Πιστεύουμε πως έχει παραγίνει το κακό με τη χρήση της λέξης “τοξικότητα”. Παρόλα αυτά καταφέρνει αυτή η λέξη-τάση να περιγράψει με όση περισσότερη ακρίβεια γίνεται τη δυναμική μερικών σχέσεων, που -ας το αντιμετωπίσουμε- χρειάζονται μια ανανέωση όρων. Παράλληλα, το να χαρακτηρίσει κανείς τοξική μια ερωτική σχέση ή μια φιλία είναι μια υπόθεση, αλλά τι γίνεται όταν στη δική σου περίπτωση, το τοξικό άτομο στη ζωή σου είναι η ίδια σου η μάνα; Ναι, η μάνα σου. Κάπου εδώ να πούμε πως το γεγονός ότι έχει κάποιες τοξικές συμπεριφορές, δεν την κάνει ούτε τον χειρότερο άνθρωπο στον κόσμο (ούτε καν κακή γενικότερα), ούτε κακή μαμά. Η σκληρή αλήθεια για τους γονείς μας είναι ότι διαμορφώθηκαν από άλλους γονείς, οι οποίοι με τη σειρά τους πλάστηκαν από άλλους. Θες να πούμε πως είμαστε συνονθυλεύματα από τραύματα και και υποσυνείδητες μελανιές; Ας το πούμε.
Ποτέ δεν συμπαθήσαμε την αγιογραφία της μητέρας, σαν ρόλο και σαν concept, αλλά είναι σημαντικό να εντοπίσουμε την τοξικότητα στις σχέσεις μας μαζί της. Για λόγους λύτρωσης και με όρους συνεργασίας και ειλικρινούς συζήτησης. Παρακάτω θα βρεις μερικά από τα σημάδια ότι η μαμά σου ίσως να είναι κάπως τοξική. Ίσως και πολύ. Εξαρτάται πάντα από το σε πόσα από τα παρακάτω bullets θα βρεις τον εαυτό σου.
“Ποτέ δεν το είπα αυτό”
Το να σου λέει η μαμά σου τη φράση “ποτέ δεν το είπα αυτό”, όταν προσπαθείς να κάνεις μια δύσκολη συζήτηση μαζί της, είναι gaslighting. Το θέμα με τις δύσκολες συζητήσεις είναι να οδηγούν σε λύσεις και λύτρωση, όχι σε αναιρέσεις και απαλλαγές ευθυνών.
“Γιατί δεν μπορείς απλώς να το ξεπεράσεις;” ή “ωρίμασε επιτέλους”
Μιλώντας για δύσκολες συζητήσεις, και η υπόνοια ότι απλώς πρέπει να ξεπεράσεις το τραύμα σου ή κάτι που σε έχει πληγώσει ή νιώθεις ότι σε έχει αδικήσει δεν είναι ΟΚ να λέγεται. Σε κάνει να νιώθεις πως δεν είσαι αποδεκτός ή πως τα συναισθήματά σου δεν είναι σεβαστά. Και αυτό θα έπρεπε να είναι δεδομένο.
“Είσαι ίδια ο πατέρας σου”
Η κάποιος άλλος συγγενής τέλος πάντων που δεν “εγκρίνεται” σαν προσωπικότητα από την ίδια τη μαμά σου. Κανείς δεν μπορεί να σε φορτώνει με χαρακτηριστικά και πορείες ζωής άλλων.
“Εσύ φταις”
Πρόκειται για μια φράση που σχεδόν όλοι έχουμε ακούσει από τη μαμά μας. Μπορεί να της έχεις μόλις πει πως τσακώθηκες με τον καλύτερο φίλο σου ή πως χώρισες. Και η απάντησή της; “Εσύ φταις σίγουρα”. Αλήθεια, πώς βγάζει κάποιος που δεν έχει καν ακούσει την ιστορία αυτό το συμπέρασμα; Υπονοεί κάτι αρνητικό για την προσωπικότητα ή τη διαχείριση των σχέσεών σου;
“Μην πεις στον μπαμπά σου ότι…”
Ναι ΟΚ, μερικές φορές τα μυστικά ενώνουν τους ανθρώπους, αλλά υπάρχουν μερικές προϋποθέσεις. Όταν ένας γονιός ζητά από το παιδί να κρατήσει ένα μυστικό από τον άλλο γονιό, είναι σαν να αντιστρέφει τους ρόλους. Ουσιαστικά, το παιδί γίνεται ο κηδεμόνας και αυτή η δυναμική δεν μαρτυρά μια υγιή σχέση.
“Μπορούσες να τα έχεις πάει καλύτερα”
Θα το πούμε απλά. Οι μαμάδες ιδανικά είναι οι μεγαλύτερες cheerleaders μας. Τελεία.
“Πού ήσουν χθες βράδυ;”
Τοξική σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού είναι εκείνη στην οποία η μητέρα νιώθει πως έχει το δικαίωμα να μαθαίνει την κάθε κίνηση του παιδιού της. Ακόμα και όταν το παιδί της είναι ενήλικο. Τα όρια είναι το κλειδί.
“Περνάς περισσότερο χρόνο με άλλους, παρά με τη μάνα σου”
Όλοι οφείλουν να σέβονται τις επιλογές σου και τον χρόνο που αφιερώνεις στη δική σου προσωπική ζωή. Και η μαμά σου.
“Εσύ είσαι ο καλύτερος φίλος μου”
Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότεροι ψυχολόγοι επαναλαμβάνουν όσο συχνότερα μπορούν πως “δεν είναι φίλη σου, είναι μητέρα σου”. Υπάρχει λόγος. Μια σχέση με τον γονιό που περισσότερο ακολουθεί όρους φιλίας, είναι πολύ πιο εύκολο να ξεπεράσει τα υγιή όρια. Στην πραγματικότητα, τον ρόλο των φίλων στις ζωές των γυναικών που έχουν γίνει μητέρες, οφείλουν να τον παίζουν πραγματικοί φίλοι και όχι τα παιδιά τους.
“Να τον/την χωρίσεις”
Τις γνώμες δύσκολα τις αποφεύγεις. Όχι μόνο της μητέρας σου, αλλά όλων. Αλλά κυρίως της μάνας σου. Το θέμα είναι πως η άποψη πρέπει να “σερβίρεται” ως άποψη και όχι ως επιταγή. Ούτε “για το καλό σου”.
“Είσαι τόσο χαζός μερικές φορές”
Ναι, η επανάληψη μιας προσβλητικής/υποτιμητικής φράσης μετατρέπεται σε κακοποίηση.
“Είσαι υπερβολικά ευαίσθητος”
Δεν είσαι ευαίσθητος, απλώς εκφράζεις τα συναισθήματά σου. Η παραπάνω φράση είναι gaslighting.