Ξέρετε ότι σε Πανεπιστήμια, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών καλούν ηθοποιούς να μιλήσουν στους μεταπτυχιακούς φοιτητές, καλούν ηθοποιούς να κάνουν μάθημα, αλλά, οι ίδιοι οι ηθοποιοί δεν μπορούν να κάνουν το μεταπτυχιακό ως φοιτητές. Σας κάψαμε; Ναι, αυτό το χάος περιγράφει τη ζωή των ηθοποιών. Δουλεύουν χωρίς συλλογικές συμβάσεις (οι περισσότεροι), κάποιοι χωρίς να πληρώνονται τις πρόβες και πλέον θεωρούνται απόφοιτοι Λυκείου.
Μας το είπε ο Χάρης Τζωρτζάκης. “Στις 17 Δεκεμβρίου εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα 85/22, το οποίο πρακτικά είναι ένας νόμος του κράτους και εξισώνει τα πτυχία μας με απολυτήρια Λυκείου. Εμείς γνωρίζαμε ότι τα πτυχία μας είχαν την σφραγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Πώς είναι δυνατόν να λένε πως το ΠΔ δεν αλλάζει τίποτα, όταν προτίθενται να κατεβάσουν νομοθετική ρύθμιση για τα μισθολογικά των καλλιτεχνών στο Δημόσιο; Αναρωτιέμαι τι σημαίνει όλο το Δημόσιο; Εννοούμε και το Εθνικό, το ΚΘΒΕ και την Εθνική Λυρική Σκηνή, όπου ισχύουν συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες θα τεθούν σε διακινδύνευση από αυτήν την νομοθετική πρωτοβουλία; Γιατί απεργούμε; Γιατί ζητάμε την απόσυρση του ΠΔ 85/2022 και υπαγωγή όλων των καλλιτεχνών στη μισθολογική βαθμίδα ΤΕ , γιατί θέλουμε να ιδρυθεί ένα δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών. Ξέρεις ότι οι ηθοποιοί πρέπει να κάνουν ατομικές συμφωνίες με τους θεατρικούς παραγωγούς; Οι νεότεροι ηθοποιοί παίζουν σχεδόν απλήρωτοι. Με ωριαία ένσημα. Ή τους λένε να παίζουν με ποσοστά (αυτό ως μεροκάματα μεταφράζεται σε χαμηλή αμοιβή). Νιώθουμε ότι μας εχθρεύεται αυτή η κυβέρνηση. Φυσικά την είδα την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού. Δεν είπε τίποτα συγκεκριμένο. Νιώθουμε ότι μας απαξιώνουν. Την ίδια στιγμή που λένε πως το ΠΔ δεν αλλάζει τίποτα, ανακοινώνουν νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα ρυθμίσουν μισθολογικά ζητήματα. Αναρωτιέμαι τι σημαίνει όλο το Δημόσιο; Εννοούμε και το Εθνικό, το ΚΘΒΕ και την Εθνική Λυρική Σκηνή, όπου ισχύουν συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες θα τεθούν σε διακινδύνευση από αυτήν την νομοθετική πρωτοβουλία που θα αναλάβουν;
Αν δεν ξέρεις τι ίσχυε μέχρι σήμερα θα στο εξηγήσει η ηθοποιός Καλλιόπη Παναγιωτίδου (είναι και δικηγόρος η απόφοιτος του Ωδείου). “Δεν κατεβαίνουμε συσπειρωμένοι σε απεργία για το Προεδρικό Διάταγμα, αυτό είναι η αφορμή, το ζήτημα είναι πολύχρονο. Οι σχολές μας είναι υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού, είτε είναι ιδιωτικές είτε δημόσιες, δίνουμε εισαγωγικές και εξαγωγικές εξετάσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού γιατί αυτό αδειοδοτεί, ελέγχει και ρυθμίζει τη λειτουργία των σχολών υποκριτικής και τα πτυχία των ηθοποιών έχουν τη σφραγίδα του υπουργείου Πολιτισμού. Μέχρι το 2003 οι σχολές μας ήταν στην ίδια ακαδημαϊκή κλίμακα με τα ΤΕΙ. Εκείνα αναβαθμίστηκαν. Οι σχολές μας υποβιβάστηκαν. Και τώρα (σε απλά ελληνικά) μας λένε ότι σε προσλαμβάνω ως απόφοιτο Λυκείου, ως ανειδίκευτο εργάτη στο Δημόσιο. Κι ας έχεις κάνει τριετείς σπουδές, από τις 17.12 και έπειτα οι ηθοποιοί είναι ΔΕ. Τι σημαίνει αυτό για το επίδομα του ΟΑΕΔ;”.
Την ρωτάω αν πιστεύει ότι θα εισακουστούν τα αιτήματά τους; “Όχι, η 48ωρη απεργία είναι ένας μοχλός πίεσης. Αλλά δεν θα έχει αντίκτυπο στο “ταμείο” της κυβέρνησης. Δεν σημαίνει αυτό ότι θα σταματήσουμε. Θα κλιμακωθούν με άλλο τρόπο, με δράσεις, με συνεντεύξεις, με βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με μοτοπορείες. Οι καθηγητές του Εθνικού δήλωσαν ομαδική παραίτηση αν δεν υπάρξει έμπρακτη απόδειξη ενάντια στην υποβάθμιση της δουλειάς μας. Αν μια κυβέρνηση την αφορά η δημόσια εικόνα της, θα αναγκαστεί κάπως να μας προσέξει”.
