Η αισιόδοξη πλευρά θέλει τα nudes να συντηρούν την καύλα μέσα σε σχέσεις από απόσταση ή αθηνέζικα φλερτ που δεν ξεθυμαίνουν μέσα στην κίνηση της Κηφισίας και την κούραση της μέρας. Τα video στο “recording” να δίνουν ένα twist σε σεξ που έχουν γίνει και ξαναγίνει, αλλά αυτή τη φορά το τρίτο μάτι, όχι της πνευματικότητας, αλλά της κάμερας να κάνει την κατάσταση πιο ενδιαφέρουσα. 

Η απαισιόδοξη πλευρά είναι ένα χειρότερο σενάριο που έχει γίνει πραγματικότητα αρκετές φορές. Δεν έχουμε προλάβει να θρηνήσουμε κορίτσια που αυτοκτόνησαν από τη ντροπή -που δεν ήταν δική τους- για βίντεο και φωτογραφίες προσωπικών τους στιγμών που διέρρευσαν. Δεν έχουμε χορτάσει να λέμε μπράβο στον Θοδωρή, που με τα ψιψίνια του, κατατρόπωσε το chatpic.org και τη χυδαιότητα των πιστών του επισκεπτών, που τροφοδοτούν τη διαιώνιση του revenge porn. Πρόσφατα, η είδηση πως ο Στάθης -πρώην Αρβύλα- Παναγιωτόπουλος κρατούσε το δικό του προσωπικό αρχείο από ερωτικές συνευρέσεις του με σεξουαλικές παρτενέρ, αλλά και συντρόφους ζωής και το μοιραζόταν στο ίντερνετ, συσπειρώνοντας γυναίκας, ώστε να φτάσουν οι καταγγελίες να τον πνίξουν από ντροπή και από αυτό το κλισέ των αμαρτιών που πληρώνονται. 

Όπου αμαρτία, όχι ο έρωτας, αλλά η προδοσία της εμπιστοσύνης, η οποία μαζί με την οικειότητα, δένει δυο ανθρώπους που έχουν μοιραστεί ένα κρεβάτι. Όχι, με το revenge porn δεν έχουμε ξεμπερδέψει ακόμα, και οι απαντήσεις της sex therapist, Μαίρης Κοκορομύτη για το ζήτημα είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητες. 

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του revenge porn; Πότε μπορεί να συμβεί η δημοσιοποίησή του και τι ακριβώς θέλει να πετύχει ο δράστης;

Ο όρος «Εκδικητική πορνογραφία» αναφέρεται στην διαδικτυακή αναπαραγωγή και διανομή σεξουαλικά άσεμνων εικόνων ή βίντεο, που δημιουργήθηκαν από τον έναν σύντροφο κατά τη διάρκεια της σχέσης, με ή χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος. Αφού η σχέση διακοπεί, ο δράστης εκδικητικά διαθέτει το υλικό δημόσια, σε διάφορα σάιτ, με σκοπό τη γρήγορη εξάπλωσή του. Με την έννοια «σχέση», αναφερόμαστε σε οποιοδήποτε είδος σχέσης, που μπορεί να είναι και καθαρά σεξουαλικής φύσεως. Η κατοχή του υλικού μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον δράστη ώστε να εκβιάσει το θύμα του, ωθώντας το σε άλλες σεξουαλικές πράξεις, να το εξαναγκάσει να συνεχίσει τη σχέση ή να το τιμωρήσει επειδή την τερμάτισε, για να σιωπήσει (π.χ αν είναι παντρεμένος/η), να καταστρέψει τη φήμη του ή για οικονομικό κέρδος. 

