Δεν μπορείς παρά να θαυμάσεις την εξομολόγηση ενός άνδρα που γαλουχήθηκε με σεξιστικά στερεότυπα και παραδέχεται ότι έδωσε μάχη για να ξεφύγει από τα κακοποιητικά πρότυπα με τα οποία γαλουχήθηκε. Η καταπολέμηση της “τοξικής αρρενωπότητας” πρέπει να ξεκινά με τους άνδρες. Ο Ζήσης Ρούμπος παραδέχτηκε στον Γρηγόρη Αρναούτογλου, κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του στο The 2night Show, ότι δούλεψε πολύ για να σκοτώσει το τέρας.
Μίλησε για την εποχή που υπήρξε εκείνος ο άνδρας που έχει εκπαιδευτεί ώστε να αντιμετωπίζει τη γυναίκα κάτω από ένα συγκεκριμένο πρίσμα. “Υπήρξα άνθρωπος που με ενοχλούσε ο όρος γυναικοκτονία. Έψαξα γιατί με ενοχλούσε και είδα ότι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να πάρουν περισσότερη δύναμη οι γυναίκες. Ήμουν μέρος του προβλήματος. Έχω ασκήσει ψυχολογική βία, λεκτική βία, δούλεψα πολύ για να σκοτώσω το “τέρας”. Και ακόμα δουλεύω” είπε.
Η τοξική αρρενωπότητα διδάσκει ότι ορισμένες ιδιότητες προορίζονται για τους άνδρες, και άλλους, για τις γυναίκες, και κρατά άκαμπτα στην ιδέα ενός σωστού και λάθους τρόπου να είναι κανείς “σωστό” αρσενικό. Παραδείγματα, οικεία ιδιαίτερα μερικές δεκαετίες πίσω, του “σωστού” τρόπου της τοξικής αρρενωπότητας να είσαι άντρας περιλαμβάνουν να μην κάνεις αγγαρείες, να είσαι “σκληρός” και καθόλου τρυφερός και να χρησιμοποιείς τη βία για να αποκτήσεις το σεβασμό των δικών σου ανθρώπων και της κοινωνίας.
Στη νοοτροπία της τοξικής αρρενωπότητας, οτιδήποτε θεωρείται “θηλυκό” (ή θηλυπρεπές) γίνεται αυτομάτως κάτι “λιγότερο από το αρσενικό” και δεν αξίζει σεβασμό. Αυτό που κατάλαβε ο ηθοποιός είναι ότι υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της διαιώνισης της παραδοσιακής (τοξικής) αρρενωπότητας, της κακής ψυχικής υγείας και της βίαιης συμπεριφοράς. Πολλοί συντηρητικοί άνδρες ισχυρίζονται ότι οι κατηγορίες για τοξική αρρενωπότητα αποτελούν επίθεση στον ίδιο τον ανδρισμό.
Βέβαια, ο ισχυρισμός μιας μοναδικής, πραγματικής αρρενωπότητας έχει απορριφθεί κατηγορηματικά από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 από μια νέα κοινωνιολογία της αρρενωπότητας. Με επικεφαλής την κοινωνιολόγο Raewyn Connell, αυτή η σχολή σκέψης παρουσιάζει το φύλο ως προϊόν σχέσεων και συμπεριφορών και όχι ως ένα σταθερό σύνολο ταυτοτήτων και χαρακτηριστικών. Δεν είναι όλοι οι άνδρες, λοιπόν, δημιουργήματα της τοξικής αρρενωπότητας. Οι νέοι υποστηρικτές της έννοιας άλλωστε (όπως ο Ζήσης Ρούμπος) τείνουν να συμφωνούν ότι οι άνδρες και τα αγόρια επηρεάζονται από μια κοινωνική “ασθένεια” και ότι η θεραπεία είναι η πολιτιστική ανανέωση – δηλαδή, οι άνδρες και τα αγόρια πρέπει να αλλάξουν τις αξίες και τη στάση τους.
Ωστόσο, υπάρχουν εκεί έξω άνδρες που εξαιτίας της οικονομικής κρίσης νοσταλγούν παλαιότερες εποχές. Αυτοί είναι οι σημαιοφόροι των κοινωνικά οπισθοδρομικών ανδρικών χαρακτηριστικών που χρησιμεύουν για την προώθηση της κυριαρχίας, την υποτίμηση των γυναικών, την ομοφοβία και την έμφυλη βία.
Το ερώτημα παραμένει: Από πού προέρχονται αυτές οι σεξιστικές συμπεριφορές; Είναι οι άνδρες και τα αγόρια απλά τα θύματα της πολιτιστικής πλύσης εγκεφάλου σε μισογυνισμό και επιθετικότητα, που απαιτούν επανεκπαίδευση στις “σωστές” πεποιθήσεις; Ή μήπως αυτά τα προβλήματα είναι πιο βαθιά ριζωμένα και δημιουργούνται από τις μυριάδες ανασφάλειες και τις αντιφάσεις της ζωής των ανδρών υπό την ανισότητα των φύλων; Ελλοχεύει ένας κίνδυνος: οι άνθρωποι που αντιτίθενται στην τοξική αρρενωπότητα μπορούν ακούσια να συνωμοτήσουν με θεσμούς που τον διαιωνίζουν. Πχ. μέσω του marketing αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση.
Γιατί η ιδέα της αρρενωπότητας δεν είναι τοξική από μόνη της. Της πατριαρχίας όμως είναι.
