Μήπως το 2020 ήταν η χρονιά που στραφήκαμε επιτέλους ξανά στα βιβλία για να βρούμε νόημα, σημασία, ηρεμία και αγαλλίαση; Αντιληφθήκαμε πόσο σημαντική, ελκυστική και υποβλητική είναι η δύναμη του γραπτού λόγου. Φάνηκε από τις ουρές έξω από μικρά και μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία. Σε αυτούς τους ανθρώπους που φροντίζουν να μας κρατούν παρέα στραφήκαμε με μια ερώτηση. Μπορείτε να μου προτείνετε ένα ωραίο βιβλίο να διαβάσω; Και είχαν πολλά να μας πουν οι ιδιοκτήτες του Μωβ Σκίουρου στην Καρύτση, η υπέροχη Κατερίνα του Booktalks, ο Σπήλιος Λαμπρόπουλος των Public και ο Γιάννης Κοροβέσης της Brainfood Εκδοτική. Καλή ανάγνωση.
Σπύρος Παπαϊωάννου και Χριστίνα Χαραλαμποπούλου, Βιβλιοπωλείο “Ο Μωβ Σκίουρος”
Η πολιτική νουβέλα του Αναξίμανδρου Σόιτσερ “Ο Γιος του Τροτσκιστή”
Η επίσκεψη του Στρατηγού Ντε Γκωλ στα τέλη της άνοιξης του 1963 σηκώνει την Ελλάδα στο πόδι. Όσο ο Καραμανλής προβάρει τα χαμόγελά του στον καθρέπτη και η βασίλισσα Φρειδερίκη αποφασίζει πoια τουαλέτα θα φορέσει για να προϋπαντήσει τον Στρατηγό, το ελληνικό φασιστικό παρακράτος ακονίζει τις λόγχες του. Μέσα στην αναμπουμπούλα που ακολουθεί τον ερχομό του αρχηγού της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, δημιουργούνται οι συνθήκες, ώστε να κλείσει ο κύκλος μιας βεντέτας που άνοιξε στα Δεκεμβριανά.
Το δυστοπικό μυθιστόρημα του βραβευμένου Δημήτρη Τανούδη “Η ανάγκη τού να είναι κανείς βάρβαρος”
Δουλειά του Λούντβιχ είναι να εξηγεί τέτοιου είδους νοήματα, λίγο προτού κορυφώσει τη νουθεσία του, λίγο δηλαδή πριν επιτεθεί στο αθέατο. Τι λοιπόν υπάρχει εκεί, πέρα από τα βουνά, τις λίμνες, τα δάση; Αν και είναι αδύνατο να φτάσουμε οπτικά σ’ αυτές τις εκτάσεις, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι το μόνο που βρίσκεται εκεί είναι η ερήμωση. “Θέλετε να πάτε εκεί;” θα πει τότε ο Λούντβιχ. “Θα βρείτε όσα υπάρχουν κι εδώ. Εκτός όμως από τους ανθρώπους”.
“Και οι βάρβαροι;” Πράγματι, κάποιο παιδί θα κάνει την ερώτηση. Ποτέ στ’ αλήθεια δεν απουσίασε ένα τέτοιο παιδί από τον κόσμο μας. Κι ακριβώς επειδή αυτό το παιδί υπάρχει εδώ και πέντε γενιές, εδώ και ενάμιση αιώνα, είναι ευθύνη του παιδαγωγού να εξηγεί ότι οι βάρβαροι δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν. Διότι αν οι βάρβαροι υπήρχαν, θα είχαν ήδη φτάσει σ’ εμάς. Κι αυτό σημαίνει ότι δεν μπόρεσαν να φτάσουν σ’ εμάς ή ότι δεν θέλησαν να το κάνουν. Κυρίως όμως σημαίνει ότι οι βάρβαροι δεν υπήρξαν ποτέ. Η εξήγηση μοιάζει βέβαια ανεπαρκής σε ορισμένους τύπους παιδιών. Φανταζόμουν για παράδειγμα τη Σελίνα να λέει στον Λούντβιχ ότι οι βάρβαροι θα μπορούσαν να έρθουν ακόμα κι αν δεν το είχαν κάνει πιο πριν, ότι θα μπορούσαν να έρχονται ανά πάσα στιγμή.