Τι συμβουλεύεις ως ειδικός μια νέα γυναίκα που ανακαλύπτει βίντεο και φωτογραφίες της online; Πώς πρέπει να διαχειριστεί ψυχολογικά την κατάσταση, με ποιες σκέψεις, ώστε να προχωρήσει στην αντιμετώπιση του ζητήματος νομικά;

Θέλω αρχικά να τονίσω ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και σε άνδρες. Δεν είναι καθαρά γυναικεία υπόθεση το revenge porn. Το πρόβλημα είναι ότι η κοινωνία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο τα δύο φύλα. Δηλαδή για μία γυναίκα είναι τρομερός εξευτελισμός το να κυκλοφορήσουν άσεμνες φωτογραφίες ή βίντεο, ενώ για έναν άνδρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται σαν κάτι όχι και τόσο τρομερό, που σε ορισμένους μάλιστα «δίνει και πόντους».  Δυστυχώς, αυτή η κατάσταση αποτρέπει αρκετά θύματα από το να μιλήσουν γιατί ανησυχούν ότι θα δώσουν έκταση στο γεγονός και φυσικά φοβούνται την κοινωνική κατακραυγή, γιατί δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, σίγουρα το έχετε δει, που έχουν συμβεί τέτοια περιστατικά. Έτσι, το θύμα κατέληξε όχι μόνο να περνάει το δικό του μαρτύριο, αλλά να έχει και τον κόσμο να το κατηγορεί με τσιτάτα τύπου: «Έφταιγες!», «Το άξιζες!», «Καλά να πάθεις αφού έκατσες να σε βιντεοσκοπήσουν…». Πρώτα απ’ όλα λοιπόν χρειάζεται ν’ αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και φυσικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα θύματα ως κοινωνία.  Να διδάξουμε δηλαδή τον κόσμο, καθώς και τα νέα παιδιά σε ό,τι αφορά τον σεβασμό των ορίων, τόσο των δικών τους όσο και των άλλων. Χρειάζεται ακόμα να γίνουν και αλλαγές στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα θύματα του revenge porn.

Ωστόσο, το πρώτο πράγμα στο οποίο θέλω να δώσουμε έμφαση, είναι το γεγονός ότι ακόμα και αν οι φωτογραφίες ή τα βίντεο τραβήχτηκαν εν γνώσει του θύματος, πάλι δεν ευθύνεται για ό,τι του συνέβη. Γιατί μία γυναίκα που περνάει κάτι τέτοιο, το πρώτο που σκέφτεται είναι ότι φταίει. Αναρωτιέται επίσης διαρκώς πώς άφησε να της συμβεί και πώς θα αντιμετωπίσει τώρα γονείς, οικογένεια, φίλους και φυσικά την κοινωνία ως σύνολο. Φοβάται πως όλοι στο εξής θα τη δείχνουν με το δάχτυλο! Ας μην γελιόμαστε… Όλοι μας έχουν βγάλει τέτοιους είδους φωτογραφίες ή κάποιο βίντεο με σύντροφό μας ή μπορεί και οι ίδιοι να έχουμε μοιραστεί κάτι κατά τη διάρκεια του ερωτικού παιχνιδιού. Δείχνουμε όμως εμπιστοσύνη και πιστεύουμε ότι αυτό θα παραμείνει στην ιδιωτική σφαίρα. Λογικό δεν είναι; Ειδικά αν έχεις σχέση με έναν άνθρωπο, υποτίθεται ότι είσαι μαζί του και γιατί τον εμπιστεύεσαι, νιώθεις ασφάλεια. Το τελευταίο που σκέφτεσαι είναι ότι μπορεί να σου κάνει κακό, διαρρέοντας τόσο προσωπικές στιγμές. 

Δυστυχώς πολλά θύματα βυθίζονται μέσα σε αρνητικά συναισθήματα ντροπής, ενοχής, ταπείνωσης, εξευτελισμού, καθώς και στην αίσθηση έλλειψης ελέγχου της ζωής τους, αίσθηση που τα καθιστά αδύναμα να αντιδράσουν. Έτσι γίνονται έρμαια στα χέρια των δραστών. 

