Δημόσια προσβολή της προσωπικότητάς των θυμάτων; Μια αφήγηση ελκυστική σε υπερσυντηρητικά ώτα που θέτει ταξικά το ζήτημά της ομοφυλοφιλίας; Επαγγελματίες ομοφυλόφιλοι που δεν έχουν δικαίωμα να είναι θύματα βιασμού ως sex workers; Διαγωνισμός κιτρινισμού; Διαπόμπευση με αθέμιτα μέσα; Η ανηθικότητα του ανταλλακτικού σεξ σύμφωνα με την κυρίαρχη πατριαρχική πελατεία του; Η σεξουαλική βία που αναγκαστικά πρέπει να υφίστανται ομοφυλόφιλοι; Πώς βρέθηκαν τα θύματα κατηγορούμενοι για προσφορά σεξουαλικών υπηρεσιών; Δημόσιο victing blaming; Σας γεννήθηκαν κι εσάς οι παραπάνω απορίες ή είμαι μια ευαίσθητη ερασιτέχνης ετερόφυλη με κοινή λογική;

Τι είπε χθες ο κύριος Αλέξης Κούγιας εκπροσωπώντας ως συνήγορος υπεράσπισης τον Δημήτρη Λιγνάδη. Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι όποτε μιλά, ακούγεται η φωνή του Δημήτρη Λιγνάδη που κατηγορείται για βιασμούς ανηλίκων κατά συρροή. Ο ποινικολόγος μίλησε για την αρχή της ηθικής εκτιμήσεως και για παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας του εντολέα του, αναφέρθηκε στους μάρτυρες ως “επαγγελματίες ομοφυλόφιλους”.  Είπε κατά λέξη: Όσον αφορά τους δήθεν μάρτυρες που δήθεν επιβεβαιώνουν γεγονότα, πρόκειται για «επαγγελματίες» ομοφυλόφιλους, οι οποίοι ως επάγγελμα έχουν την επ’ αμοιβή συνύπαρξή τους με αντίστοιχους ομοφυλόφιλους.  

Βασίλης Σωτηρόπουλος: “Η ευθύνη δεν ανήκει στον δικηγόρο, παρά μόνο αν ο εντολέας τον παύσει”.

Ρωτήσαμε τον δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, Βασίλη Σωτηρόπουλο, που ασχολείται αποκλειστικά με θέματα διαδικτύου, προστασίας προσωπικών δεδομένων και ελευθερίας της έκφρασης, να σχολιάσει αυτές τις δηλώσεις. Από το 2005 έχει το blog για νομικά θέματα “E-Lawyer“.

“Όσα λέει ο συνήγορος υπεράσπισης, τεκμαίρεται ότι τα λέει ο εντολέας του.

Η ιδιότητα είναι καθοριστική για την ευθύνη: ο δικηγόρος ακόμη και όταν μιλάει στα μέσα ενημέρωσης, ακόμη κι όταν περιγράφει προσωπικά του συναισθήματα (π.χ. γέλασα όταν διάβασα το τάδε), αφορούν τον εντολέα. Δεν τα λέει ο ίδιος. Επομένως, η ευθύνη δεν ανήκει στον δικηγόρο, παρά μόνο αν ο εντολέας τον παύσει. Αυτά έχουν κριθεί αμετάκλητα πολλές φορές από την Ελληνική Δικαιοσύνη: υπάρχει μια ιδιότυπη ασυλία για όσα λέει ο δικηγόρος κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του, ακόμη και στα μέσα ενημέρωσης. Μια ασυλία που μοιάζει λίγο με την ασυλία των βουλευτών και την ασυλία και των δικαστών και των δημοσίων υπαλλήλων όταν ασκούν τις αρμοδιότητές τους: η τυχόν προσβολή προσωπικότητας καταλογίζεται στον εντολέα, στο κράτος ή στο δημόσιο αντίστοιχα.

