Η φράση “τα καλύτερα προϊόντα της τηλεόρασης είναι τα σκουπίδια της και κανένας δεν απειλείται πραγματικά από αυτά” ανήκει στον διαπρεπή αμερικανό αναλυτή Νιλ Πόστμαν, πρώην επικεφαλής του Τμήματος επικοινωνίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και πραγματικά αποκρυσταλλώνει την θεωρία του ότι οι πληροφορίες που μεταδίδει η τηλεόραση είναι εντελώς στερημένες ιδιαίτερου νοήματος για τον τηλεθεατή, ο οποίος τις αντιμετωπίζει σαν ένα αστείο θέαμα χωρίς σημασία.
Αν κάτι καταναλώσαμε σε αφθονία αυτή τη χρονιά ήταν το τηλεοπτικό περιεχόμενο. Aπενοχοποιημένα το κάναμε στο Netflix, κάποιο ελιτιστές αγαπούν το HBO και το ποιοτικό περιεχόμενο του και οι μύστες δοξάζουν το Hulu. Σέβομαι τους φαν του FX και πιστεύω ότι κάποτε θα βρει το Amazon Prime το δρόμο του.
Ωστόσο δεν παραδεχόμαστε ότι βλέπουμε ελληνική τηλεόραση. Πράγμα που σημαίνει ότι α) λέμε ψέματα, β) δεν είναι ελκυστικό το περιεχόμενο της και γ) δεν μας κρατά η πλοκή των ριάλιτι και σειρών μυθοπλασίας που μαθαίνουμε την υπόθεση/ πρωταγωνιστές/ παίκτες επειδή τροφοδοτούν sites, Twitter και περιοδικά που βρίσκουμε σε κομμωτήρια και νυχάδικα. Είμαι πεπεισμένη ότι λέμε ψέματα. Ή ότι πάσχουμε από διανοουμενισμό. Δεν βρίσκω κανένα άλλο λόγο για μια επιχείρηση να ξοδεύει χρήματα και διαφημιστικό χρόνο για ένα προιόν, όπως το Survivor, που δεν θα έχει τηλεθέαση, ιδίως σε καιρούς πανδημίας και lockdown. Που είναι σαν να κατεβάζει η Λίβερπουλ τους βασικούς της για να παίξει απέναντι στους παλαίμαχους του Παναιτωλικού. Δηλαδή είμαστε όλοι σπίτι και αναγκαστικά εκεί γύρω στις 21:00 θα ανοίξουμε το κουτί. Είμαστε ανοχύρωτοι, μουδιασμένοι και εύκολη λεία για κάθε Survivor γυρισμένο σε εξωτικούς προορισμούς που βλέπουμε πια μόνο σε αναρτήσεις του λογαριασμού Η Γεωγραφία είναι πολύ cool. Αυτά τα ριάλιτι λειτουργούν ως μαζοχιστική παρηγοριά και δραπέτευση από την εφιαλτική καραντίνα. Escapism που λένε και οι Άγγλοι.
Τα τηλεοπτικά ριάλιτι οφείλεις να τα παρακολουθήσεις ως σκηνοθετημένα format. Φυσικά και έχουν υπόθεση, πλοκή, κεντρικούς πρωταγωνιστές, κακούς που αγαπάμε να μισούμε, ίντριγκές, cliffhanger, ερωτικά τρίγωνα, ματαιώσεις. Έχουν καλογυρισμένα πλάνα και μοντάζ. Έχουν μουσική υπόκρουση για να δημιουργεί συναισθήματα όπως ένα καλό θρίλερ ή ένα δράμα. Έχουν έναν χαρακτήρα για το απαραίτητο comic relief, τον αρχετυπικά ωραίο, την αθώα γλυκούλα που θα παρασύρει όλο το κοινό με τα καμώματά της, έναν παίκτη από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα για να παίξει το παιχνίδι της δήθεν συμπεριληπτικότητας.
Γιατί επιμένουν με τα ριάλιτι σόου τα μεγάλα κανάλια; Είναι εύκολο να το γυρίσεις σε περίοδο πανδημίας. Για λόγους ανταγωνισμού. Αν παίζει στο απέναντι κανάλι το Masterchef δεν θέλεις να μην έχεις αντιπρόταση για τον θεατή και κυρίως τον διαφημιστή. Βέβαια αν η αντιπρόταση σου είναι η Ευτυχία ίσως τα έχεις όλα. Γιατί δεν κάνουν περισσότερες “Ευτυχίες”.
