Και πώς να πεις όχι στο Erasmus;

Το 2004 σπούδαζα ακόμη στο όμορφο Ρεθυμνάκι. Στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, συγκεκριμένα, του Πανεπιστημίου Κρήτης. Κάτι η υπερκατανάλωση ρακής, κάτι η κυρίαρχη αίσθηση του στιλ “ότι-είχα-να-δω-το-είδα”, μπούχτισα. Και θεώρησα ότι ήρθε η στιγμή να αλλάξω παραστάσεις. Συμπλήρωσα, λοιπόν, μια αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα Erasmus. Προορισμός; Η Αιώνια Πόλη και το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Ευρώπης, το ξακουστό La Sapienza.

Να μην τα πολυλέω, η αίτηση έγινε δεκτή. Ωστόσο μου κοινοποιήθηκε τελευταία στιγμή και δεν είχα τη δυνατότητα να κανονίσω τις πάμπολλες γραφειοκρατικές και οικονομικές παραμέτρους μιας τέτοιας μετακίνησης. Και κάπως έτσι, γράφτηκε μια μαύρη σελίδα. Όχι μόνο της όποιας ακαδημαϊκής μου πορείας αλλά αυτής της ίδιας της ζωής μου σε επίπεδο προσωπικών εμπειριών. Ακόμη και τώρα το φυσάω και δεν κρυώνει. Και πολύ τους ζηλεύω όλους εκείνους που τους δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και φρόντισαν όχι μονάχα να την αρπάξουν από τα μαλλιά αλλά να την… ξεμαλλιάσουν κιόλας.

Το έκανε η 27χρονη Σταυρούλα Μπρούστα, όταν αποφάσισε προ πενταετίας να φτιάξει βαλίτσα και να πάει για εννιά μήνες στην Αγγλία.

«Παρά τους ενδοιασμούς και τον αρχικό μου (φυσιολογικό) φόβο πήρα την απόφαση να κάνω το μεγάλο βήμα… Από φοιτήτρια της Σχολής Θεατρολογίας, βρέθηκα για 9 μήνες στο τμήμα της Καλών Τεχνών στο Nottingham Trent University και εκεί κατάλαβα γιατί πραγματικά άξιζε τον κόπο.

Είχα την τύχη να βιώσω για πρώτη φορά ένα εκπαιδευτικό σύστημα, διαφορετικό από αυτό που είχα συνηθίσει, με μία οργάνωση που –αστειευόμενη- μπορώ να πω ότι άγγιζε τα όρια του ψυχαναγκασμού. Το ευχάριστο όμως ήταν ότι η γραμματεία δενσου άφηνε περιθώρια παρεξήγησης και λάθους και στα μαθήματα τα πάντα ήταν απολύτως αξιοκρατικά, ασχέτως της εθνικότητας μας. Παράλληλα με ενέταξαν και σε ένα πρόγραμμα πρακτικής, όπου είχα την τύχη να συνεργαστώ ως βοηθός ενδυματολόγου στο PlayHouse Theatre με την ομάδα των “Krazy Kats” για την παράσταση Tempest του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Ηταν η πρώτη φορά που έμπαινα πραγματικά στον εργατικό στίβο και ένιωσα να βουτάω κατευθείαν στα βαθιά.

Τελειώνοντας το Erasmus και γυρνώντας στην Ελλάδα -με βαριά καρδιά ομολογουμένως- διαπίστωσα ότι αυτή η εμπειρία ήταν πραγματικά μεγάλο ατού. Ακόμα και σήμερα, βλέπω το γεγονός ότι έζησα και δούλεψα στο εξωτερικό να επηρεάζει θετικά τις σχέσεις μου στον επαγγελματικό στίβο, αλλά και την προδιάθεση των εργοδοτών απέναντι μου. Όχι μόνο λόγω της -αυτονόητης πλέον- ευφράδειας μου στα αγγλικά αλλά και λόγω του γεγονότος ότι έχω καταφέρει να αποκτήσω πειθαρχία και σύστημα στον τρόπο που δουλεύω και σκέφτομαι.»

[fullimage]15773[/fullimage]

Ερασμίτισσα και η 22χρονη Ειρήνη Λευκοπούλου, η οποία βίωσε την μοναδική αυτή εμπειρία σχετικά πρόσφατα.