Κατερίνα Μαλακατέ, Βιβλιοπωλείο Booktalks
“Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις”, Ζοζέ Σαραμάγκου, μετ. Αθηνά Ψυλλιά, εκδ. Καστανιώτη 2020
Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είναι ένας από τους ετερώνυμους του Φερνάντο Πεσσόα, ο γιατρός Ρικάρντο Ρέις. Η δράση εκτυλίσσεται το 1936, με τη σκοτεινιά της ανόδου του φασισμού στην Ευρώπη, όμως το βιβλίο έχει μια αύρα φανταστικού. Ο ίδιος ο πεθαμένος Φερνάντο Πεσσόα εξάλλου επισκέπτεται το δημιούργημα του, τον Ρικάρντο Ρέις επανειλημμένα.
Ένα από τα αριστουργηματικά έργα του Ζοζέ Σαραμάγκου, που πήρε το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1998, σε νέα μετάφραση.
“Ο μεγάλος σκύλος”, Βίκυ Τσελεπίδου, εκδ. Νεφέλη, 2020
Δύο παράλληλες ιστορίες διατρέχουν το μυθιστόρημα, από τη μια ένα ζευγάρι ηλικιωμένων στο Λονδίνο κάνει αιματηρές οικονομίες γιατί θέλει όταν πεθάνει να κρυοσυντηρηθεί. Κι από άλλη μια δεκαπεντάχρονη κοπέλα, που κρυοσυντηρήθηκε μετά τον θάνατό της από μια σπάνια ασθένεια, ξυπνάει σε ένα δαιδαλώδες κτήριο όπου τη ρωτάνε περίεργες ερωτήσεις σε μια περίεργη γλώσσα και θάνατος πια δεν υπάρχει. Ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα που διερευνά τις έννοιες του θανάτου, του εαυτού και της μνήμης.
Σπήλιος Λαμπρόπουλος, Εμπορικός Διευθυντής Προϊόντων Ψυχαγωγίας – Public Media Markt
“Αν αγαπάς τα βιβλία, είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις μόνον δύο ή τρία από όλα όσα διάβασες μέσα σε ένα χρόνο. Αν έχεις την τύχη, λόγω δουλειάς, να έχεις, έμμεσα ή άμεσα, πρόσβαση και σχεδόν σε οτιδήποτε κυκλοφορεί, τότε έχεις να διαλέξεις ανάμεσα από εκατοντάδες τίτλους. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: η κρίση της τελευταίας δεκαετίας είχε και τα καλά της: βγαίνουν συγκριτικά λιγότερα βιβλία και σχεδόν όλα αξίζουν. Είναι αδύνατον σήμερα να μπεις σε ένα βιβλιοπωλείο και να μη βρεις δεκάδες τίτλους που να σε ενδιαφέρουν – και αυτό χωρίς να υπολογίζουμε αυτούς που δεν ξέρεις καν ότι… μιλάνε ειδικά για σένα. Από όλα τα βιβλία που είχα την τύχη να περάσουν από τα χέρια μου το 2020, ξεχωρίζω τυχαία τα τρία παρακάτω – αν με ρωτούσατε χθες ή αν με ρωτήσετε αύριο, η λίστα θα ήταν εντελώς διαφορετική”.
