Σύμφωνα με έρευνα της ActionAid, η περισσότερες γυναίκες έχουν δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας τους. Η έρευνα είχε τίτλο «Δεν είναι αυτή η δουλειά μας» και διεξήχθη πανελλαδικά τον Ιούλιο του 2020.
Στην έρευνα συμμετείχαν γυναίκες από τον ευρύτερο πληθυσμό, καθώς και εργαζόμενες στους κλάδους του τουρισμού, τους επισιτισμού και γενικότερα στη βιομηχανία της φιλοξενίας. Από τον κλάδο του τουρισμού, μίλησαν 376 γυναίκες ηλικιών 18-65 ετών και από εκείνον του επισιτισμού 1.001 γυναίκες 18-65 ετών.
Το αποτέλεσμα; 85% των γυναικών στον γενικότερο πληθυσμό ανέφερε ότι έχει υποστεί κάποια σεξουαλικά παρενοχλητική συμπεριφορά στον χώρο εργασίας της. Μια στις δέκα γυναίκες ανέφερε πως έχει υπάρξει θύμα απόπειρας σεξουαλικής επίθεσης, απόπειρας βιασμού ή βιασμού. Μια στις πέντε ανέφερε πως έχει πέσει θύμα σεξουαλικού εκβιασμού. Το 92% των γυναικών παραδέχτηκε πως βίωσε τις επιπτώσεις αυτής της κατάστασης σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο ενώ το 18% αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Στο 50% των περιπτώσεων ο αυτουργός ήταν κάποιος συνάδελφος, ενώ για το 25% των ερωτηθέντων, ο δράστης ήταν πελάτης. Μια στις πέντε φορές εμπλέκεται και ο διευθυντής ή ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης. Σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι συμμετέχουσες, οι περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, το 56%, αφορούσαν παραβιαστικές συμπεριφορές στον χώρο του γραφείου και αυτό είναι κάτι που φαίνεται να αφορά σε όλες τις γυναίκες, ανεξάρτητα από ηλικία, περιοχή, εκπαιδευτικό επίπεδο κ.τ.λ.
Μηνύματα, stalking και πιέσεις
Στους κλάδους του επισιτισμού και του τουρισμού, το 85% αναφέρει πως έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας με μια στις τρεις εργαζόμενες να τη βιώνει καθημερινά ή συχνά. Συγκεκριμένα, τρεις στις τέσσερις γυναίκες έχουν υποστεί ανεπιθύμητη σωματική επαφή, ενώ παραπάνω από τέσσερις στις δέκα γυναίκες έχουν νιώσει πίεση για ερωτικό ραντεβού ή έχουν δεχτεί stalking ή μηνύματα προσβλητικού περιεχομένου. Περίπου το 80% των γυναικών που εργάζονται στον κλάδο έχουν γίνει στόχος βλεμμάτων και λεκτικής σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς και αποδέκτες σεξουαλικών ιστοριών.
«Αν του πεις του άλλου “τι κοιτάς ρε”, θα σου πει “τι πού κοιτάω, το βλέμμα μου είναι και πέφτει όπου θέλει”
Εμπειρίες γυναικών
«Αν του πεις του άλλου “τι κοιτάς ρε”, θα σου πει “τι πού κοιτάω, το βλέμμα μου είναι και πέφτει όπου θέλει” και αυτό δεν ξέρω πώς να το διαχειριστώ. Δεν έχω αποδείξεις ότι υπάρχει. Και είναι σαν να παίζεις το παιχνίδι του άλλου γιατί νιώθω ότι αυτό θέλει, να ξεκινήσεις μια αντιπαράθεση και να σε βγάλει “τρελή”», αναφέρει η Ε., 41 ετών, εργαζόμενη στον χώρο της εστίασης.
