Έδινα ραντεβού με παιδιά για περίπου δέκα χρόνια. Τα συναντούσα σε ένα κτήριο με κόκκινο σταυρό και με οικοδεσπότες ανθρώπους με λευκές στολές. Τα δωμάτια τους είχαν νούμερα και συνήθως όταν έφτανα είχαν μόλις φάει κάτι ελάχιστα νόστιμο από ένα δίσκο που συγκατοικούσε το ψωμί με το ζελέ και το στεγνό κρέας.

Δέκα χρόνια που έκλαψα, θύμωσα, ματαιώθηκα και κάποιες φορές γέλασα πολύ. Ήμουν η κυρία Χρύσα ή σκέτο Χρύσα. Ήμουν αυτή που δεν ήθελαν να έρθει και αυτή που περίμεναν από το παράθυρο να φανεί. Έτσι είναι τα παιδιά όλου του κόσμου, χωρίς ποτέ κανένα να μοιάζει με το άλλο. Αυτά τα παιδιά όμως, έμοιαζαν στη μοίρα. Κακοποιημένα σεξουαλικά, από ξύλο ή από λόγο. Ήταν όλα παιδιά φίλε μου! Από αυτά που αύριο θα ζητήσουμε να αλλάξουν τον κόσμο, έχοντας τα βιάσει και χτυπήσει στο κορμί και στη ψυχή τους.

Θα μπορούσα να σας μιλήσω για το κάθε ένα από αυτά τα πλάσματα, αλλά κάτι τέτοιο θα έσπαγε το συμβόλαιο μου με εκείνα. Όταν σε κοιτάει ένα παιδί στα μάτια, σου δείχνει την καρδιά του και σου λέει ότι πονάει, παίρνεις όρκο σιωπής και αφοσίωσης. Παίρνεις το βάρος να μπαλώσεις αυτήν την καρδιά, ακόμα και αν χρειαστεί να το κάνεις με κομμάτι της δική σου.

Γιατί σας τα λέω όμως τώρα όλα αυτά; Βλέποντας τον απεσταλμένο που σίγουρα δεν έστειλε ο Θεός στη Βραζιλία, ιερέα, οι αναμνήσεις μου πήραν φωτιά. Βίαζε ένα κορίτσι 5 χρονών, όταν πήγαινε να του κάνει μαθήματα αγγλικών. Το παιδί σταμάτησε να θέλει να πηγαίνει στον ιερέα χωρίς να λέει στους γονείς της, το λόγο της άρνησης του. Στο δωμάτιο της βρέθηκε η παρακάτω ζωγραφιά και όλα τα άλλα είναι ιστορία.


Έτσι, θυμήθηκα το αγόρι με τα κατάμαυρα μαλλιά που δεν κατάφερα ποτέ να βγάλω από την ντουλάπα που μεγάλωνε, χωρίς να αφήνει κανέναν να το πλησιάσει. Καθόμασταν σιωπηλοί και το μόνο που ακουγόταν, ήταν οι ζωγραφιές που άφηνε να πέσουν από τις σχισμές. Τα παιδιά ξέρεις, δεν ζωγραφίζουν πάντα πολύχρωμα λιβάδια. Τα σχέδια τους μπορεί να ουρλιάζουν σκοτάδι και απόγνωση. Αυτά που κακοποιούνται πολλές φορές αναπαριστούν τον εαυτό τους χωρίς μάτια και αυτό προέρχεται από μια ενοχική ντροπή. Τον Μάριο, τον έδενε ο πατέρας του με το τηλέφωνο του μπάνιου και τον βίαζε απο 6 χρονών.

Κάθε σχέδιο είναι η έκφραση του δημιουργού του. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί μιλά. Από 2 ή 3 ετών μουτζουρώνει και μπορεί να περιγράψει ότι έφτιαξε τον παππού ή τη γάτα. Είναι η αρχή της περιπέτειας και οι γονείς πρέπει να είναι εκεί να την παρακολουθήσουν, να ερμηνεύσουν αυτήν την φοβερά ενδιαφέρουσα μορφή επικοινωνίας. 

Το κράτημα του μολυβιού, η κάλυψη της κόλας, το σημείο εκκίνησης της ζωγραφιάς, οι γραμμές και η πίεση σε αυτές, μαρτυρούν όσα δεν μπορούν να γίνουν φωνή ή γράμματα. Ακόμα και η χρήση του χρώματος έχει μεγάλη σημασία, γιατί ερμηνεύεται ως σύμβολο συναισθηματικότητας του παιδιού. Μπλέ για την ηρεμία, πράσινο για την ικανοποίηση, κόκκινο για τη ζωντάνια. Το κίτρινο κρύβει δυναμισμό ενώ το μόβ ανησυχία και ζήλια. Τέλος, το καφέ φανερώνει θλίψη και το μαύρο φόβο, άγχος και πόνο. 

Οι γραμμές

Ο έντονος τρόπος σχεδίασης εκφράζει τη ζωτικότητα του παιδιού, τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει την πραγματικότητα. Ο ανάλαφρος τρόπος σχεδίασης εκφράζει ένα παιδί με ιδιαίτερη ευαισθησία, επομένως ίσως εκδηλώνει στη συμπεριφορά του ντροπαλότητα και αναστολές.

Διαστάσεις του σχεδίου

Η συνολική διάσταση της ανθρώπινης φιγούρας, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αντίληψη που έχει το παιδί για τον εαυτό του, το σώμα του και την προσωπική του εικόνα μέσα στο περιβάλλον.

Αναλογίες

Αφορούν τη σχέση ανάμεσα στο κεφάλι, στον κορμό και στα άκρα. Δεν υπάρχει ακριβής κανόνας για να καθορίσουμε μια σωστή αναλογία, ιδαίτερα σημαντικές όμως είναι οι “δυσαναλογίες”

Μηχανικά σχήματα

Το σπίτι

Το σχέδιο του σπιτιού έχει σημαντικό συναισθηματικό περιεχόμενο. Αναπαριστά τον τρόπο ζωής του παιδιου, τη σχέση του με τους γονείς και το ρόλο του στην οικογένεια. Είναι πολύ συχνό θέμα στα παιδικά σχέδια, ενυπάρχει ήδη από το μουτζούρωμα, αν και δεν είναι πάντα αναγνωρίσιμο. Ορισμένοι μελετητές συνέδεσαν το σπίτι με το μητρικό πρόσωπο.Η στέγη αναπαριστά τα μαλλιά, τα παράθυρα τα μάτια, η πόρτα το στόμα. Πρόκειται για έναν ανθρωπομορφισμό που επαναλαμβάνεται πολύ συχνά.

Τα παραπάνω σκίτσα, είναι μια  μόνο ιδέα του τι μπορούν να μας φωνάξουν τα παιδιά και εμείς να μην το ακούσουμε. Καμία ζωγραφιά τους δεν είναι τυχαία, πάνω στο χαρτί αποτυπώνουν τον κόσμο τους. Αν αυτός ο κόσμος είναι μαύρος, πρέπει να τον αναγνωρίσουμε και να το βοηθήσουμε μέχρι να πιάσει τον κόκκινο και τον μπλε μαρκαδόρο. Όσο για μένα, εύχομαι ο Μάριος να ζωγραφίζει έναν όμορφο ήλιο και μια γαλάζια θάλασσα που θα κολυμπούν πιο όμορφες μέρες…

Αν ενδιαφέρεστε για περισσότερα σχέδια και ερμηνείς τους, μπορείτε να αναζητήσετε το βιβλίο “Πώς να ερνημεύουμε τα παιδικά σχέδια” από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ.