Αν δεν μπορεί και το σινεμά να καλλιεργήσει κοινωνικές συμπεριφορές, τότε ο κόσμος μας μάλλον απέτυχε. Οι καλλιτεχνικές φωνές που ζητούν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα και μια ισότιμη καθημερινότητα ακούγονται στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας. Το πρόγραμμα του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας είναι γεμάτο με ταινίες που είτε αφηγούνται συναρπαστικές ιστορίες με γυναίκες πρωταγωνίστριες είτε/και είναι σκηνοθετημένες από γυναίκες δημιουργούς. Συγχαρητήρια.
Nomadland, Κλοέ Ζάο (σενάριο και σκηνοθεσία)
Η ταινία/οσκαρικό φαβορί που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στην Βενετία και το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ του Τορόντο. Μια γυναίκα στα εξήντα της μετά την οικονομική κατάρρευση της εταιρίας που εργαζόταν βρίσκεται σε οικονομικό αλλά και ψυχολογικό τέλμα. Αποφασίζει λοιπόν να διασχίσει την δυτική ακτή της Αμερικής προς αναζήτηση προσωπικής ταυτότητας και μιας χαμένης Αμερικής μακριά από τον κομφορμισμό και την κοινωνική αποξένωση.
Αθωότητα, Lucile Hadžihalilović (σκηνοθεσία)
Δραστικά ακατάτακτο και συστηματικά διαφεύγον σε εύκολες ερμηνείες, το πόνημα της Χατζιχαλίλοβιτς (παραγωγός, μοντέζ και σύντροφος του Γκασπάρ Νοέ, στον οποίον και είναι αφιερωμένη η ταινία), περιγράφει έναν χρόνο σε ένα ιδιότυπο οικοτροφείο θηλέων, πλήρως απομονωμένο γεωγραφικά, στο οποίο οι νέες οικότροφοι φθάνουν σε….φέρετρα. Εκεί θα συμβεί ένα πλήθος περιστατικών και δυναμικών σχέσεων ανάμεσα στις μικρές καθώς και τις μοναδικές δύο ενήλικες, Εντίτ και Εύα (Μαριόν Κοτιγιάρ), που όμως ενώ αφήνει αμυδρά να διαφανεί ότι το σχολείο είναι ασφυκτικός προθάλαμος για “κάτι άλλο”, άλλο τόσο γοητευτικά αρνείται να συγκεκριμενοποιήσει. Αποτέλεσμα μια ελλειπτική “γιορτή” του συμβολισμού (με το νερό κυρίαρχο – όχι πάντα για καλό) κι ένα σινεμά-πρόδρομος του weird, απολύτως μοντέρνο, με πολλά να πει στην #metoo εποχή μας.
Les Sœurs Brontë, André Téchiné (σενάριο και σκηνοθεσία)
Για μοναδική, ως σήμερα, φορά ένα κινηματογραφικό έργο προσεγγίζει βιογραφικά τα περίφημα αδέλφια Μπροντέ, εκ των οποίων οι τρεις γυναίκες άφησαν αρυτίδωτο ίχνος στην ιστορία της αγγλοσαξονικής λογοτεχνίας. Και το κάνει με φεμινισμό, ενστερνισμό του ρυθμού και των ήχων της εποχής και μια εκπληκτική σύλληψη του αχανούς, πανέμορφου, αλλά και αδιάφορου στα ανθρώπινα, τοπίου. Ο τόνος του Τεσινέ είναι αυτός ενός εξελισσόμενου πένθους, ο χειρισμός των τριών σπουδαίων πρωταγωνιστικών κυριών του ορίζει την ερμηνευτική νέα εποχή της Γαλλίας, ενώ το ωρολογιακό μοντάζ και οι α λα “Μπάρι Λίντον” ηχομορφές του Φιλίπ Σαρντ ολοκληρώνουν το λεπτοδουλεμένο επίτευγμα.