ROBERT M. PIRSIG: Το Ζεν Και Η Τέχνη Συντήρησης Της Μοτοσικλέτας (Public Βιβλιοθήκη/Modern Classics) – μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά
Με υπότιτλο “Μια εξερεύνηση στο πεδίο των αξιών” επανακυκλοφόρησε στη χώρα μας φέτος αυτό το αριστούργημα που τα τελευταία χρόνια δεν ήταν διαθέσιμο στην αγορά. Τι πρέπει να ξέρει κανείς γι αυτό το βιβλίο; Είναι το #1 σε πωλήσεις βιβλίο φιλοσοφίας όλων των εποχών. Δεν έχει καμία σχέση με το βουδιστικό ζεν και σίγουρα απολύτως καμία με το σέρβις μοτοσυκλέτας!!! Ο συγγραφέας, Robert M. Pirsig, ήταν σε όλη του τη ζωή ακραία χαρισματικός – και όπως όλοι οι ακραία χαρισματικοί άνθρωποι, βασανίστηκε ψυχολογικά και συναισθηματικά από την αρχή μέχρι το τέλος: ξεκίνησε με σπουδές βιοχημείας, τον κέρδισε η φιλοσοφία, κατετάγη στον αμερικανικό στρατό, υπηρέτησε στην Κορέα, έκανε μεταπτυχιακό στις ανατολικές φιλοσοφίες και ολοκλήρωσε master στη δημοσιογραφία! Από το 1961 έως το 1963 μπαινόβγαινε σε ψυχιατρικές κλινικές, διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια, ακολούθησε θεραπείες ηλεκτροσόκ, παντρεύτηκε, απέκτησε δύο γιους, χώρισε, ξαναπαντρεύτηκε, απέκτησε μία κόρη και πέθανε το 2017, προλαβαίνοντας να δει και δύο δισέγγονα.
Πέρα από τη φιλοσοφική κληρονομιά που άφησε πίσω του, αφού πρακτικά θέσπισε τον όρο “Μεταφυσική της Ποιότητας” (Metaphysics of Quality), ο Pirsig έγραψε και ένα αριστουργηματικό βιβλίο με τον περίεργο και σίγουρα παραπλανητικό τίτλο “Το Ζεν και η τέχνη συντήρησης της μοτοσικλέτας” – καθόλου τυχαία, απορρίφθηκε από…126 εκδότες, πριν τελικά εκδοθεί το 1974 και εκπλήξει τους πάντες, ξεπερνώντας τάχιστα τα 5 εκατομμύρια αντίτυπα σε πωλήσεις και κάνοντας τους κριτικούς να παραμιλούν, επιχειρώντας συγκρίσεις με ονόματα όπως οι Χέρμαν Μέλβιλ, Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Μαρσέλ Προυστ, Πλάτωνας κ.α.
Έμπνευση για όλο αυτό στάθηκαν τρεις εβδομάδες του 1968, κατά τις οποίες ο Pirsig και ο 12χρονος γιος του Κρις ξεχύθηκαν σ’ ένα οδοιπορικό από τη Μινεσότα ως τη Βόρεια Καλιφόρνια: από τη μία, λοιπόν, η μοτοσικλέτα μνημονεύεται ως τεχνολογικό επίτευγμα της Δυτικής Βιομηχανίας και απ’ την άλλη ως μέσο εσωτερικής εξερεύνησης των αξιών που φωτίζουν χωρίς διακοπή τη ζωή του ανθρώπου από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων μέχρι και το 1968, το 1974, αλλά και το 2020 και, σίγουρα, για πολλά πολλά χρόνια ακόμα…
Τέλος, πολύ απλά, η συγκεκριμένη έκδοση φέρει το ωραιότερο εξώφυλλο που είχε ποτέ αυτός ο τίτλος παγκοσμίως, καθώς χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες του ένα αριστουργηματικό έργο Τέχνης: ο πανέμορφος πίνακας “Μοτοσυκλετιστής” (1978) του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου Δημήτρη Μυταρά (1934-2017).