Γιατί κοστίζουν. Γιατί είναι πιο εύκολο να κάνεις casting σε ηθοποιούς και τραγουδιστές που έμειναν άεργοι εξαιτίας της πανδημίας παρά σε πρώτα ονόματα του θεάτρου. Δεν θα πήγαινε ποτέ η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη σε ριάλιτι, εκτός κι αν συμμετείχε η Μέριλ Στριπ στην αντίπαλη ομάδα. Γιατί οι διάσημοι μιας παρηκμασμένης βαλκανικής βιομηχανίας showbiz είναι σαφέστατα πανέτοιμοι να κάνουν τα πάντα στο Survivor για 15 λεπτά δημοσιότητας σε κάποιο πρωινό πάνελ. Κι εμείς κάπως χαιρέκακα, κάπως ηδονοβλεπτικά, με μια διακριτική αδιακρισία παρακολουθούμε τις ζωές τους και καθησυχαζόμαστε ότι υπάρχουν και χειρότερα κακά εκεί έξω. Δεν έχουμε συρθεί στις λάσπες ημίγυμνοι για ένα κομμάτι ψωμί ακόμη.
με αυτά τα ριάλιτι ευλογεί αυτοαναφορικά η ελληνική τηλεόραση τους ανθρώπους της
Εντάξει είμαστε σε καραντίνα, κλεισμένοι στο σπίτι, έχουμε ανάγκη τα δίπολα “Μαχητές- Διάσημοι” για να συμμετέχουμε σε δήθεν αθώους χιουμοριστικούς σχολιασμούς στα σόσιαλ και θέλουμε να νιώσουμε επιδραστικοί επειδή 50 νοματαίοι με πιτζάμες θα πατήσουν καρδούλα στην αποψάρα μας για ένα πυγμάχο που πλακώθηκε με μια πρώην μπουζουξού. Ακόμα και τρολάροντας τα είσαι κοινωνός αυτού του τηλεοπτικού προϊόντος.
Δεν έχουμε περισσότερες Ευτυχίες γιατί αν έλειπαν αυτά τα παιχνίδια θα ξοφλούσαν εντελώς παρουσιάστριες εκπομπών και προγράμματα που υπάρχουν για να τα εξυπηρετούν. Θα έπρεπε να εκσυγχρονιστεί όλο το τηλεοπτικό σύστημα και δεν θέλει να το κάνει αυτό, στρουθοκαμηλίζει με την εξέλιξη και πιστεύει ότι το κοινό αυτά θέλει. Άρα με αυτά τα ριάλιτι, ευλογεί αυτοαναφορικά η ελληνική τηλεόραση τους ανθρώπους της. Έτσι δουλεύει το σύστημα. Πώς θα δημιουργηθούν καινούργοι πανελίστες, καινούργια πρόσωπα για εξώφυλλα, θέματα για περιοδικά, sites, εκπομπές χιουμοριστικές; Τι θα παίζει ο Μουτσινάς και η Καραβάτου στις εκπομπές τους; Το εκκλησιαστικό όργανο του Μεγάρου και τον σολίστ της Λυρικής; Ή τις αναλύσεις του Στέλιου Ράμφου;
Υπάρχει κάτι ακόμη που αξίζει να αναφερθεί. Αυτά τα ριάλιτι πουλάνε και την εικόνα των ημίγυμνων όμορφων ανθρώπων. Σεξιστικά. Τι εννοώ; Αυτή είναι μια κλασσική πόζα της τραγουδίστριας Ελευθερίας Ελευθερίου στο Instagram. Θα την βλέπουμε πλέον σχεδόν καθημερινά στην τηλεόραση ως παίκτρια του Survivor. Δεν θεωρώ κακό πράγμα να θαυμάζει κανείς την εξιδανικευμένη ομορφιά. Το πώς παρουσιάζεται αυτή η εικόνα και τι νοηματοδοτεί με προβληματίζει.
Τι άλλο είχε πει ο Νιλ Πόστμαν; “Υπάρχουν οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα που θα εξυπηρετηθούν καλύτερα αν επιτρέψουν σε έναν μεγάλο, ημιαγράμματο πληθυσμό να ψυχαγωγείται μέσα από τον μαγικό κόσμο”.