Δεν πιστεύω ότι υπάρχει «μαγική συμβουλή» για το πώς να το αντιμετωπίσει κάποιος αυτό, γιατί εξαρτάται από πώς το ερμηνεύει ο καθένας μας. Αυτό όμως που θα πρότεινα σε κάποιο θύμα είναι να ενημερώσει άμεσα φίλους και συγγενείς με τους οποίους αισθάνεται άνετα ώστε να μην νιώθει μόνη μέσα σε όλο αυτό. Να σκέφτεται ότι η αξία της δεν καθορίζεται από αυτή τη κατάσταση ούτε η αγάπη των άλλων προς εκείνη. Είναι κάτι που απλά της συνέβη και δεν δείχνει το ποια είναι η ίδια. Σίγουρα, όμως χρειάζεται να μιλήσει, γιατί δυστυχώς πολλά θύματα βυθίζονται μέσα σε αρνητικά συναισθήματα ντροπής, ενοχής, ταπείνωσης, εξευτελισμού, καθώς και στην αίσθηση έλλειψης ελέγχου της ζωής τους, αίσθηση που τα καθιστά αδύναμα να αντιδράσουν. Έτσι γίνονται έρμαια στα χέρια των δραστών.  Σε κάθε περίπτωση να σκέφτεται ότι το πρόβλημα είναι ο δράστης και ότι σε καμία απολύτως περίπτωση δεν ευθύνεται, ακόμα και αν συναίνεσε για τη δημιουργία αυτών των φωτογραφιών ή βίντεο, ακόμα και αν τα έστειλε η ίδια! Αφορούν κάτι προσωπικό που την περιλαμβάνει και κανένας δεν έχει κανένα μα κανένα δικαίωμα να τα διανέμει δημόσια, χωρίς τη συγκατάθεσή της. Θα συμβούλευα επίσης να μην διστάσει να ζητήσει τη βοήθεια ψυχολόγου, αν αισθάνεται ότι είναι δύσκολο να το διαχειριστεί συναισθηματικά. Και σίγουρα χρειάζεται να κινηθεί νομικά και να επικοινωνήσει με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. 

Έχουμε δει κοπέλες να αυτοκτονούν μετά από τέτοιες περιπτώσεις; Ποια είναι τα χειρότερα σενάρια; Με τι συναισθήματα έρχεται αντιμέτωπη μια γυναίκα μετά από μια τέτοια αποκάλυψη;

Αδιαμφισβήτητα τα συναισθήματα που προκύπτουν από μία τέτοια κατάσταση αποτελούν ένα βαρύ φορτίο. Πολλές γυναίκες έχουν αυτοκτονήσει έπειτα από δημοσίευση προσωπικών τους φωτογραφιών, καθώς ένιωσαν τρομερή ψυχολογική πίεση. Συνήθως τα θύματα βιώνουν πολλαπλά συναισθήματα όπως ντροπή, στεναχώρια, ταπείνωση, εξευτελισμό, γελοιοποίηση, ενοχές για το πώς επέτρεψαν αυτό να τους συμβεί και φόβο πιθανής περιθωριοποίησής τους. Μάλιστα, η αίσθηση ότι χάνουν τον έλεγχο της ζωής τους είναι τόσο μεγάλη που νιώθουν ότι τίποτα δεν θα μπορέσει να τους τον δώσει πίσω. Οι περισσότερες, ωστόσο, αποκτούν μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη ή και συνδυασμό τους, αφού και το revenge porn είναι ένα είδος κακοποίησης, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η καθημερινότητά τους σε μεγάλο βαθμό. Χάνουν την εμπιστοσύνη τους, φοβούνται ότι κάποιος θα τους κάνει κακό ή ότι όλοι τις βλέπουν και τις λυπούνται ή τις επικρίνουν. Είναι τρομερό να ζεις συνέχεια με αυτό το συναίσθημα της ντροπής και της ενοχής, ότι οι άλλοι σε έχουν δει σε αυτές τις συνθήκες χωρίς να το θέλεις και ίσως σκέφτονται ότι σου άξιζε κιόλας. Γιατί όπως προανέφερα, ακόμα υπάρχει κόσμος που κατακρίνει αυτές τις γυναίκες και που λέει «ας πρόσεχαν», σαν να είναι δική τους ευθύνη και μειώνοντας έτσι την αξία της πράξης του δράστη. 

