα καράβι λέει και τράβηξε για τη Ρώμη. Γιατί; Για να πει, λέει, στον αυτοκράτορα ότι έκανε λάθος που είχε εξαπολύσει διωγμούς κατά των χριστιανών. Ένα ταξίδι βέβαια από Αλεξάνδρεια σε Ρώμη δεν είναι όπως τώρα, που καβαλάς τη Ryanair χωρίς αποσκευή και σε τρεις ώρες βρίσκεσαι στο Φιουμιτσίνο. Το πώς και το γιατί μην τα ψάχνετε και πολύ. Παραμύθι είναι.
Στη Ρώμη, που λέτε, ο αυτοκράτορας Μαξιμιανό, που μπορεί να’ ταν και ο Μαξέντιος, που μπορεί να’ ταν και ο Μαξιμίνος Β’, δεν είμαστε και πολύ σίγουροι ποιος ήταν, την άκουσε κι έμεινε με ανοιχτό το στόμα. Και έβαλε λέει 150 ρήτορες τους καλύτερους της Ρώμης να την κοντράρουν. Κι αυτή όχι μόνο τους τούμπαρε, αλλά τους έκανε και χριστιανούς. Και πολύ τσαντίστηκε ο αυτοκράτορας, ποιος αυτοκράτορας δεν γνωρίζουμε, αλλά τέλος πάντων τσαντίστηκε, που τους έκαψε όλους ζωντανούς, που τη φάγανε από ένα κοριτσάκι.
Η Αγία Αικατερίνη που αποστόμωσε τους 150 ρήτορες
Κι εντάξει, τα όσα έκανε η Αικατερίνη δεν τα αναφέρουν οι ιστορικοί της εποχής. Γούστο τους. Αλλά δεν θεώρησαν σημαντικό να αναφέρουν ότι σε μια μέρα κάηκαν 150 ρήτορες της Ρώμης; Τόσο ασήμαντο ήταν;
Αφού την πήρε με το καλό και δεν είδε προκοπή, ο αυτοκράτορας έριξε την Αικατερίνη στα σίδερα. Εκεί, λέει, τον επισκέφθηκε η γυναίκα του αυτοκράτορα με 200 στρατιώτες συνοδεία. Και τόσα θαυμαστά άκουσε που έγινε κι αυτή χριστιανή και όλη η συνοδεία της. Και ο αυτοκράτορας διέταξε να την αποκεφαλίσουν τη γυναίκα του (ούτε αυτό αναφέρεται στους ιστορικούς) και την Αικατερίνη πρόσταξε να την θανατώσουν με τον τροχό. Ήταν ένας τροχός αυτός που’ χε πάνω καρφιά, τα οποία όπως γύριζε ο τροχός πλησίαζαν πιο κοντά στο σώμα, στην αρχή προκαλούσαν πληγές και έφτανε το πράμα μέχρι το διαμελισμό.
Με το που βάζουν την Αικατερίνη πάνω στον τροχό λέει αρχίσανε να σπάνε τα καρφιά και να διαλύονται. Τίποτε δεν μπορούσε να την πειράξει. Είδε κι απόειδε ο αυτοκράτορας και διέταξε να την αποκεφαλίσουν. Και με το που της κόβουν το κεφάλι αντί για αίμα έρρεε γάλα. Αν ήταν εβαπορέ ή φρέσκο, δεν το ξέρουμε, τίποτα δεν καταγράφηκε.
Το σώμα της Αικατερίνης μετά το θάνατό της μεταφέρθηκε στο όρος Σινά, όπου έμεινε άταφο μεν, αλλά ακέραιο δε για αιώνες, μέχρι που κάποιοι μοναχοί της περιοχής ειδοποιήθηκαν από ένα όραμα και το βρήκαν και το έβαλαν σε μια μαρμάρινη θήκη, που υπάρχει ακόμα εκεί. Αλλά όπως αποδείχτηκε οι μοναχοί έκαναν πολύ τσαπατσούλικη δουλειά, ή θέλησαν να κονομήσουν όταν το όνομα της Αικατερίνης πουλούσε σαν τρελό. Διότι λέει ότι λείψανά της βρίσκονται, εκτός από το Σινά, και σε διάφορα άλλα μέρη.
Ένα δάχτυλό της βρίσκεται και στο ανάκτορο του Μπάκιγχαμ στο Λονδίνο! Και άλλα στο Ιπποδρόμιο της Θεσσαλονίκης, στη μονή Χιλανδαρίου στο Άγιο Όρος, στη Μονή Κύκκου στην Κύπρο και στην Αγία Πετρούπολη. Σε σημαντικά μαγαζιά, επ συγγνώμη, ιερούς ναούς θέλαμε να γράψουμε.
Υπάρχει και μια παραλλαγή του παραμυθιού, που θέλει την ψυχή της Αγίας Αικατερίνης να αφήνει το σώμα της πριν τον αποκεφαλισμό, να ανεβαίνει στους ουρανούς και να μνηστεύεται τον Ιησού Χριστό με κουμπάρα την Παρθένο Μαρία. Το αν γίνηκε έτσι, ή αλλιώς, ακόμα δεν το’ χουν βρει ακριβώς.
Βεβαίως τα παραμύθια έχουν τέλος «και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». Δεν ταιριάζει εδώ. Επειδή βέβαια η Αικατερίνη δεν έζησε καλά, κι ούτε εμείς καλύτερα. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι ότι για όλα αυτά τα θαυμαστά δεν καταγράφηκε ιστορία τίποτα, ούτε στην Αλεξάνδρεια, ούτε στην Ρώμη, ούτε πουθενά. Και η Αικατερίνη ξεχάστηκε εκείνη την εποχή και τη θυμηθήκανε πέντε-έξι αιώνες μετά, στο Μεσαίωνα.
Και υπήρχε λόγος που τη… θυμήθηκαν. Ή, μάλλον, την ανακάλυψαν. Επειδή στη μεσαιωνική σκέψη υπήρχε μεγάλη εκτίμηση για την Υπατία, της διευθύντρια της νεοπλατωνικής σχολής στην Αλεξάνδρεια. Η Υπατία υπήρξε ιστορική φιγούρα, το ξέρουμε ότι έζησε, αναφέρεται και το έργο της και ο μαρτυρικός της θάνατος από χριστιανούς ιστορικούς. Παρουσιάζεται σαν αιρετική που πήρε αυτό που της άξιζε από τον χριστιανικό όχλο, με παρέμβαση του κλήρου.
Οι χριστιανοί, λοιπόν, έπρεπε να βρουν ένα αντίπαλο δέος, για να δείξουν ότι δεν ήταν μόνο η Υπατία και κούκλα και ξύπνια, είχαν κι αυτοί μια τέτοια και καλύτερη, η οποία μάλιστα έζησε κι έναν αιώνα πριν, τότε που εξουσία είχαν οι ειδωλολάτρες και οι χριστιανοί ήταν υπό διωγμό.
Αυτά. Χρόνια πολλά στις Κατερίνες είπαμε;
