Περιμέναμε αυτήν την Άνοιξη, είχαμε ανάγκη να νιώσουμε τα πέλματα της στο σώμα μας, το περπάτημα της στην ψυχή μας. Περιμέναμε το άγγιγμα που θα έκανε να βλαστήσει μέσα μας ένα κλωνάρι ελπίδας, να θεριέψει, να γεμίσει φύλλα, να γίνουμε τα λουλούδια που γυρνάνε το κεφάλι τους στον ήλιο, ξεπλένοντας έναν Χειμώνα που λίμνασε κάμποσος γενικευμένος ζόφος.

Και περίσσεψε το μίσος κάτω απ’ τον γαλάζιο ουρανό, οι ανατριχιαστικές κραυγές στα πρόσωπα γυναικών με μωρά στην κοιλιά και παιδιά στην αγκαλιά, περίσσεψε η ντροπή σε αίθουσες δικαστηρίων που δολοφονημένα κορίτσια θυσιάστηκαν ξανά στον βωμό μιας εμετικής αγόρευσης. Και λες δεν μπορεί, κάπου κουρνιάζει το φως, κάπου δεν ξεθώριασε ακόμη το χρώμα. Πώς να κρυφτεί όμως στα αλήθεια η λάμψη; Ποιος μπορεί να εμποδίσει την Άνοιξη να έρθει, όταν οι δρόμοι ανοίγουν από πλάσματα μαγικά, που όσοι τα αντικρίσαν ορκίστηκαν πως μοιάζουν με ξωτικά που πετάνε πάνω απ’ την πόλη, αφήνοντας τόνους γκλίτερ να λούσει τα κεφάλια θηλυκοτήτων που μάχονται πατριαρχία και φασισμό;

Τέτοια πλάσματα βρίσκονται στη φεμινιστική συλλογικότητα Καμία Ανοχή, που πάνω σε μωβ σκούπες και με τα ροζ μαντήλια να ανεμίζουν στον λαιμό τους, αγωνίζονται για την κριτική αμφισβήτηση όλων εκείνων των έμφυλων στερεοτύπων που έχουμε ενσωματώσει, καθώς και του συστήματος που τα γεννά. Με αφορμή την ιστορική μνήμη που φέρει η 8η Μάρτη, μιλήσαμε για τους δικούς μας αγώνες, για όσα καλούμαστε να υπερασπιστούμε και να διεκδικήσουμε, ενωμένες με τις αδερφές μας που καθημερινά εξεγείρονται σε όλον τον κόσμο.   

Πώς ανανοηματοδοτείται σήμερα η 8η Μάρτη

Από τις κινητοποιήσεις στη Νέα Υόρκη και το Παγκόσμιο Σοσιαλιστικό Συνέδριο Γυναικών στην Κοπεγχάγη, τις υφάντρες στο Petrograd και τις πορείες στο Λονδίνο για το δικαίωμα ψήφου, ως τις εργάτριες στην Αυστραλία το ’75 κι εν γένει τα κινήματα εργατριών το ’70 και το ’80, για ίσα εργασιακά δικαιώματα και την αποτίναξη της βίας κατά των γυναικών, με κατάληξη την κατοχύρωση από τα Ηνωμένα Έθνη της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας το 1975, φανερώνουν την πολυετή αντίσταση των γυναικών στο πατριαρχικό σύστημα και συνάμα την οικουμενικότητα της αναγκαιότητας αποτίναξης, αυτής της πατριαρχικής βίας.

Η ιστορική μνήμη της 8ης Μάρτη, φέρει για εμάς ένα ιδιαίτερο φορτίο, από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη για νέους αγώνες και διεκδικήσεις. Νέα δεδομένα και παράμετροι του φεμινιστικού κινήματος, ορίζουν καινούργια αιτήματα δημιουργίας ασφαλών χώρων και συμπερίληψης τρανς υποκειμένων, μεταναστ(ρι)ών, προσφυγισσών, σεξ-εργατριών, ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων κι εν γένει θηλυκοτήτων με όποιον τρόπο επιλέγουν να αυτοπροσδιορίζονται. Γι’ αυτό δίνουμε έμφαση στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να προωθηθεί η ισότητα, ο σεβασμός στα δικαιώματά τους κι η ενδυνάμωση γυναικών και θηλυκοτήτων σε όλο το φάσμα της ατομικής και συλλογικής ζωής.

