Είτε συνειδητά, είτε υποσυνείδητα· είτε ακολουθούσαμε κάθε μικρή και μεγάλη είδηση σχετικά με τη δικαστική διαμάχη Τζόνι Ντεπ – Άμπερ Χερντ είτε παρακολουθήσαμε αποσπασματικά μερικά βίντεο από δω και από κει στο TikTok, η δίκη αυτή απασχόλησε, δίχασε, ανέβασε τόνους ακόμα στα δικά μας τραπέζια. Στα τραπέζια στα οποία οι παρευρισκόμενοι δηλώναμε με σνομπισμό «εδώ ο κόσμος καίγεται και εμείς παρακολουθούμε τη διάλυση του τοξικού γάμου δυο πλούσιων τοξικών ανθρώπων». Και που διχαστήκαμε και που σνομπάραμε την ίδια στιγμή, η απόφαση του δικαστηρίου ήταν υπέρ του Τζόνι Ντεπ, στο τέλος αυτής της υπερβολικά extended δίκης, κατά 13 εκατομμύρια δολάρια περίπου.
Τα βασικά στοιχεία είναι γνωστά. Ο Ντεπ μηνύει τη Χερντ για συκοφαντική δυσφήμιση, μετά από ένα φωτογραφικό άρθρο της στη Washington Post, απόσταγμα του οποίου ήταν η κακοποιητική συμπεριφορά του Ντεπ στον γάμο τους. Στη δίκη που τελείωσε χθες οριστικά, ο Ντεπ δικαιώθηκε ως προς τη συκοφαντική δυσφήμιση, διεκδικώντας από εκείνη 15 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η ίδια κέρδισε από τη νομική «απάντησή» της, 2 εκατομμύρια δολάρια. Ένας άκρως τοξικός γάμος, με ευθύνες εκατέρωθεν. Ένας γάμος που τέλος πάντων έγινε γνωστός από περιστατικά γεμάτα καταχρήσεις, απειλές, δηλώσεις μίσους, απερίγραπτες σκηνές σεξουαλικής κακομεταχείρισης, κομμένων δαχτύλων, εκφράσεων μίσους και άλλων απερίγραπτων σκηνικών, πήρε το επίσημο πια τέλος του -το δεύτερο πρακτικά- μέσα από μια δίκη που έγινε σίριαλ και έδωσε στην κοινή γνώμη την ευκαιρία να παίξει το αγαπημένο της παιχνίδι, βάζοντας τη ζωή σε μια παραμυθιακή διάσταση και βρίσκοντας τον καλό και τον κακό της υπόθεσης. Δυστυχώς, η ζωή δεν είναι παραμύθι και στην προκειμένη περίπτωση και οι δυο δρώντες δεν είναι αθώοι, αλλά είναι και θύματα ταυτόχρονα. Θύματα της τοξικής δύνης στην οποία έβαλαν ο ένας τον άλλο.
Από χθες, τα social media έχουν μεταμορφωθεί σε τεραίν πανηγυρισμών για τη δικαίωση του Τζόνι Ντεπ. Οι πανηγυρισμοί αυτοί δεν συνοψίζονται κάτω από τη ρομαντική δικαιολογία του fandom του ηθοποιού ή τη νοσταλγική υπενθύμιση πως κάποτε αποτελούσε από αγαπημένο ηθοποιό, μέχρι crush, μέχρι αφίσα που ενορχήστρωνε άτυπα τα αισθητικά μας στάνταρ και κριτήρια. Ο Τζόνι Ντεπ για μια μερίδα του κοινού έγινε ο πρώτος άντρας-θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Όχι ότι δεν ήταν και θύτης εξίσου σε ένα τοξικό γαμήλιο σκηνικό τσακωμών και καταχρήσεων. Έγινε σαφές, μέσα από όλο αυτό το τηλε-δικαστήριο, ότι ο Ντεπ δέχτηκε πολλές ακραίες συμπεριφορές κακοποίησης και υποτίμησης από τη Χερντ. Τα ποσοστά, άλλωστε, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ένας άντρας να αποτελεί το θύμα σε έναν γάμο που πήγε τοξικά στραβά. Γνωστές, αλλά όχι ιδιαίτερα πρόσφατες έρευνες, έχουν δείξει πως το 12,4% των ανδρών έχει δεχτεί φυσική βία από την επίσημη ή πρώην σύζυγό του, ενώ το 4,6% ότι έχει πέσει θύμα ακραίων συμπεριφορών από τη σύντροφό του, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται κλωτσιές, μπουνιές, δαγκώματα, χρήση μαχαιριού ή όπλου. Το πόσο χαμηλότερα είναι τα ποσοστά σε σχέση με εκείνα των γυναικών σε θέση θύματος είναι δυστυχώς αυτονόητο, όσο και αν ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας θέλει να πιστεύει πως η νίκη Ντεπ «αποκάλυψε» πως η κοινωνία δεν είναι και τόσο πατριαρχική άφτερολ. Πως οι γυναίκες λένε ψέματα όταν κάνουν λόγο για την κακοποίησή τους και τη βία που έχουν δεχτεί. Πως είναι όλα μια τεράστια πλεκτάνη που στόχο έχει να υπονομεύσει την ανδρική υπόσταση. Πως οι άντρες είναι τα πραγματικά θύματα των επικίνδυνων γυναικών, “που δεν είναι όπως παλιά”.
