Είμαι ορκισμένη οπαδός της Pixar. Οι ταινίες της θα έπρεπε να προβάλλονται σε σχολεία για να μάθουν τα παιδιά τι σημαίνει ενσυναίσθηση (όλα τα Toy Story), κατάθλιψη (Inside Out), πώς εξαφανίστηκε η εργατική τάξη της Αμερικής (Cars), την ανάγκη των ανθρώπων να αγαπηθούν (Up, Wall -E). Πάντα τα animation της Pixar είχαν μια αναφορά στο θάνατο, είχαν μια μελαγχολική νότα. Ωστόσο ποτέ καμία ταινία δεν μπήκε στον κόσμο των νεκρών τόσο πολύχρωμα που μας γέμισε με το αίσθημα της χαράς της ζωής όσο το “Coco”, το οποίο δεν είχα καταφέρει να δω και το έκανα χτες το βράδυ, παρέα με ένα πακέτο χαρτομάντηλα, όπως, για παράδειγμα, σε αυτή τη σκηνή:
Η Ημέρα των Νεκρών έχει ήδη κατακλύσει το Instagram και με τα κλισέ απομακρύνθηκε από το πραγματικό της νόημα, που αν θέλαμε να το βρούμε στην ελληνική κουλτούρα θα μιλούσαμε για το Ψυχοσάββατο. Μόνο που οι Μεξικανοί είναι πιο έξω καρδιά, πολύχρωμοι και λάτρεις των πανηγυριών. Ευτυχώς η ταινία είχε αφηγηματικό βάρος, είχε γερές δόσεις μιούζικαλ και αναφορές για τα όρια των συνόρων (άρα και πολιτική αναφορά για τείχη Τραμπ).
Η μνήμη των νεκρών είναι ένα σοβαρό ζήτημα για μια οικογενειακή ταινία animation. Πόσο τους θυμόμαστε οι ζωντανοί; Πόσο τιμάμε την απώλεια τους; Είναι μεγάλα ζητήματα που συνήθως έχουν να κάνουν με την έννοια της παράδοσης και τη μάχη της νεοτερικότητας πάνω σε ήθη και έθιμα λαϊκών τάξεων που δεν θεωρούνται ανεκτά από τους προοδευτικούς. Μεγάλο ζήτημα, ταξικό και ηθικό.
Ο Μιγκέλ είναι παιδάκι της εργατικής τάξης, χωριατόπαιδο, με προδιαγεγραμμένη πορεία στο οικογενειακό τσαγκαράδικο. Λατρεύει την προγιαγιά του, την Κόκο, που έχει άνοια και είναι υπεργήρη. Το όνειρό του είναι να γίνει μουσικός και σουπερστάρ όπως ο θρυλικός Ερνεστό ντε λα Κρουθ. Σκοτώθηκε ο σελέμπριτι- ήρωας του από καμπάνα που έπεσε και τον πλάκωσε. Τα οικογενειακά μυστικά του Μιγκέλ όμως δεν του επιτρέπουν να ακολουθήσει το όνειρό του και να τον μιμηθεί τον Ερνέστο. Η οικογένεια του έχει έχθρα με τη μουσική από τότε που ο προ-προπάππους του εγκατέλειψε την οικογένεια του για να ακολουθήσει την καριέρα του. Κι έτσι δεν μπορεί αυτός ο πεθαμένος συγγενής να έχει την προσωπική του προσφορά την Ημέρα των Νεκρών.
Και κάπως ξεκινά την περιπέτειά του στη Χώρα των Προγόνων του με συνοδεία του Έκτορ και βλέπουμε ένα animated Δον Κιχώτη και τον Σάντσο Πάντσα σε ένα ταξίδι στον κάτω κόσμο γεμάτο χιούμορ και διδακτικά μαθήματα δημοκρατικού σοσιαλισμού για τη ζωή.
Και πώς η οικογένεια μας, δυσλειτουργική από τη φύση της, τις περισσότερες φορές είναι ο φάρος μας στην ταραγμένη θάλασσα για την εξερεύνηση της ταυτότητάς μας. Όσο φαντασμαγορικά να είναι τα εφέ της Pixar, όσο να αποθεώνεται η μεξικανική μουσική φιέστα, η ταινία έχει ως θέμα της την παράδοση. Και δικαίως θεωρήθηκε η καλύτερη ταινία του 2017. Κλέβοντας την κιθάρα του Ερνέστο την ιερή Ημέρα των Νεκρών, ο Μιγκέλ περνάει στον άλλο κόσμο για να πάρει την ευχή του προγόνου του. Όπως κάθε ταινία της Pixar, είναι μια ασυνήθιστη εμπειρία που αφήνει το αποτύπωμά της στη συλλογική συνείδηση. Και μάλιστα αν αναλογιστείς την εποχή και σκεφτείς τα ηθικά ζητήματα περί διαλογής ασθενών, η Κόκο, η γιαγιά καθηλωμένη στο αναπηρικό καροτσάκι με την σκηνή του τέλους αποδεικνύει περίτρανα ότι πρέπει ως λαός να επιμείνουμε στην αρχή της ίσης αντιμετώπισης κάθε πολίτη, ανεξάρτητα από το κύρος του, την καταγωγή του, την ηλικία του.
