Η COSCO, για τον μέσο πολίτη ο οποίος μπορεί να ζει, ας πούμε, στα Ιωάννινα και δεν έχει καμία σχέση με τον Πειραιά και το λιμάνι του, μπήκε ξαφνικά στη ζωή του στις 25 Οκτωβρίου του 2021 όταν έγινε γνωστό πως ο Δημήτρης Δαγκλής, λιμενεργάτης, έχασε τη ζωή του εν ώρα εργασίας. Τις πρώτες ώρες και μέρες, η πλειοψηφία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης «αδιαφόρησαν» ενώ κάποια άλλα παρουσίασαν μια εντελώς διαφορετική εκδοχή της πραγματικότητας, υποστηρίζοντας ότι ο 46χρονος, την παραμονή της ονομαστικής του εορτής, βρέθηκε στην Προβλήτα ΙΙ «για να πάρει κάτι» και ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να «έπασχε από ψυχολογικά προβλήματα».

Το λιμάνι του Πειραιά, λοιπόν, που όλες οι κυβερνήσεις παρουσιάζουν ως success story και έγινε με τα χρόνια ένα πεδίο εφαρμογής αντεργατικών νόμων, μέτρησε τον πρώτο τoυ νεκρό επί COSCO. Και υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδηγηθήκαμε εκεί: ελαστικές μορφές απασχόλησης χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αλλά ατομικές. Τα άτομα που εργάζονται δεν είναι ασφαλισμένα με ευθύνη τόσο της εργοδοσίας όσων και των κυβερνήσεων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Τα μέτρα ασφαλείας, επίσης, είναι ελλιπέστατα και εκτός του Δημήτρη το οποίο αποδείχθηκε θανατηφόρο, έχουν συμβεί εκατοντάδες εργατικά ατυχήματα ενώ έχουν προκύψει και επαγγελματικές ασθένειες, κυρίως μυοσκελετικές λόγω της φύσης της δουλειάς.

Οι συγκεριμένες συνθήκες εργασίας δεν είναι νέες, ισχύουν -τουλάχιστον- από το 2009 και την κυβέρνηση Καραμανλή, με τις κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και ξανά της Νέας Δημοκρατίας να κλείνουν το μάτι στην εργοδοσία. Η ανάγκη για ένα σωματείο, λοιπόν, ήταν επιτακτική και αυτό έγινε πραγματικότητα το 2014 με τη δημιουργία της Ένωσης Εργαζομένων Διακίνησης Εμπ/τίων στις προβλήτες του Πειραιά (ΕΝΕΔΕΠ). Τι έχει αλλάξει μέσα σε αυτά τα 8 χρόνια; Όχι πολλά, αλλά ούτε και λίγα καθώς ό,τι έχει κερδηθεί, ήρθε μέσα από σκληρό και ανυποχώρητο αγώνα του σωματείου που, για παράδειγμα, πάλεψε -μεταξύ άλλων- για την τήρηση του διαλείμματος των εργαζομένων. Και όμως, στη χώρα μας πολλά μοιάζουν αλλά δεν είναι αυτονόητα.

Συναντηθήκαμε με τον πρόεδρο της ΕΝΕΔΕΠ και του Εργατικού Κέντρου Πειραιά, Μάρκο Μπεκρή, στο γραφείο του και του ζητήσαμε να βάλει σε μια σειρά όλα όσα έχουν συμβεί στο λιμάνι του Πειραιά τα τελευταία χρόνια. Από τη γέννηση του σωματείου, τις πρώτες απεργίες και το θανατηφόρο ατύχημα του Δημήτρη Δαγκλή μέχρι και τα αιτήματά τους, την κλιμάκωση του αγώνα και την οικονομική πρόταση που έχουν σήμερα στα χέρια τους.

COSCO και ΕΝΕΔΕΠ

Η CΟSCO όλα αυτά τα χρόνια και μετά την πώληση του 51%, επέλεξε από την πρώτη στιγμή να υπάρχουν δύο διαφορετικά εργασιακά καθεστώτα. Υπήρχαν εργαζόμενοι διαφορετικών ταχυτήτων. Υπήρχαν οι συνάδελφοι που είχαν από τα προηγούμενα χρόνια συμβάσεις εργασίας με συγκεκριμένα εργασιακά δικαιώματα -με περικοπές λόγω των μνημονίων- και από την άλλη, από την πρώτη μέρα της COSCO στο λιμάνι είχαμε τις ατομικές συμβάσεις, με την πλειοψηφία των εργαζομένων στην πρώτη φάση να δουλεύουν με ελαστικές μορφές απασχόλησης, χωρίς πρόγραμμα εργασίας και χωρίς να εφαρμόζεται το διάλειμμα. Επίσης η COSCO επέλεξε ένα επενδυτικό επιχειρηματικό μοντέλο διοίκησης με εργολαβίες. Αυτή δεν ήταν τυχαία επιλογή, ήθελε να έχει χαμηλότερο μισθολογικό κόστος άρα και μεγαλύτερη κερδοφορία.

Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης του σωματείο ΕΝΕΔΕΠ υπάρχει ένας ξεκάθαρος άξονας με αιτήματα: μόνιμη σταθερή δουλειά, κατοχύρωση της ειδικότητάς μας ως λιμενεργάτες. Από το 2019 και μετά ισχύει η λειτουργική ενοποίηση όλων των προβλητών στο λιμάνι, όμως δεν ασφαλιζόμαστε στα βαρέα παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία είναι ξεκάθαρη. Ζητάμε λοιπόν να εφαρμοστεί ο νόμος. Μέτρα υγείας και ασφάλειας. Οι μισθοί πρέπει να αποτυπωθούν ανά ειδικότητα καθώς η συγκεκριμένη δουλειά είναι δύσκολη και όχι ο μισθός μας να είναι ο κατώτατος της ΓΣΕΕ πάνω στον οποίο έχει πατήσει η COSCO και οι συνεργάτες της λόγω των κενών στους αντεργατικούς νόμους. Για παράδειγμα δεν πληρωνόμαστε τα Σαββατοκύριακα, τις αργίες και τα νυχτερινά μας.

Έχουμε απέναντί μας ένα ολόκληρο σύστημα. Μπορεί να ακούγεται γραφικό, αλλά δεν είναι. Κάθε κινητοποίησή μας κρινόταν παράνομη. Κάθε κυβέρνηση χρησιμοποιεί τις δυνάμεις καταστολής κατά των αγώνων μας. Η εργατική νομοθεσία έχει τσαλακωθεί με αποτέλεσμα να βρίσκουν ένα σωρό προφάσεις και νομικά τερτίπια.

Τα ατυχήματα και οι απεργίες

Η εντατικοποίηση της εργασίας, δηλαδή το να δουλεύεις πιο έντονα και πιο γρήγορα αυξάνει τις πιθανότητες εργατικών ατυχημάτων, σοβαρών, μικρών ή θανατηφόρων. Αυτό οφείλεται στα μέτρα ασφάλειας και την πρόληψή τους, διότι πιστεύουν ότι μειώνει την παραγωγικότητα και αποτελεί κόστος η εφαρμογής τους, άρα και χαμένα κέρδη. Δυστυχώς εμείς ζήσαμε ένα θανατηφόρο ατύχημα ενώ όλα αυτά τα χρόνια χτυπούσαμε τον κώδωνα του κινδύνου, γιατί και πριν τον θάνατο του Δημήτρη Δαγκλή βιώσαμε κι άλλες επικίνδυνες καταστάσεις. Όταν χάσαμε τον Δημήτρη δεν το σκεφτήκαμε ούτε δευτερόλεπτο, το πρώτο που είχαμε να κάνουμε είναι να μην αφήσουμε να πεθάνει κάποιος άλλος.

Αυτό ήταν το μεγαλύτερο κίνητρο για να κρατήσουμε μια στάση ανυποχώρητη και σκληρή. Ακολούθησε μια 7ήμερη απεργία και το πρώτο που ζητήσαμε ήταν να αποδοθούν ευθύνες. Μετά να βελτιωθούν οι όροι εργασίας και να αυξηθεί η εργατική ομάδα. Καταφέραμε από 4 μέλη να γίνουμε 5. Καταφέραμε, με τις όποιες αδυναμίες, να δημιουργεί και μια επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας.

Πριν από λίγο καιρό είχαμε ένα ακόμα ατύχημα. Ο συνάδελφός μας, ο Παναγιώτης, έπεσε από 14 μέτρα ύψος. Αν είχε πέσει με το κεφάλι και όχι με τα πόδια θα ήταν νεκρός. Έχουμε ζητήσει λοιπόν τον έλεγχο των πλοίων που ανεβαίνουμε, να γνωρίζουμε ότι δεν είναι σάπια. Ενώ τα είχαμε προτείνει αυτά δεν είχαν εφαρμοστεί. Γιατί δεν είχαν εφαρμοστεί; Γιατί όταν σταματά το καράβι για να γίνει ένας έλεγχος, σταματά η παραγωγή.

«Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά»

Η μάχη μας αγκαλιάστηκε από τον κόσμο. Όταν τα σωματεία κρατούν μια σταθερή θέση και θέλουν την ικανοποίηση των εργαζομένων και των αιτημάτων τους, τότε, ακόμα και τα άτομα που δεν έχουν κάνει το βήμα ξέρουν πού πρέπει να στραφούν. Αυτό συνέβη και με εμάς ενώ υπάρχει ένα ακόμα εργοδοτικό συνδικάτο που δημιουργήθηκε από την εργοδοσία το 2018 ώστε να διασπάσει τους εργαζόμενους. Ήταν συγκλονιστικό. Όλες οι αποφάσεις ήταν ομόφωνες, όχι μόνο του διοικητικού συμβουλίου αλλά και των γενικών συνελεύσεων. Είναι πολύ σημαντικό ότι όλες οι αποφάσεις για την πορεία και την εξέλιξη του αγώνα που υπήρχε αλλά κορυφώθηκε με το ατύχημα, πάρθηκαν μέσα από μαζικές γενικές συνελεύσεις.