Η 8η Μάρτη, είναι μία ευκαιρία να τιμήσουμε τις γυναίκες που πάλεψαν για τις ανισότητες, μία μέρα ανασκόπησης σε όσα μένουν να γίνουν καθώς και για να ασκήσουμε κριτική στις εαυτές μας, χωρίς να ξεχνάμε να κοιτάμε πέρα από σύνορα, σώματα και έθνη. Η αλληλοϋποστήριξη κι η κατανόηση των βιωμάτων στο πλαίσιο του κοινού αγώνα και διεκδικήσεων, δημιουργούν ένα πρίσμα πολλαπλότητας για εμάς, δίνοντας τη δυνατότητα να εμβαθύνουμε στις οπτικές και στο βίωμα όλων των γυναικών και θηλυκοτήτων.

Η εκ νέου αμφισβήτηση του κατοχυρωμένου δικαιώματος στην άμβλωση

Ένα από τα βασικά αιτήματα του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος ήταν η νομοθετική κατοχύρωση των αμβλώσεων, που μετά από αγώνες και διαμαρτυρίες των γυναικών θεσπίστηκε το 1986 στη χώρα. Σύμφωνα με τον νόμο, η διακοπή κύησης είναι νόμιμη και δωρεάν για όλες τις γυναίκες και μπορεί να γίνει σε δημόσια νοσοκομεία.

Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό, μια δράκα από φανατικούς χριστινο-ταλιμπάν που συνασπίζονται κάτω από την ομπρέλα “Αφήστε με να ζήσω”, διεξάγει μια αντιεπιστημονική σταυροφορία, υπό τη μορφή καμπάνιας, αμφισβητώντας το δικαίωμα των γυναικών να έχουν μόνο οι ίδιες λόγο για το σώμα τους. Η δράση τους δεν ήρθε εν κενώ: σε παγκόσμιο επίπεδο, αντίστοιχα μισογυνικά κινήματα έχουν ξεσπάσει σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα σε πολλές πολιτείες της Αμερικής να έχει καταργηθεί το δικαίωμα στη διακοπή κύησης, προσπάθεια που έγινε και στην Πολωνία αλλά απετράπη από το φεμινιστικό κίνημα.

Η αντι-φεμινιστική διεθνής αυτή κίνηση βρήκε έδαφος και στην Ελλάδα, συνενώνοντας σε μια εκστρατεία μίσους μια σειρά από μειοψηφικά χριστιανικά σωματεία. Σε αυτή την καθαρά αντιδραστική καμπάνια βρήκαν συμμάχους τόσο στις επίσημες εκκλησιαστικές αρχές, που καθιέρωσαν ημέρα για “Tο αγέννητο παιδί”, αλλά και σε βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, γνωστούς για τις ακροδεξιές αντιλήψεις τους, σε μερίδα του Τύπου (βλ. πρωτοσέλιδο SportDay), μερίδα του ιατρικού κόσμου.

Φυσικά, η απάντηση του φεμινιστικού κινήματος ήταν άμεση. Ως Καμία Ανοχή πραγματοποιήσαμε μια σειρά από δράσεις ενάντια σε αυτή την καμπάνια με αποκορύφωμα τη συγκέντρωση στο Caravel, ενάντια σε ημερίδα που πραγματοποίησαν τα εν λόγω σωματεία. Σε αυτή τη μάχη μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας, όπως φάνηκε από τη δημόσια συζήτηση στα social media, τα ΜΜΕ κλπ στάθηκε δίπλα μας. Σίγουρα, ο αγώνας για τη διατήρηση αυτού του κεκτημένου παραμένει ανοιχτός. Αναγκαιότητα δε είναι η διεύρυνση του, καθώς πέρα από τη νομοθετική κατοχύρωση, είναι σημαντικό να βλέπουμε τι συμβαίνει και στην πράξη, καθώς μια σειρά από γυναίκες που δεν έχουν πόρους, αλλά και οι προσφύγισσες/μετανάστριες, παρεμποδίζονται συστηματικά από τον δημόσιο σύστημα υγείας να ασκήσουν το δικαίωμα τους.

Δίκη Ελένης Τοπαλούδη: Η σημασία της για το φεμινιστικό κίνημα

Πρόκειται για μία δίκη ορόσημο για το φεμινιστικό κίνημα, όπως αυτό διαμορφώνεται στην Ελλάδα σήμερα, μιας και καθιστά εμφανές ότι η δολοφονία αυτή έχει έμφυλο πρόσημο, πρόκειται δηλαδή για δολοφονία που βασίζεται σε μισογυνικούς ή βασισμένους στο φύλο λόγους. Η Ελένη βιάστηκε, βασανίστηκε κι εν τέλει δολοφονήθηκε επειδή ήταν γυναίκα. Και δεν είναι η πρώτη. Αρκεί να κοιτάξουμε τον Χάρτη Καταγραφής σεξιστικής/έμφυλης βίας, για να δούμε ότι από τη γυναικοκτονία της Ελένης, στις 28 Νοεμβρίου 2018 ως σήμερα, έχουν γίνει άλλες 16 γυναικοκτονίες.