Αναφέρω τις δύο ρυθμίσεις αρμοδιότητας των υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών που κατατέθηκαν στη Βουλή; “Αυτό προσωπικά το θεωρώ το πιο επικίνδυνο. Λέει ότι οι αποδοχές των καλλιτεχνών καθορίζονται με κοινή υπουργική απόφαση των συναρμόδιων υπουργών (Οικονομικών και Εσωτερικών). Άρα, μας λέει ότι με αυτή την τροπολογία καταργούνται οι συλλογικές συμβάσεις των σωματείων μας με το Εθνικό ή το Κρατικό. Πώς θα καθοριστεί το μισθολόγιο ενός καλλιτεχνικού διευθυντή ΔΕ (δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) αλλά εγνωσμένου κύρους; Το ίδιο το Κράτος έχει σκοπίμως δημιουργήσει ένα καφκικό θεσμικό κενό. Αυτό που ζητάμε είναι η αναβάθμισης των σπουδών μας. Το να αποσυρθεί το είναι βήμα προς την λύση”.
Δεν μας λέει κάτι διαφορετικό η ηθοποιός Δώρα Παρδάλη. “Απεργούμε ζητώντας το αυτονόητο, την μη υποβάθμιση των πτυχίων μας, την μη υποβάθμιση των σπουδών μας, στις οποίες αφιερώσαμε τρία ή και τέσσερα χρόνια, πολλές ώρες και πολύ κόπο. Η υποβάθμιση των πτυχίων μας επηρεάζει φυσικά το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα πτυχία μας μετά το πέρας των σπουδών μας, γιατί ως απόφοιτοι Λυκείου δεν μπορούμε να κάνουμε μεταπτυχιακό, ούτε να διοριστούμε στο δημόσιο (παρόλο που πρέπει να τονίσουμε ότι οι τρίχρονες σπουδές μας αφορούν σε σχολές αναγνωρισμένες από το Υπουργείο πολιτισμού) αλλά επηρεαζει και το μισθολογικό κομμάτι καθώς από ό,τι φαίνεται υπάρχει νομοθετική ρύθμιση σχετικά και με αυτό. Αυτό που ζητάμε είναι η απόσυρση του Προεδρικού Διατάγματος. Ο κλάδος μας είναι ένας κλάδος ήδη πολύ υποτιμημένος από την πολιτεία, ήδη αντιμετωπίζουμε πάρα πολλές δυσκολίες στο εργασιακό μας κομμάτι. Στην προσπάθεια μας να βελτιώσουμε αυτές τις συνθήκες θα έπρεπε η πολιτεία να είναι σύμμαχος, να μας στηρίξει, όχι να κάνει τα πράγματα περισσότερο δυσοίωνα”.
Ο Δημήτρης Καραντζάς (από τους καλύτερους σκηνοθέτες της γενιάς του) δεν καταλαβαίνει ποια αναγκαιότητα εξυπηρετεί αυτό το Προεδρικό Διάταγμα. Το θεωρεί μια αναδρομική υποτίμηση της καλλιτεχνικής παιδείας. “Ποτέ δεν έδινε αξία σε αυτές τις σπουδές αυτή η χώρα”. Δεν τον υποτιμά ο χαρακτηρισμός “απόφοιτος Λυκείου”. Θεωρεί όμως σχεδόν εγκληματικό ότι δεν αναγνωρίζεται η εξειδίκευση των καλλιτεχνών. “Δεν νομίζω ότι αγαπούν τον πολιτισμό οι πολιτικοί. Υπάρχουν συγκεκριμένες ημέρες που εμφανίζονται στα θέατρα, για το ονόρε, για να δείξουν ότι έχουν πολιτιστική παιδεία. Δεν έχουμε ξεχάσει ότι τα θέατρα άνοιξαν τελευταία όταν επιστρέψαμε στην “κανονικότητα”. Μας θεωρούσαν εστία μόλυνσης. Κάναμε αγώνες για να μας δοθεί μια αποζημίωση. Είδαμε τα ποσταρίσματα του Πρωθυπουργού στο Facebook ότι δεν αλλάζει τίποτα στα μισθολογικά των ηθοποιών. Που το ξέρουμε; Θεωρώ εντελώς ύπουλο να ακούγεται το “είχε ο Χατζηδάκις ανάγκη το πτυχίο”. Τι ακριβώς προσφέρει και σε ποιον αυτή η ερώτηση; Δεν θέλουμε καμία θεσούλα στο δημόσιο. Και με αφήνει παγερά αδιάφορο να χρησιμοποιήσω το ΠΔ85 για να κάνω αντιπολιτευτικό λόγο. Αυτό που είναι το ουσιώδες θέμα είναι ότι οι κινήσεις που γίνονται για τον πολιτισμό της χώρας μας είναι κινήσεις της ακύρωσης. Η κυβέρνηση αγνοεί επιδεικτικά τον πολιτισμό. Είναι πολύ ουσιαστικό που απεργούν οι ηθοποιοί των τηλεοπτικών σειρών, εκεί υπάρχει μεγάλο οικονομικό κόστος. Τι πρέπει να γίνει; Να δημιουργηθεί Πανεπιστημιακή Σχολή Παραστατικών Τεχνών, στα πρότυπα της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών. Γιατί απαξιώνεται τόσο η καλλιτεχνική εκπαίδευση;”