Μπορείτε να το προμηθευτείτε εδώ
JEAN-PATRICK MANCHETTE: Νεκροτομείο Πλήρες (Άγρα) – μετάφραση Ειρήνης Παπακυριακου
Υπάρχουν κάποια σταθερά πράγματα σε αυτή τη ζωή: ο ήλιος ανατέλλει, τα πουλιά κελαηδούν, κάποιος γεννιέται, κάποιος πεθαίνει, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου γίνεται στο Ελσίνκι και οι Εκδόσεις Άγρα βγάζουν πάντοτε συναρπαστικά βιβλία. Όταν, δε, βγάζουν και αστυνομικά, το κάνουν όπως κανένας άλλος. Και, όταν βγάζουν και για πρώτη φορά στη χώρα μας ένα ξεχασμένο μυθιστόρημα του άρχοντα του neo-polar (γαλλικός όρος που χρησιμοποιήθηκε για την αναβίωση του noir μετά το 1968) Ζαν Πατρίκ Μανσέτ, τότε απλά τα τηλέφωνα κλείνουν, τα ποτά γεμίζουν τα ποτήρια, τα φώτα ανάγνωσης ανάβουν και η επιγραφή DO NOT DISTURB μπαίνει στην εξώπορτα.
Ο Μανσέτ είναι δημοφιλής στη χώρα μας διότι σε κάθε αστυνομική περιπέτειά του, θίγει πολλά κοινωνικά & πολιτικά ζητήματα που θυμίζουν ότι το τρίπτυχο “Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία” έχει εφαρμογές και στον τρόπο σκέψης των πολιτών αλλά και γιατί σε κάθε σελίδα του είναι παντού διάχυτο το πάθος ενός ανθρώπου που, όταν έγραφε, άκουγε μετά μανίας jazz και επιδιδόταν σε chain smoking (πάντοτε άφιλτρα Gauloises ή Gitanes – πέθανε, δυστυχώς, από καρκίνο το 1999 σε ηλικία μόλις 53 ετών). Στο “Νεκροτομείο Πλήρες”, το πιο “αμερικανικό” και “hard boiled” βιβλίο του, ο Μανσέτ κλείνει το μάτι στο ύφος του κορυφαίου Dashiell Hammett (Το Γεράκι της Μάλτας) με όλα τα κλισέ του είδους (πρώην αστυνομικός που ενεπλάκη σε δυστύχημα εν ώρα υπηρεσίας, εργάζεται ως ιδιωτικός ερευνητής, μέχρι που μία μοιραία γυναίκα εισβάλει στο γραφείο του με μία υπόθεση που μυρίζει μπαρούτι και οι σφαίρες τρυπάνε σχεδόν κάθε τυπογραφικό), αλλά μέσα από ένα πρίσμα καθαρά προσωπικό που θα μπορούσε να γίνει ταινία από τον Guy Ritchie, αν και δυστυχώς όλες οι κινηματογραφικές μεταφορές των βιβλίων του Μανσέτ ήταν ατυχείς. Καθόλου τυχαία, το “Νεκροτομείο Πλήρες” ήταν το πρώτο έργο του συγγραφέα που μεταφράστηκε στα αγγλικά. Δεν είναι το πιο χαρακτηριστικό του ύφους του, αλλά είναι απολαυστικό όσο δεν φαντάζεστε!
Μπορείτε να το προμηθευτείτε εδώ
PEDRO JUAN GUTIERREZ: Ημερολόγιο Επιβίωσης (Μεταίχμιο)
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: ο Pedro Juan Gutierrez είναι “bad boy” – όχι σαν τα κλούβια “bad boys” της λογοτεχνίας που πλασάρουν τα media επειδή απλώνουν κάποιες λευκές γραμμές στις γυαλισμένες οθόνες των smartphones και μετά μπορεί να μπλέξουν σε κανένα αναίμακτο καυγά μπροστά στις κάμερες. Είναι αυθεντικός badass: πίνει (ρούμι), καπνίζει (πούρα), έχει πέντε παιδιά από τρεις διαφορετικούς γάμους, γεννήθηκε σε μία μικρή πόλη της Κούβας και ζει σήμερα στην Αβάνα. Δεν έφυγε ποτέ, ενώ θα μπορούσε. Εργάστηκε ως παγωτατζής, μισθοφόρος, δάσκαλος καγιάκ, αγρότης, ραδιοφωνικός εκφωνητής, δημοσιογράφος, γλύπτης, ζωγράφος και, στα 70 του σήμερα, εξακολουθεί να υπηρετεί συγγραφικά τον “βρώμικο ρεαλισμό”. Άνετα τον χαρακτηρίζεις ασυμβίβαστο.