Αυτά επιβεβαίωσε και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην υπόθεση Αλφαντάκη κατά Ελλάδας το 2010. Ο Αλφαντάκης ήταν ο δικηγόρος του Τόλη Βοσκόπουλου στο επεισοδιακό εκείνο διαζύγιο της δεκαετίας του 1990 που οριοθέτησε την έννοια της τηλεδίκης. Όταν ο δικηγόρος βγήκε σε “παράθυρο” και τόνισε ότι γέλασε με την πρόταση του εισαγγελέα (σε μήνυση σχετιζόμενη με το γενικότερο θέμα του διαζυγίου) κι ότι ο εισαγγελέας ήταν σαν να βλέπει ανταγωνιστικά τον τραγουδιστή κ.τλ., ο εισαγγελέας στράφηκε εναντίον του δικηγόρου και κέρδιζε έως και τον Άρειο Πάγο. Όμως, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλαδα για παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης κρίνοντας ότι όλα είχαν ειπωθεί στο πλαίσο του υπερασπιστικού καθήκοντος. Άλλωστε καθένας έχει την δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα σε περισσότερους δικηγόρους και μπορεί να τους επιβάλλει και το ένα ή το άλλο πλαίσιο της εντολής. Είμαστε εντολοδόχοι, όχι πρωταγωνιστές”.

Άρα, κρατούμενο ένα. Όσα λέει ο κύριος Κούγιας είναι λόγια του Δημήτρη Λιγνάδη. Προχωράμε.

 Έλενα Όλγα Χρηστίδη: “Οι δηλώσεις αυτές επανατραυματίζουν τα θύματα, δημιουργούν ένα κλίμα απαξίας των καταγγελιών τους και ενισχύουν την κουλτούρα του victim blaming”.

Απευθυνθήκαμε στην Έλενα Όλγα Χρηστίδη, συν-ιδρύτρια του Orlando LGBT+, επόπτρια επαγγελματιών ψυχικής υγείας στο 11528-Δίπλα Σου, ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια και εκπαιδεύτρια ενηλίκων. Δραστηριοποιείται σε θέματα διακρίσεων και ευαλωτότητας σε διαφορετικά πλαίσια (πρόσφυγες, οροθετικά άτομα, θύματα trafficking), καθώς και σε ζητήματα διαπολιτισμικότητας, διαθεματικότητας και στίγματος στην ψυχική υγεία.

Τι μας είπε; “Οι δηλώσεις του συνηγόρου του Δημήτρη Λιγνάδη, Αλέξη Κούγια, περί “επαγγελματιών ομοφυλόφιλων”, αναφερόμενος στα άτομα που κατήγγειλαν την σεξουαλική κακοποίηση που υπέστησαν, είναι βαθιά ομοφοβικές και προβληματικές σε δύο επίπεδα: από την μία υποτιμούν τα θύματα στην βάση του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Από την άλλη, με τον όρο “επαγγελματίες”, ο Α. Κούγιας ταυτίζει την ομοφυλοφιλία με την σεξεργασία και ενεργοποιεί το στερεότυπο του επικίνδυνου ομοφυλόφιλου που “παγιδεύει”, αντιστρέφοντας τους ρόλους θύτη-θύματος (παραλείποντας μάλιστα βολικά το νεαρό της ηλικίας των θυμάτων και την ασθενέστερη θέση τους) . Ταυτόχρονα, υποτιμά όσα άτομα εργάζονται στο σεξ, σαν οι δικές τους καταγγελίες να είναι αφερέγγυες, ή σαν η σεξουαλική βία που υφίστανται να μην είναι εξίσου ποινικά κολάσιμη, λόγω του αντικειμένου τους. Λόγω (και) τέτοιων αντιλήψεων άλλωστε καταγράφεται στα διεθνή επιστημονικά δεδομένα ότι αυτή η επαγγελματική ομάδα αντιμετωπίζει από τα υψηλότερα ποσοστά βίας στην εργασία.