Χαρακτηριστικό της έντασης του προβλήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους του τουρισμού και της εστίασης είναι ότι το 22% των γυναικών αναφέρουν ότι έχουν υπάρξει θύματα σεξουαλικής επίθεσης ή βιασμού. Επίσης, το 27% δηλώνει ότι έχουν υπάρξει θύματα σεξουαλικού εκβιασμού. Τα αντίστοιχα ποσοστά για γυναίκες από τον γενικό πληθυσμό είναι 13% και 18% αντίστοιχα.
Θεωρούσε δεδομένο ότι θα κατέληγα μαζί του. Μου ζητούσε το τηλέφωνο μου, μου έκανε πρόταση για δουλειά, αρνήθηκα. Έφευγα από το μαγαζί και κοιτούσα πίσω μου αν με ακολουθεί.
Η Α., 26 ετών, αναφέρει χαρακτηριστικά, «εργαζόμουν σ’ ένα εστιατόριο και δίπλα ξεκίνησε να χτίζεται ένα ξενοδοχείο. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, γύρω στα 60, έκανε το εστιατόριο στέκι του. Από κάποια στιγμή και μετά ερχόταν και με έψαχνε κι άμα με πετύχαινε, πετούσε υπονοούμενα σεξουαλικού περιεχομένου, χωρίς να ντρέπεται. Το θεωρούσε δεδομένο ότι θα κατέληγα μαζί του. Μου ζητούσε το τηλέφωνο μου, μου έκανε πρόταση για δουλειά, αρνήθηκα. Έφευγα από το μαγαζί και κοιτούσα πίσω μου αν με ακολουθεί. Έκανα ότι μπαίνω στο λεωφορείο και κρυβόμουν να πάρω το επόμενο. Να σπαταλάς τόση ενέργεια καθημερινά για να νιώθεις ασφαλής.»
“Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο”
Σε ό,τι αφορά τη σχέση του δράστη με τη γυναίκα θύμα, οι περισσότερες αναφορές αφορούν κάποιον πελάτη, σε συνέπεια με τα αντίστοιχα ευρήματα διεθνών ερευνών από τον χώρο του τουρισμού. «Παίζει ρόλο και το ότι “ο πελάτης έχει πάντα δίκιο”, λέει η Α., 27 ετών, εργαζόμενη στον τουρισμό και την εστίαση, «Είναι σημαντικό ότι σε μια εποχιακή επιχείρηση σε νησί για παράδειγμα, ο πελάτης θα είναι ένας τουρίστας που θέλει απλά κάποιον να του κάνει τη δουλειά, δε θα δώσει σημασία στον άνθρωπο που έχει απέναντί του. Είναι σε ένα μέρος για λίγες μέρες, δεν ξέρουν κανέναν και οι πράξεις τους δεν έχουν καμία συνέπεια.»
Όπως αναφέρουν οι συμμετέχουσες, στο 53% των περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχληση δεν υπήρξε καμία συνέπεια για τον δράστη, γεγονός που καταδεικνύει την αναγκαιότητα άμεσης λήψης σχετικών μέτρων, ενώ χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι σε κανένα από τα περιστατικά που ο δράστης ήταν συνάδελφος, δεν απολύθηκε.
«Στην ActionAid, δουλεύουμε σε περισσότερες από σαράντα χώρες για την εκστρατεία κατά της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία. Με αυτή την έρευνα στοχεύουμε να φέρουμε αλλαγή σε τρεις κατευθύνσεις: να ενισχύσουμε το νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας με την επικύρωση της πρώτης παγκόσμιας Σύμβασης κατά της Βίας και της Παρενόχλησης στην Εργασία, να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό και να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες και τέλος να κινητοποιήσουμε τους εργοδότες ώστε να αναλάβουν ευθύνη για την προστασία των εργαζομένων», αναφέρει η υπεύθυνη Εκστρατειών και Θεμάτων Ισότητας Φύλων της ActionAid, Μάττα Σαμίου.
Αν κάποια γυναίκα θέλει να μιλήσει για κάποια εμπειρία της, μπορεί να καλέσει δωρεάν στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες που έχουν δεχτεί παρενόχληση ή βία ή ακόμη και σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άμεσα µε φορέα αντιμετώπισης της βίας.