Το 1998 κυκλοφόρησε το πρώτο και ίσως πιο γνωστό βιβλίο του, η περίφημη “Τριλογία της Αβάνας”, τρεις νουβέλες γεμάτες βία, φτώχια, ειρωνεία, χιούμορ, σαρκασμό, μαριχουάνα, σεξ, ιδρώτα, υγρασία και μία μόνιμη επιθυμία να δει τους ήρωες του να ξεφεύγουν από τη φτώχια – όπως όμως και στην αληθινή ζωή στην πατρίδα του, έτσι και στις ιστορίες του αυτό σπανίως συμβαίνει. Με αφορμή αυτό το βιβλίο, «περιόδευσε» στην Ευρώπη τα Χριστούγεννα της ίδιας χρονιάς για να το προωθήσει. Αυτές τις εμπειρίες από εκείνο το μακρύ ταξίδι καταγράφει στο “Ημερολόγιο Επιβίωσης”, εξετάζοντας τα πάντα και ως φιλοξενούμενος “celebrity” και ως τουρίστας από μία μακρινή ήπειρο στην Ισπανία, που όλα του ήταν οικεία λόγω γλώσσας, αλλά και στην Γερμανία και την Ιταλία. Ο Gutierrez γράφει για όσα συνάντησε, όσα παρατήρησε, όσα βίωσε αλλά και όσα απέρριψε (όπως το να αναλάβει τη διαχείριση ενός οίκου ανοχής!). Τον έχουν χαρακτηρίσει Charles Bukowski της Καραϊβικής, αλλά τέτοιου είδους συγκρίσεις είναι παραπλανητικές. Όποιο βιβλίο του Gutierrez και να πιάσεις, ένας άλλος κόσμος θα απλωθεί μπροστά σου. Γιατί να μην πιάσεις λοιπόν πρώτο αυτό που μόλις κυκλοφόρησε;
Μπορείτε να το προμηθευτείτε εδώ
Γιάννης Κοροβέσης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας και Marketing της Brainfood
Η επανέκδοση (μετά από πολλά χρόνια) του κορυφαίου βιβλίου του Bret Easton Ellis, “Αμερικανική Ψύχωση”, Εκδόσεις Οξύ
Το πολυσυζητημένο και διαβασμένο μυθιστόρημα του Μπρετ Ίστον Έλις είναι μια σκληρή όσο και επίκαιρη σάτιρα των σύγχρονων αμερικανικών ηθών. Η γενιά των γιάπηδων έχει αποτυπωθεί ουκ ολίγες φορές τόσο σε βιβλία όσο και σε ταινίες, το “Αμερικάνικη Ψύχωση” όμως αποτελεί ένα βιβλίο που σε στοιχειώνει, στην κυριολεξία, κι ας μην έχουμε βιώσει -οι περισσότεροι- την επιφανειακή εκείνη καθημερινότητα της λατρείας των συμβόλων του νεοπλουτισμού. Στο μυθιστόρημα του Ίστον Έλις εκφράζεται μέσα από μια νοσηρή ατμόσφαιρα με λουτρά αίματος που κατακλύζουν το πολυτελές διαμέρισμα του Πάτρικ Μπέιτμαν και διαμελισμένα πτώματα σε αποσύνθεση. Μια τόσο τρομακτικά υπερρεαλιστική αφήγηση που σε τρομάζει την ώρα που το διαβάζεις, σε αηδιάζει, σε ταρακουνά, σε ξυπνά, κι όμως θες να συνεχίσεις να διαβάζεις.