Κατάλαβαν όλοι τη δύναμη που έχουν στα χέρια τους. Το γνωστό σύνθημα «χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά» έχει γίνει η καθημερινότητά μας στο λιμάνι. Όπως είπα και πριν, όμως, βρήκαμε και βρίσκουμε απέναντί μας ένα ολόκληρο σύστημα. Δικαστήρια να αποφασίζουν μέσα λίγες ώρες ότι οι απεργίες μας είναι παράνομες, να μας στέλνουν το χαρτί για το δικαστήριο στις δέκα το πρωί, στις έντεκα να δικαζόμαστε και η απόφαση να βγαίνει στη μία το μεσημέρι. Ένα εργατικό ατύχημα για να εκδικαστεί περνούν δύο-τρία χρόνια όμως. Το έχουμε ξεκαθαρίσει: tρίχα να πειραχτεί από εργαζόμενο και θα έχουν να κάνουν με τους εργάτες.

Πρέπει να αναφέρουμε και τη σιωπή των ΜΜΕ για τον δίκαιο αγώνα μας. Ξέρουμε γιατί γίνεται, δεν έχουμε αυταπάτες. Ορισμένες φορές όμως έγινε απροκάλυπτα. Όταν έγινε το θανατηφόρο ατύχημα του Δημήτρη, το πρώτο πράγμα που είπαν είναι ότι δεν ήταν καν στο χώρο δουλειάς του και ότι για αδιευκρίνιστο λόγο γύρισε για να πάρει κάτι από το λιμάνι, λες και το λιμάνι είναι παιδική χαρά. Κυκλοφόρησαν και φήμες για την ψυχολογική του κατάσταση. Κανείς δεν μας πήρε να μας ρωτήσει ενώ είχαμε βγάλει και ανακοίνωση. Αυτό καταφέραμε να το «σπάσουμε» με το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης. Έκαναν απεργία στο Μεξικό, στη Δανία, στάσεις εργασίας στην Τουρκία, στην Ελλάδα. Αυτή η αλληλεγγύη έγινε η δύναμή μας.

Η κλιμάκωση του αγώνα

Μετά τον θάνατο του Δημήτρη Δαγκλή μας είπαν ότι θα καλυτερεύσουν τα πράγματα. Τίποτα από αυτά που είχαμε συζητήσει δεν εφαρμόστηκε με αποτέλεσμα να έχουμε ένα ακόμα σοβαρό ατύχημα, ενώ το προηγούμενο διάστημα είχαμε δύο ακόμα περιπτώσεις που από τύχη δεν θρηνήσαμε ανθρώπινες ζωές. Έπεσε ένα κουτί 20 τόνων λίγα μέτρα πιο δίπλα από έναν συνάδελφό μας.

Από την 7ήμερη απεργία του Οκτώβρη και μετά ο αγώνας είναι καθημερινός, με απεργίες, συλλαλητήρια, παρεμβάσεις, περιοδείες και συνελεύσεις. Σε κάθε φάση του αγώνα μας τονίζουμε τα αιτήματά μας: μέτρα υγείας και ασφάλειας, ασφάλιση της ασφάλισής μας και συλλογική σύμβαση εργασίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε στα χέρια μας μια οικονομική πρόταση από την εργοδοσία, η οποία μπορεί να αποτελέσει βάση συζήτησης, όμως έχουμε πολλά ζητήματα ακόμα να λυθούν για να φτάσουμε εκεί.

Η συλλογική σύμβαση εργασίας είναι σημαντική αλλά και το να μπορείς να πας σε ένα νοσοκομείο είναι σημαντικό, το να πάει το παιδί σου να σπουδάσει είναι και αυτό σημαντικό. Υπάρχουν πολλά ζητήματα και εξειδικευμένα στο χώρο μας που πρέπει να λυθούν, με μια σύμβαση με τόσα που έχουν συσσωρευτεί 13 χρόνια τώρα δεν λύνονται, όμως αυτός είναι ο δρόμος.

Πού βρισκόμαστε σήμερα και πού θέλουν να οδηγηθούν οι εργαζόμενοι στο μέλλον

Συζητάμε την οικονομική πρόταση και έχουμε συναντήσεις με την εργοδοσία. Μέσα από τις γενικές συνελεύσεις αποφασίσαμε ότι αυτή η πρόταση μπορεί να αποτελέσει βάση με κάποιους όρους. Από εκεί και πέρα συνεχίζουμε με την συλλογική σύμβαση που εμείς έχουμε προτείνει εξαρχής, που θα διασφαλίζει τα πάντα, στο πλαίσιο φυσικά αυτού του συστήματος γιατί αυτό που πρέπει να έχουμε εμείς οι εργάτες στο μυαλό μας είναι ότι αυτό το πλαίσιο έχει ένα ταβάνι. Για να απαλλαγούμε από τα βάσανά μας χρειάζεται μια άλλη κοινωνία…