Πολλές γυναίκες περιγράφουν τους εννέα μήνες της εγκυμοσύνης, ως μια περίοδο ανυπομονησίας. Θέλουν να περάσουν ώστε να γνωρίσουν το πλάσμα που κουβαλούν μέσα τους. Μπορούμε κάπου εδώ να υποθέσουμε πόσο απογοητευτικό είναι ένα γεμάτο χαρά κεφάλαιο ζωής να μετατρέπεται σε βάρος της ίδιας σου της ύπαρξης. Όταν μόλις έχεις γεννήσει, αλλά όλη η χαρά μετατρέπεται σε ένα μόνιμο αίσθημα πως «κάτι δεν πάει καλά». Πολλοί θα σου πουν πως είναι το πρώτο σοκ και πως θα περάσει. Αλλά τι γίνεται όταν δεν περνάει;

Η επιλόχεια κατάθλιψη εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Από άγχος και αϋπνία, μέχρι ευερεθιστότητα και δυσκολία δεσίματος με το μωρό. Για άλλες γυναίκες τα συμπτώματα είναι παντελώς αντιφατικά. Νιώθουν υπερπροστατευτικές σε παθολογικό σημείο ή τις τυλίγει ένα αίσθημα απελπισίας κάθε φορά που χρειάζεται να είναι «εκεί» για το παιδί τους σε όλες του τις καθημερινές, πρακτικές ανάγκες. Για τη φωτογράφο, Rachel Papo, η γνωριμία με την επιλόχεια κατάθλιψη έγινε όταν απέκτησε τον γιο της, το 2013. Αργότερα συνειδητοποίησε πως τις πρώτες ενδείξεις τις είχε από το 2010, μετά τη γέννηση της κόρης της. Θα χρειαζόταν τελικά έντονη σκέψη και προβληματισμός ώστε να καταφέρει να αποκωδικοποιήσει το rollercoaster των συναισθημάτων που άντεξε, την εξάντληση, την απόσυρση από την καθημερινότητα και τη ρουτίνα της, τον φόβο που σχεδόν την παρέλυε. Δεν ήταν «φάση», ούτε «κούραση», ούτε “baby blues”. Ήταν επιλόχεια κατάθλιψη.

Με τη φαρμακευτική της αγωγή να βοηθάει, αποφάσισε, όσο εργαζόταν ως φωτορεπόρτερ, να εξερευνήσει όσο πιο βαθιά μπορούσε την επιλόχεια κατάθλιψη. Όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και ως ένα ευρύτερο κοινωνικό ζήτημα. «Ποτέ δεν πίστευα ότι θα με ενδιέφεραν οι καταθλιπτικές μητέρες με τα μωρά τους γιατί δεν μπορούσα να σκεφτώ πιο βαρετή εικόνα. Ήθελα το project μου να είναι λίγο πιο ενδιαφέρον, οπότε βρήκα θεματικές στη δική μου ιστορία και ανέπτυξα πάνω σε αυτές», λέει στο i-D. Τις γυναίκες του “It’s Been Pooring” τις βρήκε μετά από μια ανάρτηση σε ένα group στο Facebook όσο ζούσε στο Βερολίνο. Εκείνες δεν απέφυγαν να την εμπιστευτούν, παρόλο που ουσιαστικά ήταν μια άγνωστη, και όλες μαζί, με έναν παράξενο τρόπο οδηγήθηκαν σε μια κάθαρση. Ή σε ένα συναίσθημα «σαν καταρράκτη» -όπως είπε η ίδια.

Από τις φωτογραφίες, την επικοινωνία και τις προσωπικές εμπειρίες αυτών των γυναικών, προέκυψε το “It’s Been Pouring: The Dark Secret of the First Year of Motherhood”, το οποίο περιλαμβάνει 60 φωτογραφίες και συνεντεύξεις, emails και μηνύματα των γυναικών/μητέρων/μαχητριών που θέτει σε πρώτο πλάνο. «Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι ευρέως γνωστή, αλλά οι άνθρωποι ακόμα κάνουν πως δεν βλέπουν», τονίζει η Rachel. «Σε αυτό το project ρίχνω φως στην εμπειρία αυτών των μητέρων, χωρίς καμία ανακούφιση. Παρόλο που είναι σοκαριστικό και δύσκολο, πιστεύω πως είναι απαραίτητο να το δούμε». Η φωτογράφος, ουσιαστικά επέλεξε να ξεσκεπάσει το «θαύμα της γέννησης» και να αποκαλύψει εντελώς άτσαλα πως μια γέννα μπορεί να αφήσει τη μητέρα εκτεθειμένη σε πολύ πόνο, ταλαιπωρία και δυστυχία.

Στο λεύκωμα περνάνε μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη όλα τα συναισθήματα που απαρτίζουν την επιλόχεια κατάθλιψη: o θυμός, η οργή, η απελπισία, οι ενοχές. «Όταν έκλαιγε, τον μισούσα», αναφέρει στο βιβλίο μια μητέρα με το όνομα Αnita. «Ακούγεται απαίσιο το να το λέω, αλλά ήμουν επίσης τόσο θυμωμένη και του κρατούσα κακία -ότι αυτό συνέβη σε εμένα, αυτό συνέβη στο σώμα μου, αυτό συνέβη στην όμορφη ιστορία του τοκετού μου, αυτό συνέβη στη σχέση μου με τον σύζυγό μου. Έσπρωχνα τους πάντες μακριά μου». Ωστόσο, λίγες από τις γυναίκες που συμμετείχαν στο επίπεδο της έρευνας, φωτογραφήθηκαν για το book. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες αντανακλούν την εμπειρία της ίδιας της φωτογράφου. «Αυτές που τράβηξα με το κινητό μου, για εμένα, είναι οι πιο δυνατές. Θυμάμαι ακριβώς πού ήμουν, τι έκανα, πώς ένιωθα εκείνη τη στιγμή», αναφέρει η ίδια, τονίζοντας πως τα κλικς της είναι βαθιά συναισθηματικά.

Όταν το “It’s Been Pouring” άρχισε να παίρνει την τελική του μορφή, η Rachel είχε ήδη κερδίσει τους δαίμονές της. Μπορεί να μη βοήθησε επίσημα σε αυτή τη λύτρωση το ίδιο το concept, αλλά τη βοήθησε να αποδεχτεί τα συναισθήματά της. Ακόμα και τα λιγότερο «μεταβολίσιμα».

«Με βοήθησε να μιλήσω για αυτό ανοιχτά, να σηκωθώ και να πω ‘είχα επιλόχεια κατάθλιψη’», λέει η Rachel κλείνοντας. «Αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσα να πω πριν».