Ο Μπέιτμαν -μεγάλος φαν του Ντόναλντ Τραμπ και των Genesis και του ουίσκι J&B- είναι καταδικασμένος να περιφέρει ασύλληπτος από την αστυνομία την ρηχότητά και την ψυχοπάθειά του στους πολύβουους δρόμους του Μανχάταν, σε μια αφήγηση κενή από συναισθήματα, ερωτηματικά και πάσης φύσεως αναστολές. Ως ένα alter ego του serial killer Τεντ Μπάντι, ο οποίος αναφέρεται μάλιστα και σε κάποιο σημείο της αφήγησης. Για τον επόμενο μήνα δε μπορώ να πάμε για ποτό, μη με καλέσει κανείς, “έχω να επιστρέψω μερικές βιντεοκασέτες”.
Με υπέροχο εξώφυλλο δια χειρός Κατερίνας Σωτηροπούλου και επίμετρο του Σπήλιου Λαμπρόπουλου. Και ο Μπρετ Ίστον Έλις, ομολογουμένως στην καλύτερη στιγμή του, δεν χάνει την ευκαιρία να εξαντλήσει όλο το συγγραφικό ταλέντο του περνώντας από κανονικό λογοτεχνικό ηλεκτροσόκ ολόκληρη τη “λαμπερή” πλευρά των σύγχρονων δυτικών ηθών, της υλιστικής ψευδαίσθησης και της κουλτούρας της υπερβολής, μ’ έναν ανελέητο σαρκασμό που τσακίζει κόκαλα και μια σπινθηροβόλα ακρίβεια που τρομάζει όλο και περισσότερο με το πέρασμα των χρόνων.
“Η Απόδραση του Σέρλοκ Χολμς”, Εκδόσεις Οξύ
Το ολοκαίνουριο, διαδραστικό escape book (κατά το escape room) κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα και ήδη πάει εξαιρετικά καλά στα βιβλιοπωλεία. Πρακτικά, είναι ένα βιβλίο που ο αναγνώστης γίνεται ταυτόχρονα και παίκτης, προσπαθώντας να λύσει γρίφους, να ξεφύγει από λαβυρίνθους, να συλλέξει στοιχεία και μέσα από τις δικές του επιλογές, διαμορφώνεται η πλοκή και το φινάλε του βιβλίου. Το ίδιο το εξώφυλλο του βιβλίου, ο επονομαζόμενος τροχός αποκρυπτογράφησης, αποτελεί βασικό εργαλείο για την επίλυση των γρίφων που βρίσκονται μέσα στο βιβλίο. Τέλος, στο βιβλίο υπάρχουν και αποσπάσματα από τις αυθεντικές ιστορίες του Κόναν Ντόϋλ. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, οι παίκτες παίρνουν το ρόλο του αρχετυπικού και αγαπημένου ντετέκτιβ, Σέρλοκ Χολμς. Παγιδευμένος στο υγρό και ζοφερό Υδραγωγείο του Λονδίνου από τον προαιώνιο εχθρό του καθηγητή Μοριάρτι, πρέπει να υπερπηδήσει μια σειρά εμποδίων, από γρίφους και λαβύρινθους μέχρι κρυπτογραφημένες σελίδες και σχεδιαγράμματα, προκειμένου να δραπετεύσει και ταυτόχρονα να λύσει το μυστήριο που κρύβεται πίσω από αυτή τη διαβολική παγίδα. Και όλα αυτά με μόνιμο αντίπαλο το χρόνο, που κυλά ασταμάτητα, αργά και απειλητικά εναντίον του. Μόνος του σύμμαχος η παρατηρητικότητά του, η αναλυτική και συνδυαστική σκέψη – και προαιρετικά το παροιμιώδες φλέγμα που χαρακτήριζε τον ήρωα του σερ Άρθουρ Κόναν Ντόϋλ.