Εξακολουθούμε να μεγαλώνουμε τους άνδρες με την πεποίθηση ότι είναι ελεύθεροι να κάνουν ό,τι θέλουν ενώ οι γυναίκες πρέπει να ντρέπονται, να είναι «μαζεμένες», να μην προκαλούν (!). Αυτή νομίζω είναι και η ρίζα του προβλήματος: διαιωνίζουμε μία κατάσταση μεγαλώνοντας τα παιδιά μας διαφορετικά, ανάλογα με το φύλο τους.

Η γυναικεία σεξουαλικότητα και ηδονή μεταφράζεται ακόμα ως παθητικότητα και «εξευτελισμός». Τι έχεις να σχολιάσεις για αυτό; Πώς μπορεί να αλλάξει;

Δυστυχώς, ακόμα και στις μέρες μας, η γυναικεία σεξουαλικότητα εξακολουθεί να μεταφράζεται με τέτοιους όρους, αν και τα πράγματα έχουν σαφώς καλυτερέψει συγκριτικά με παλιότερα. Ωστόσο, με λυπεί να βλέπω σχόλια στο ίντερνετ του τύπου «ο πατέρας σου πρέπει να είναι πολύ χαρούμενος για σένα»…  Το πιο «αστείο» της υπόθεσης; Ότι αυτά τα σχόλια προέρχονται από ανθρώπους που ακολουθούν αυτούς τους λογαριασμούς. Όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο ζήτημα. Εξακολουθούμε να μεγαλώνουμε τους άνδρες με την πεποίθηση ότι είναι ελεύθεροι να κάνουν ό,τι θέλουν ενώ οι γυναίκες πρέπει να ντρέπονται, να είναι «μαζεμένες», να μην προκαλούν (!). Αυτή νομίζω είναι και η ρίζα του προβλήματος: διαιωνίζουμε μία κατάσταση μεγαλώνοντας τα παιδιά μας διαφορετικά, ανάλογα με το φύλο τους. Νομίζω όμως ότι κι εμείς ως γυναίκες έχουμε «καταπιεί αμάσητο» αυτόν το ρόλο, τον έχουμε οικειοποιηθεί. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπω τέτοιου είδους σχόλια και από γυναίκα προς γυναίκα! Αντί να στηρίζουμε δηλαδή η μία την άλλη, ρίχνουμε λάδι στη φωτιά. Άραγε, για ποιο λόγο; Και στην τελική και να θέλω να προβάλλω το σώμα και τη σεξουαλικότητά μου, γιατί αυτό πρέπει αυτομάτως να προσβάλλει και να κάνει τους γονείς μου να ντρέπονται; 