«To Εrasmus είναι εμπειρία ζωής. Ταξίδεψα στη Γερμανία -μια κατεξοχήν πολυπολιτισμική χώρα- κι εκεί ξεκίνησα μια καινούργια ζωή για ενάμιση χρόνο. Σε μια μικρή πανεπιστημιακή πόλη -μικρή αναλογικά με τις τεράστιες μεγαλουπόλεις της Γερμανίας- η οποία ωστόσο είχε γεμάτη φοιτητική. Ωστόσο, το Γκίσεν της Έσσης ήταν η βάση ενός μεγάλου ταξιδιού με πολλούς προορισμούς εντός και εκτός Ευρώπης.

Το σημαντικότερο, όμως αυτής της εμπειρίας ήταν το ίδιο πανεπιστήμιο. Γνώρισα ένα διαφορετικό πανεπιστήμιο. Τo Erasmus ήταν για εμένα ένα τεράστιο πνευματικό άνοιγμα, όχι μόνο σε ότι αφορά το αντικείμενο των σπουδών και φυσικά τις ξένες γλώσσες -μιλούσα σε καθημερινή βάση αγγλικά και γερμανικά, ενώ επιπλέον διδάχθηκα δωρεάν από το πανεπιστήμιο ρώσικα και τούρκικα- αλλά και σε επίπεδο κοινωνικών οριζόντων. Από την συμμετοχή μου στο πρόγραμμα έμαθα όχι απλώς την ανοχή στη διαφορετικότητα -καραμέλα της εποχής μας- αλλά κάτι ακόμη πιο σημαντικό: την αγάπη για το διαφορετικό.

Όταν έρχεσαι σε επαφή με τόσους διαφορετικούς πολιτισμούς -περισσότερους από αυτούς που αγκαλιάζει η Ε.Ε- καταφέρνεις να ξεπεράσεις κάθε προκατάληψη και να εξαλείψεις προσωπικά ή άλλοτε κοινωνικά αόρατα σύνορα. Στο Γκίσεν, ήταν που καταλάβαμε και οι έξι Έλληνες που συμμετείχαμε στο πρόγραμμα, ότι πολύ περισσότερο ταιριάζουμε με τους Τούρκους παρά με τους Ιταλούς, τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους με τους οποίους μας παρομοιάζουν συνήθως», καταλήγει.

Τα νούμερα (που λένε πάντα την αλήθεια…)

Η Σταυρούλα και η Ειρήνη είναι μια σταγόνα στον ωκεανό των (περισσότερων από) 3 εκατομμυρίων νέων ευρωπαίων που επέλεξαν το συγκεκριμένο πρόγραμμα από το μακρινό 1987 που τέθηκε σε ισχύ ως και τις ημέρες μας. Ένα πρότζεκτ που αρχικά αφορούσε μόνον την ανταλλαγή φοιτητών μεταξύ πανεπιστημίων της Ευρώπης, ωστόσο εδώ και μερικά χρόνια έχει επεκταθεί και στο επίπεδο της πρακτικής επαγγελματικής άσκησης στο εξωτερικό. Ήδη η δημοφιλία του στις τάξεις των φοιτητών (και όχι μόνο) είναι τέτοια που του επιτρέπει να δρέπει τις δάφνες ως ένα από τα πλέον επιτυχημένα σχέδια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Τα στοιχεία έρευνας γύρω από το πρόγραμμα (που πραγματοποίησε και έφερε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) αν μη τι άλλο παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Υπολογίζεται πως από το 1987 μέχρι σήμερα οι… διαπολιτισμικοί έρωτες που προέκυψαν μέσα από το πρόγραμμα, έχουν φέρει στον κόσμο περίπου ένα εκατομμύριο παιδιά. Ευρωπαίοι πολίτες εν τη γενέσει τους, στην κυριολεξία! Ο αριθμός αυτός, αν μη τι άλλο, δικαιολογεί στο έπακρο κι έναν από τους βασικούς σκοπούς του θεσμού: τη συγκρότησης, δηλαδή, μιας πολυπολιτισμικής και ευρωπαϊκοκεντρικής νοοτροπίας.