Υγρός Ουρανός, Slava Tsukerman (σενάριο και σκηνοθεσία)
Σε μια εξπρεσιονιστική Νέα Υόρκη των δυνατών neon φωτισμών και των αμέτρητων ηδονών, με ανδρόγυνους κατοίκους που καταναλώνουν ναρκωτικά, σεξ, clubbing και μόδα σαν να μην υπάρχει αύριο και ουρανοξύστες που μοιάζουν με τεράστιες σύριγγες, ένα εξωγήινο πλάσμα βρίσκει την τροφή του στην μποέμ κοινότητα της πόλης και στην ουσία που εκκρίνουν τα ηρωινομανή μέλη της, όταν έρθουν σε οργασμό. Αν η παραισθησιογόνος φαντασία, η πανκ φιλοσοφία, η new wave αισθητική και η μαύρη κωμωδία συμπεριφορών μπορούσαν να χωρέσουν σε μια ταινία, τα κατάφεραν το 1983, αφήνοντας κληρονομιά μια από τις μεγαλύτερες indie επιτυχίες του σινεμά και μαζί ένα cult ευαγγέλιο των eighties.
Ammonite, Φράνσις Λι (σενάριο και σκηνοθεσία)
Στην επαρχιακή Αγγλία του 19ου αιώνα, η παλαιοντολόγος Μαίρη Άνινγκ δέχεται απρόθυμα για βοηθό της μια πλούσια νεαρή, όμως σύντομα η αναγκαστική συνύπαρξη των δύο γυναικών θα γεννήσει μια έλξη ικανή να αλλάξει τις ζωές τους για πάντα. Στην πολυαναμενόμενη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινίας του, ο βραβευμένος σκηνοθέτης του “God’s Own Country” τοποθετεί τις Κέιτ Γουίνσλετ και Σίρσα Ρόναν πρωταγωνίστριες στην καρδιά ενός πανίσχυρου ρομάντζου το οποίο υπήρξε επίσημη επιλογή του Φεστιβάλ Καννών 2020, προβάλλεται στη χώρα μας αμέσως μετά τη θριαμβευτική του πορεία στο Φεστιβάλ του Τορόντο και θεωρείται ήδη ένα από τα βέβαια φαβορί των επερχόμενων Όσκαρ.
Shirley, Ζοζεφίν Ντέκερ (σκηνοθεσία)
Ένα νιόπαντρο ζευγάρι επισκέπτεται το σπίτι μιας αγοραφοβικής συγγραφέως ιστοριών τρόμου και του καθηγητή συζύγου της. Ο νεαρός θα γίνει βοηθός του καθηγητή στο πανεπιστήμιο. Η έγκυος κοπέλα, παρά την πανεπιστημιακή της φιλοδοξία, θα γίνει παραδουλεύτρα της καθηλωμένης στο σπίτι συγγραφέως. Και ο πόλεμος αρχίζει… Λεπτομερής, λαβυρινθώδης, ευλύγιστα ασταθής κι επιδέξια αντισυμβατική, η ταινία της ιδιοσυγκρασιακής Ντέκερ, περηφανεύεται μια φορμαρισμένη διανομή, προεξαρχούσης της Ελίζαμπεθ Μος και συλλαμβάνει συναρπαστικά την οδύνη του καλλιτεχνικού τοκετού. Ειδικό Δραματικό Βραβείο της Επιτροπής στο Σάντανς και ο Μάρτιν Σκορσέζε στο τιμόνι του παραγωγού.
My little sister, Stéphanie Chuat – Véronique Raymond
Η ιστορία της Λίσα και του Σβεν. Δυο δίδυμα αδέλφια, αυτός “δύο ολόκληρα λεπτά μεγαλύτερος”. Όμως πάσχει από βαριάς μορφής καρκίνο κι αυτή είναι που θα χρειαστεί να τον προστατεύσει – ήδη στην πρώτη σκηνή δίνει το αίμα της. Είναι μόνο η αρχή. Συγκλονιστικό, έστω κι αν περιστασιακά δυσβάστακτο συναισθηματικά, δράμα πάνω στον θάνατο, που κάνει τη ζωή να αξίζει, πάνω στην συμφιλίωση και την συνέχεια, πάνω στην ταυτότητα μιας γυναίκας. Με καστ μεγατόνων, η δεύτερη ταινία του ελβετικού διδύμου διερευνά ταυτόχρονα την βιωματική ανάγκη για ζωή που γεννά η Τέχνη. Στο κέντρο, η συστηματικά έξοχη Νίνα Χος, παραδίδει ένα εκπληκτικό πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται, οδύρεται και βρίσκει τη δύναμη να ανασυγκροτηθεί και να σταθεί στα πόδια της.