Οι δηλώσεις αυτές επανατραυματίζουν τα θύματα, δημιουργούν ένα κλίμα απαξίας των καταγγελιών τους και ενισχύουν την κουλτούρα του victim blaming. Ερεθίζουν αντανακλαστικά ομοφοβίας και τοξικής αρρενωπότητας στο κοινωνικό σύνολο, σε μία συγκυρία που για πρώτη φορά ακούστηκαν επιτέλους δυνατά οι φωνές των θυμάτων κάθε είδους έμφυλης βίας.”

​

Δημήτρης Καραντζάς: “Απέχουμε πολύ από το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο συνήγορος του κ.Λιγναδη- στην εποχή που δείχνανε την “αδελφή” με το δάχτυλο και ακούγονταν οι χαρακτηρισμοί “κραγμένη”. 

Απευθυνθήκαμε, επειδή η υπόθεση Λιγνάδη αφορά το χώρο του ελληνικού θεάτρου, στον σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά. Γιατί; Γιατί βρήκαμε έναν νέο σκηνοθέτη, είναι 34 ετών, που έχει συμμετάσχει στο Festival d’ Avignon, έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο της Νορβηγίας πλαίσιο του Ibsen Festival 2016, υπήρξε υποψήφιος το 14ο Ευρωπαϊκό Βραβείο «Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες». Έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, την Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το Rēs Ratio Network, το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και την Εθνική Λυρική Σκηνή.

Τι μας είπε ο κύριος Καραντζάς; “Γίναμε μάρτυρες μιας τρομακτικής, αναχρονιστικής, ρατσιστικής και αδιανόητης τοποθέτησης. Ποιοι είναι οι “επαγγελματίες ομοφυλόφιλοι”, ποιοι οι “αντίστοιχοι ομοφυλόφιλοι” και ποιοι οι “ακραίοι ομοφυλόφιλοι ” – και οι τρεις διατυπώσεις έγιναν χθες στις δεκάδες τηλεοπτικές εμφανίσεις- αριθμός ρεκόρ- εντός 24ωρου.

Φαντάζομαι όμως για αυτό το λόγο και επελέγη και για αυτό πληρώνεται. Για τηλεοπτικές επιθέσεις από αέρος ξηράς και θαλάσσης, πετώντας λάσπη στα θύματα , πέφτοντας όμως σε ένα σοβαρό ατόπημα: Μιλάει σε μια κοινωνία που έχει κάνει βήματα , έχει στα χέρια της έναν αντιρατσιστικό νόμο που απαγορεύει οποιουδήποτε είδους hate speech, έχει εγκολπώσει (όπως θα όφειλε ) όλες τις σεξουαλικές ταυτότητες στην κοινωνία και απέχουμε πολύ από το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο συνήγορος του κ.Λιγναδη- στην εποχή που δείχνανε την “αδελφή” με το δάχτυλο και ακούγονταν οι χαρακτηρισμοί “κραγμένη” , “κίναιδος” , “φτερού” κλπ άλλα . Απορίας άξιο είναι πως ο φερόμενος ως θύτης ενστερνίζεται αυτά τα λόγια ως υπερασπιστική γραμμή. 

Η υπόθεση είναι τραγική (αν ισχύει) . Αυτή όμως η στιγμή ανήκει στα θύματα- που νομίζουν ότι εκφοβίζονται από τέτοιες βρικολακιασμένες αντιλήψεις.  Χθες, γίναμε μάρτυρες ενός ανθρώπους που επιχειρώντας να υπερασπιστεί τον εντολές του απέδειξε ότι βρίσκεται κλεισμένος σε ένα κουτί άλλου αιώνα και φωνάζει προκειμένου να γυρίσουμε στο κράξιμο και την σπίλωση.  Δεν θα γυρίσει κανείς”.

Είμαστε πάντα στο πλευρό των θυμάτων σεξουαλικών επιθέσεων και βιασμών είτε είναι σε κάποιο ΚΑΔ επαγγελματιών ομοφυλόφιλων, είτε ερασιτέχνες κουίρ, τρανς, λεσβίες, bi και στρέιτ.

Φωτογραφία Δημήτρη Καραντζά: Πάνος Γιαννακόπουλος