Το συγκείμενο των παραπάνω είναι η χειριστική πατριαρχική βία κι η τοξική αρρενωπότητα που θέλουν συνεχώς να επιβεβαιώνουν και να διαιωνίζουν την εξουσία του άνδρα στα σώματα γυναικών και θηλυκοτήτων. Επιπλέον, πρόκειται για μία υπόθεση στην οποία συναντήθηκαν η αμέλεια της τοπικής αστυνομίας όταν η Ελένη κατήγγειλε τον ομαδικό της βιασμό έναν χρόνο πριν την δολοφονία της, η δευτερογενής θυματοποίησή της τόσο από την αστυνομία όσο κι από την κοινωνία, ο ρατσιστικός διαχωρισμός των γυναικοκτόνων σε ντόπιο και μετανάστη, σε Έλληνα και Αλβανό κι η “εγκληματικά” ανεύθυνη μιντιακή κάλυψη του θέματος που επικεντρώθηκε στο αν ήταν καλή φοιτήτρια και ήσυχη κοπέλα, σε δραματοποιημένες εικόνες, περιγραφές συνοδευόμενες από υποβλητικές μουσικές στα δελτία ειδήσεων και σε αναδρομές με την επίδειξη φωτογραφιών και την εξιστόρηση των συνηθειών των γυναικοκτόνων, του “ήσυχου” ή “καλού” τους χαρακτήρα.

Εμείς, ως φεμινίστριες, φεμινιστά, φεμινιστές, γνωρίζοντας την πραγματικότητα της έμφυλης κακοποίησης και βίας καταγγέλλουμε την εκ νέου έμφυλη βία κι αδιαφορία όλων των φορέων απονομής δικαιοσύνης που πλήττουν την αξιοπρέπεια της δολοφονημένης γυναίκας και των συγγενών της και τονίζουμε και για την συγκεκριμένη υπόθεση αλλά και για όλες τις γυναικοκτονίες, πως δεν είναι το “καλό παιδί” που παραστράτησε, “ο καλός σύζυγος”, ούτε ο “ψυχικά ασθενής” που δεν ήξερε τι έκανε. Είναι η καταπίεση της πατριαρχίας και του φασισμού που εφαρμόζουν το δόγμα της θανατοπολιτικής πάνω μας. Στην πραγματικότητα, δεν δολοφονούμαστε για κανένα από τα ελαφρυντικά που αποδίδονται στους δράστες, αλλά επειδή είμαστε γυναίκες και θηλυκότητες σε μία πατριαρχική κοινωνία που θέλει να ορίζει τα σώματά μας.

Συντηρητισμός στην Ελλάδα και εγκλωβισμός των θηλυκοτήτων στους “παραδοσιακούς” τους ρόλους

Η ελληνική κοινωνία παραμένει μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία, μεγάλη μερίδα της οποίας αντιμετωπίζει τις γυναίκες και τις θηλυκότητες ως κατώτερες και υποτελείς. Τα έμφυλα στερεότυπα και ρόλοι είναι βαθιά στερεωμένα και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για υπονόμευση και κατάργηση τους. Είναι ενδεικτικό ότι στον δείκτη ισότητας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα (EIGE), η Ελλάδα έρχεται τελευταία και καταϊδρωμένη, ενώ οι γυναίκες της χώρας παραμένουν απόλυτα προσδεμένες στο “νοικοκυριό”, καλύπτουν δηλαδή όλη την αναπαραγωγική εργασία μέσα στο σπίτι, ενώ ελάχιστη είναι η συμμετοχή των συζύγων/συντρόφων τους σε αυτή. Οι γυναίκες μάλιστα βρίσκονται συχνά αντιμέτωπες με μια σειρά από στερεοτυπικές καταπιεστικές αφηγήσεις, αναπαραστάσεις και πρακτικές  που τις “θέλουν μισές” αν δεν εκπληρώσουν τον “παραδοσιακό τους ρόλο”, αυτόν της μάνας και της συζύγου.