Ο Γιώργος Χρυσοστόμου θεωρεί υποχρέωσή του να μιλήσει κατά του ΠΔ85. “Δεν θα σου πω κάτι που δεν ξέρεις ήδη. Είμαι σε αυτή τη δουλειά 25 χρόνια και τώρα νιώθω ότι με υποβιβάζουν. Δεν συμφέρει φαίνεται να έχεις την Τέχνη στα «ώπα ώπα». Δεν μας έφτανε ο Covid- 19 και όσα περάσαμε τα τελευταία τρία χρόνια. Μου φαίνεται πολύ ύπουλο αυτό το Προεδρικό Διάταγμα. Καταλαβαίνω ότι θέλει κάποιος να πληγώσει τον κλάδο των ηθοποιών. Φυσικά και συσπειρωθήκαμε οι ηθοποιοί. Έχεις σκεφτεί ποτέ να ρωτήσεις τους ηθοποιούς να βλέπουν στο κοινό πολιτικούς; Ξέρεις τι απάντηση θα λάβεις; Σπάνια. Πολύ σπάνια. Δεν μπορούν εύκολα να δουν τον καθρέπτη τους. Κανείς δεν μπορεί. Θα ήθελα να δω μια κρατική πανεπιστημιακή σχολή υποκριτικής”.
Το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών προχωρά σε 48ωρη απεργία την 1η και την 2η Φεβρουαρίου και συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος, το μεσημέρι της Πέμπτης. 50 θέατρα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Πάτρα (και άρα σχεδόν διπλάσιες στον αριθμό παραστάσεις που φιλοξενούνται σε αυτά) συμμετέχουν στην απεργία, ενώ στον οπτικοακουστικό τομέα 15 σήριαλ θα σταματήσουν τα γυρίσματα για δύο μέρες. Η υποβάθμιση του πολιτισμού είναι ζήτημα όλης της κοινωνίας. Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ), «πλέον, οι αμοιβές των καλλιτεχνών στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα και στα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου δεν θα καθορίζονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, αλλά από την εκάστοτε κυβέρνηση».”Με ανακοινωμένη την υποβάθμιση των πτυχίων μας στο επίπεδο 5 (ΙΕΚ) θεωρούμε σίγουρο ότι μιλάμε για μειώσεις σε ένα μισθολογικό επίπεδο λίγο κάτω από το ΤΕ”, επισημαίνει στην ανακοίνωσή του ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος.
Τι ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στο Facebook
Το περασμένο Σάββατο, ο πρωθυπυργός με ανάρτηση του στο facebook προανήγγειλε ότι έως το 2025 η Ελλάδα θα αποκτήσει δημόσιες, πανεπιστημιακού επιπέδου, σπουδές στις παραστατικές τέχνες και τόνισε πως “το ΠΔ, που έχει προκαλέσει ανησυχία και αναστάτωση μεταξύ των καλλιτεχνών, δεν ρυθμίζει και δεν αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι καλλιτέχνες προσλαμβάνονται ή αμείβονται στον Δημόσιο Τομέα για καλλιτεχνικό ή εκπαιδευτικό έργο”. Όπως πρσέθεσε δρομολογείται νομοθετική ρύθμιση που εξαιρεί ρητά τις προσλήψεις καλλιτεχνών στο δημόσιο από το προεδρικό διάταγμα, “ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι η στήριξη και αναβάθμιση και όχι η υποβάθμιση του κλάδου”.
Από την πλευρά του το Υπουργείο Πολιτισμού, κατέθεσε στη Βουλή δύο ρυθμίσεις, αρμοδιότητας των υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών, οι οποίες “δίνουν οριστικές απαντήσεις στα ζητήματα που έχουν τεθεί στον δημόσιο διάλογο αναφορικά με το ΠΔ 85/2022 και τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα, σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού”, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του. Με την πρώτη ρύθμιση επεκτείνεται και στους ΟΤΑ, υφιστάμενη διάταξη που αφορούσε σε εποπτευόμενους φορείς, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ του Δημοσίου, σύμφωνα με την οποία οι αποδοχές των καλλιτεχνών καθορίζονται με κοινή υπουργική απόφαση των συναρμόδιων υπουργών. Η δεύτερη ρύθμιση εξαιρεί ρητά από τo πεδίο εφαρμογής του ΠΔ 85/2022 την απασχόληση καλλιτεχνών για την παροχή αμιγώς καλλιτεχνικού έργου σε φορείς του δημοσίου τομέα.