Επιπλέον, το πορνογραφικό υλικό θεωρώ ότι μεταφράζεται και χρησιμοποιείται λάθος από τον περισσότερο κόσμο. Εκεί υπάρχει αρκετά η έννοια του γυναικείου εξευτελισμού, αλλά όχι με τον κυριολεκτικό τρόπο (έτσι πιστεύω), αλλά, υποτίθεται, με έναν τρόπο που προσφέρει ηδονή και στα δύο φύλα. Και τι κακό έχει αυτό αν το απολαμβάνουμε; Το θέμα είναι να μην το θεωρούμε αυτονόητο και το απαιτούμε από κάθε γυναίκα, έξω από την οθόνη. Και ας μην ξεχάσω εδώ να αναφέρω ότι ενώ υπάρχει αυτή η απαίτηση, δηλαδή κάθε γυναίκα να αποδίδει και να δίνει στο κρεβάτι ακριβώς ό,τι μία πορνοστάρ, μόλις το κάνει θεωρείται «που**να»!  Όσο για μας τις γυναίκες; Νιώθουμε μία διαρκή πίεση που οδηγεί στο να νιώθουμε ότι υποχρεούμαστε να ανταποκρινόμαστε σε αυτούς τους ρόλους, κάνοντας τα πάντα, χωρίς να φέρνουμε αντιρρήσεις, χωρίς όρια, χωρίς να διεκδικούμε τη δική μας ευχαρίστηση ή μάλλον να το πω καλύτερα: χωρίς να τη θεωρούμε αυτονόητη, για να είμαστε ποθητές και «αρκετές». Έχουμε μπερδέψει τόσο τα πράγματα μεταξύ τους, ενώ το σεξ και η απόλαυση είναι τόσο απλά και τόσο όμορφα. Αλλά αυτό απαιτεί αλλαγή σε όλους και κυρίως στην κοινωνία την ίδια. Και δεν θέλω να μιλάω για τα άκρα, δεν θέλω δηλαδή να φανεί σαν να μιλάω για τους «κακούς» άνδρες και τις «καλές» γυναίκες. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Αλλά ναι, πρέπει να βγάλουμε πια από το μυαλό μας ότι για μία γυναίκα που είναι σεξουαλική ή της αρέσει το σεξ ή θέλει να έχει πολλούς συντρόφους αυτό την καθιστά ακατάλληλη, «βρώμικη», attention whore, που δεν σέβεται τον εαυτό της και που το μόνο που της αξίζει είναι η υποτίμηση. Της αξίζει ό,τι αξίζει σε κάθε γυναίκα: σεβασμός, αγάπη και να αντιμετωπίζεται για αυτό ακριβώς που είναι, όχι για τις ταμπέλες που της βάζουν η κοινωνία και ο κόσμος, που απλά επικρίνουν. Δεν είναι άλλωστε μια αλήθεια αυτή; Ενώ παλεύουμε να τρέξουμε μακριά από την επίκριση, καταλήγουμε εμείς οι ίδιοι επικριτικοί.

Το «κενό» ανάμεσα σε έναν χωρισμό και τη δημοσίευση υλικού προσωπικών στιγμών είναι η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός. Ποια είναι τα πρώιμα σημάδια που μπορούν να βοηθήσουν μια γυναίκα να αντιληφθεί πως ο παρτενέρ της είναι εν δυνάμει επικίνδυνος;

Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα τρόπος να καταλάβει κάποιος από πριν ότι ο σύντροφός του μπορεί εν δυνάμει να του κάνει κακό. Μπαίνεις σε μία σχέση γιατί θέλεις να νιώσεις ασφάλεια, δεν σκέφτεσαι ότι μπορεί να σου συμβεί κάτι τέτοιο ούτε μπορείς να βρίσκεσαι σε συνεχή επαγρύπνηση. Αυτό θα προκαλούσε μόνο μία ψευδή αίσθηση ελέγχου και ίσως να κατέστρεφε και τη σχέση, γιατί μπορεί στη τελική αυτός ο σύντροφος όντως να μην έκανε ποτέ κακό και να καταλήγει να κατηγορείται καθημερινά άδικα. 