Make Up, Κλέρ Όουκλεϊ (σενάριο και σκηνοθεσία)
Υπάρχει κάτι στοιχειωμένο στα εκτός εποχής θέρετρα και η Κλερ Όουκλι το εκμεταλλεύεται στο έπακρον. Ο χειμώνας στην Κορνουάλη, με τα αδειανά τρέιλερς, τον αχό της θάλασσας και τον εκκωφαντικό άνεμο, είναι το ατμοσφαιρικότατο φόντο μιας ιστορίας ενηλικίωσης γεμάτης horror λυρισμό και αφηγηματική ευφράδεια. Η Ρουθ πηγαίνει να βρει τον εραστή της Τομ, που συντηρεί το θέρετρο. Στο κρεβάτι όμως βρίσκει κόκκινες τρίχες και στον καθρέφτη του “φιλί”. Είναι όσα χρειάζεται η φαντασία της για να μαρσάρει προς τον παραλογισμό αλλά και την επανεκτίμηση της ζωής της. Ανάμεσα σ’ έναν (τολμηρό) Σιάμαλαν, έναν Ρεγκ, ενίοτε κι έναν Λιντς, η Όουκλι μπαίνει στο μυαλό μιας νεαρής γυναίκας, αναδεύει τη μνήμη και κολυμπά σε βαθιά συμβολικά νερά σεξουαλικής αφύπνισης.
I Carry You with Me, Χάιντι Γιούινγκ (σενάριο και σκηνοθεσία)
Ανάμεσα στην μυθοπλασία και την καταγραφή των πραγματικών γεγονότων της σχέσης του Ιβάν και του Γκεράρντο, που πρώτα ο ένας και αργότερα ο άλλος εγκατέλειψαν το Μεξικό για να βρουν μια τύχη ελευθερίας και αμερικανικού ονείρου στις ΗΠΑ, το “I Carry You With Me” είναι μια ονειρικού χαρακτήρα ιστορία, που διαπερνά σε βάθος φλέγοντα ανθρώπινα ζητήματα. Από την θεσμική, αλλά και την ανθρώπινη, (εγκληματική) ομοφοβικότητα, στην ανεργία, την παράνομη μετανάστευση και τελικά τη νοσταλγία, που πασχίζει ατελέσφορα να γεφυρώσει τα αγεφύρωτα, το ντεμπούτο της Χάιντι Γιούινγκ δεν τιμά απλά την πραγματική ιστορία: Πλάθει ένα λυρικό ταξίδι στις διεργασίες της μνήμης, της σύγχυσης των ονείρων και των επιθυμιών, της στιγμής που η αδυσώπητη πραγματικότητα εκβιάζει καλούς, κοινωνικά ωφέλιμους ανθρώπους.
Mulholland Drive, Ντέιβιντ Λιντς (σενάριο και σκηνοθεσία)
Με βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών και ανάλογη υποψηφιότητα στα Όσκαρ, η αριστουργηματική “Οδός Μαλχόλαντ” περιπλανιέται στη σκιά του Χόλιγουντ, σε ένα νυχτερινό Λος Άντζελες, παρέα με δυο γυναίκες που προσπαθούν να λύσουν ένα μυστήριο, ένα νεαρό σκηνοθέτη σε κίνδυνο, ένα αινιγματικό μπλε κουτί με το κλειδί του. Ταυτότητες αλλάζουν, χαρακτήρες αποσυντίθενται, η ιστορία καταρρέει κι αναδομείται για να αποκαλύψει την ίδια την κόλαση σε ένα κόσμο όπου οι άνθρωποι υπάρχουν μοναχά ως μαριονέτες, η αλήθεια κατασκευάζεται και η αγάπη είναι ένα ακόμη ενορχηστρωμένο ψέμα. Το όνειρο μεταμορφώνεται ξαφνικά σε εφιάλτη. Και τα υπόλοιπα γίνονται σιωπή.