Η Άμπερ Χερντ, έχοντας πρώτα γίνει θύμα χλευασμού και έντονης δυσπιστίας, έχοντας φιγουράρει σε χιουμοριστικά, στα όρια του bullying βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από χθες είναι και επίσημα «εκείνη» που εκμεταλλεύτηκε το πολιτικό κίνημα του MeToo με δόλο και μια εμμονική ροπή στα ψέματα. Με μια ανάρτησή της, επέμεινε σε μια χειριστική επικοινωνιακή τακτική, σύμφωνα με την οποία η απόφαση που δεν ήταν υπέρ της σημαίνει πολλά, δυσοίωνα πράγματα για το γυναικείο φύλο. Για να είμαστε αντικειμενικοί, δεν έχει ιδιαίτερο άδικο. Όσο διάστημα «τρέχει» η δίκη, τα σχόλια κατά της και υπέρ του Ντεπ ξέφευγαν κατά πολύ από την αθώα εκφορά μιας άποψης υπέρ ή κατά, από μια τέλος πάντων ακίνδυνη πεποίθηση ότι η άποψή μας για όλα οφείλει να δηλώνεται. Εκφορά έντονου μίσους, με έντονα στοιχεία μισογυνισμού και υπονοούμενα για τις γυναίκες ως «είδος» και ως φύλο γενικότερα ήταν το ψωμοτύρι κάθε σοσιαλά που θεώρησε πως η Χερντ είναι ο επιχειρηματολογικός του δρόμος κατά της γυναικείας ενδυνάμωσης, του φεμινισμού και του MeToo. Ενός πολιτικού κινήματος που είχε ως στόχο να δώσει χώρο σε θύματα που ίσως να μην έχουν την τυπική εικόνα θύματος σε αυτόν τον εμμονικό με την εικόνα κόσμο. Όλη αυτή, δε, η υπονόμευση του MeToo, τη στιγμή που στη δική μας πτωχή δικαιωματική σκηνή, τα θύματα του Δημήτρη Λιγνάδη δικάζονται και διαπομπεύονται στην ίδια την αίθουσα της δικαιοσύνης, και χρησιμοποιούν το κίνημα ως κινητήριο δύναμη να αντέξουν τη διαπόμπευση που δέχονται από την υπεράσπιση του κατηγορουμένου.
Το θέμα είναι πως έκανε το λάθος να χρησιμοποιήσει υπέρ της όλους τους αγώνες, τις διεκδικήσεις, τους παρελκόμενους μιντιακούς εξευτελισμούς και διαπομπεύσεις, για λάθος λόγους και με λάθος τρόπους. Αυτό είναι κάτι που κρατά και θα κρατά εναντίον της ο φεμινισμός και το ίδιο το κίνημα. Είναι αυταπόδεικτο πως το να θυσιάζεις ολόκληρο πόλεμο για να κερδίσεις μια δική σου ιδιοτελή μάχη όχι μόνο μέρος του Me Too δεν σε κάνει, αλλά ουσιαστικά σε μετατρέπει σε εχθρό του. Αυτό είναι ένα ρίσκο που πήρε μόνη της, δυστυχώς, και εικάζουμε πως στόχος της δεν ήταν ούτε η δίκη ούτε η αποζημίωση, μα η παράλογη ιδέα της περί Me Too που μετατρέπεται σε «τάση» και τρόπο να μένεις στα πράγματα. Για ακόμα μια φορά, έρχεται στο μυαλό ένα κομμάτι της κατάθεσης του Ν.Σ, στη χθεσινή δίκη, στην οποία άθελά του έδωσε έναν εξαιρετικό ορισμό του τι ακριβώς είναι το Me Too: «Το #Metoo έχει μοναξιά, φόβο και είναι το πιο επώδυνο πράγμα που μου έχει συμβεί να λέω συνεχώς και συνεχώς τη βάναυση αυτή κακοποίηση που υπέστην. Γνώριζα πόσο επώδυνη θα είναι η διαδικασία, δεν ήξερα όμως ότι θα είναι και τόσο ανέντιμη».
Μέσα από τις σκηνές αυτού του τοξικού γάμου, ο Τζόνι Ντεπ μένει ως θύμα μιας κακοποιητικής συμπεριφοράς, μιας βίαιης συζύγου, και δικαιώνεται, κάνοντας σαφές σε όποιον το είχε ξεχάσει πως και οι άντρες μπορούν να είναι θύματα. Όλοι είμαστε εν δυνάμει θύματα όποιου θεωρεί ότι έχει την εξουσία και το θράσος. Η Άμπερ Χερντ χρησιμοποίησε ένα κίνημα για ίδιον όφελος και είναι πολύ σημαντικό, για κάθε έναν και κάθε μια από εμάς να μην αφήσουμε όλα όσα έχουν κερδηθεί από το MeToo να υπονομευθούν. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα τώρα. Ας μην ξεχνάμε πως ο τρόπος που μέσα και κοινό διαχειρίστηκαν την Άμπερ Χερντ ως “μη-θύμα, αλλά μεταμφιεσμένο θύτη” έχει τη δυναμική να εμποδίσει απανταχού θύματα ενδοοικογενειακής βίας εκεί έξω να βγουν δημόσια ως τέτοια. Το πιο λυπηρό είναι πως ο μισογυνισμός, μέσα σε όλα, έλαμψε σε όλη τη διάρκεια αυτής της δίκης-σίριαλ και είναι εντελώς άσχετο με την έκβαση της ίδιας της υπόθεσης.