Αν ο σύντροφος, απειλεί χειριστικά με οποιονδήποτε τρόπο ότι μπορεί να τα διαθέσει στο διαδίκτυο, ακόμα και αν δεν το έχει κάνει, θεωρώ ότι το άτομο πρέπει να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό, όπως ένα δικηγόρο ή τη Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για να μάθει πώς μπορεί να κινηθεί στην εκάστοτε περίσταση. Θεωρώ ότι η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη. Δηλαδή όχι φωτογραφίες που έχουν μέσα πρόσωπο και αν τελικά το ζευγάρι τραβήξει κάποιο βίντεο, καλύτερα να το δουν και να το σβήσουν ύστερα και οι δύο μαζί. Επιπλέον, πολλοί χρησιμοποιούν το Instagram και άλλες εφαρμογές που μπορείς να στείλεις κάτι και αυτό διατηρείται μόνο μερικά δευτερόλεπτα. Αυτό πάλι όμως δεν είναι απολύτως ασφαλές γιατί ο δράστης μπορεί να κάνει screenshot ή εγγραφή οθόνης και να το αποθηκεύσει. Μπορούμε να έχουμε το ερωτικό παιχνίδι και να το απολαμβάνουμε αλλά με μερικές αλλαγές. 
Ξέρω ότι κάποιοι θα πουν «θα ζούμε μία ζωή στο φόβο, επειδή ο άλλος δεν ξέρει από όρια;». Θα απαντήσω ότι έχετε δίκιο, απόλυτο δίκιο. Αλλά δυστυχώς επειδή ακόμα η ενημέρωση δεν είναι σωστή, το φαινόμενο είναι σχετικά νέο και αποτελεί μία μάστιγα της νέας κοινωνίας, ναι αυτός είναι ένας τρόπος προς το παρόν για να μπορούμε να αισθανόμαστε ότι προφυλασσόμαστε. 

Στην πιο πρόσφατη περίπτωση τέτοιας δημοσιοποίησης, με πρωταγωνιστή τον Στάθη Παναγιωτόπουλο, ο στόχος της δημοσιοποίησης δεν ήταν η εκδίκηση, αλλά το κέρδος από το πορνό. Πώς πιστεύεις πως έχει έρθει το πορνό, όπως είναι σήμερα, διαθέσιμο με την ευκολία ενός κλικ, να επηρεάσει τη σεξουαλική μας ζωή αλλά και την εικόνα μας για το ίδιο το σεξ;

Το πορνογραφικό υλικό μπορεί είτε να τραυματίσει είτε να βελτιώσει το σεξ, αλλά όλα εξαρτώνται από το πώς το χρησιμοποιούμε. Θεωρώ ότι στην αρνητική του πλευρά έχει κάπως αυξήσει τις απαιτήσεις που έχει το ένα φύλο από το άλλο και παράλληλα έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο άγχος να ανταποκριθούν σε αυτούς τους ρόλους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θεωρούμε ότι υποχρεούμαστε να μπορούμε να τα κάνουμε όλα, χωρίς να θέτουμε όρια. Καταπιεζόμαστε δηλαδή σε ένα κομμάτι που αφορά την ευχαρίστηση και εγκλωβιζόμαστε μέσα σε μία ανάγκη να ικανοποιήσουμε τον άλλον και αυτά που θεωρούμε ότι θέλει, να γίνουμε και εμείς «πορνοστάρ». Ε λοιπόν ξέρεις κάτι; Αυτοί οι άνθρωποι, είναι επαγγελματίες. Οι πορνοστάρ πληρώνονται, κάνουν αμέτρητα γυρίσματα, διαφορετικές λήψεις και πολλά άλλα, για να δεις εσύ αυτό το αποτέλεσμα – και δεν ξέρεις και τις συναισθηματικές τους επιπτώσεις. Δεν είναι τυχαίο που τόσες πορνοστάρ ανά το κόσμο έχουν αυτοκτονήσει. Θα ήταν τόσο μα τόσο πιο απλά τα πράγματα αν δείχναμε και ανακαλύπταμε τι μας αρέσει, αν το ζητούσαμε, αν το διεκδικούσαμε και αν παράλληλα θέταμε όρια σε ό,τι δεν είναι του γούστου μας, χωρίς αυτό να μας κάνει να νιώθουμε ή να φαινόμαστε σε κάποιους ανεπαρκείς.