Όσο οι γυναίκες, οι θηλυκότητες, τα ΛΟΑΤΚΙ+ και άλλα καταπιεσμένα υποκείμενα βγαίνουν στο προσκήνιο, καταθέτουν τα βιώματα τους, διεκδικούν χώρο στον δημόσιο λόγο, ισότητα και έμφυλη δικαιοσύνη, τόσο θα πριονίζεται το δέντρο της πατριαρχίας.

Ωστόσο, έχει σημασία να τονίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει να αρθρώνεται ισχυρός αντίλογος σε όλο αυτό, τόσο από την πλούσια φεμινιστική κίνηση που αναπτύσσεται στη χώρα, όσο και από μερίδα της κοινωνίας, ιδίως τους νέους ανθρώπους.

Κοινός αγώνας με προσφύγισσες και μετανάστριες

Με το σκηνικό που διαρθρώνεται όλο αυτό το διάστημα στα νησιά του Αιγαίου και τον Έβρο, τις φασιστικές, δολοφονικές πρακτικές κυβέρνησης και “αγανακτισμένων νοικοκυραίων” με την στήριξη, για άλλη μια φορά, των καθεστωτικών ΜΜΕ, η φετινή απεργία των γυναικών δεν θα μπορούσε για εμάς να μην προτάξει τη φεμινιστική διεθνιστική αλληλεγγύη στις προσφύγισσες και τους πρόσφυγες. Ξέρουμε πως οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν το μέγεθος της οργής μας που ξεχειλίζει απέναντι σε όλο αυτό το μίσος της εθνοπατριαρχίας, που εκφράζεται γύρω μας με τους πιο μάτσο, τοξικούς τρόπους, κυρίως απέναντι στις προσφύγισσες και τα παιδιά τους.

Γι’ αυτό την οργή μας την κάνουμε φωνή και γροθιά, τη ζωγραφίζουμε σε τοίχους και πανό, την κάνουμε, στο τέλος, στΟργή και φτιάχνουμε τον δικό μας φεμινιστικό κύκλο για να χωρέσουμε μέσα όλα τα καταπιεσμένα υποκείμενα αυτής της κοινωνίας. Το βίωμα όλων αυτών των καταπιέσεων είναι αυτό που μας κρατάει “Ενωμένες”, όπως γράψαμε στο πανό μας σε διάφορες γλώσσες και χρώματα, απέναντι στην πατριαρχική βία που όλες οι θηλυκότητες ζούμε καθημερινά και απέναντι στον καπιταλισμό και τον φασισμό που γεννούν τον πόλεμο, την πείνα, την προσφυγιά και τόσα άλλα. Αν θέλαμε, λοιπόν, να περιγράψουμε το στίγμα που θέλουμε να δώσουμε στη φετινή 8η Μάρτη θα ήταν αυτή η σύνδεση των παραπάνω στο “Γυναίκες και θυληκότητες όλου του κόσμου ενωμένες”.

Εξέγερση γυναικών: Aπό τη Χιλή ως το Ιράκ

Οι αγώνες του λαού της Χιλής όλους αυτούς τους μήνες, αυτή η ποιητική της διαθεματικής συνάρθρωση των αιτημάτων των από τα κάτω, που ξεκίνησε απέναντι στα νεοφιλελεύθερα μέτρα λιτότητας και έφτασε να αμφισβητεί όλες τις εξουσιαστικές δομές της καπιταλιστικής και πατριαρχικής οργάνωσης της κοινωνίας, μας συγκίνησαν και μας γέμισαν ελπίδες για τη δύναμη των κινημάτων της εποχής μας. Οι φεμινίστριες της Χιλής ήταν οργανικό κομμάτι της εξέγερσης και έβαλαν στην παγκόσμια επικαιρότητα το ζήτημα της πατριαρχικής βίας με την περφορμανς “UN VIOLADOR EN TU CAMINO”, ακολουθώντας την παράδοση των φεμινισμών σε όλη την Λατινική Αμερική, που τις τελευταίες δεκαετίες αποτελούν ζωντανά εργαστήρια φεμινιστικών αγώνων.

Εξίσου, οι αυτό-οργανωμένες ομάδες φεμινιστικής αυτό-άμυνας στην Ινδία, οι δημοκρατικές και αντι-αποικιοκρατικές διεκδικήσεις από τις “κόρες του Ιράκ”, οι κοινοί αγώνες για ειρήνη των Παλαιστίνιων και Ισραηλινών γυναικών είναι μόνο μερικά από τα δεκάδες παραδείγματα σε όλο τον κόσμο που δείχνουν όμως ξεκάθαρα την δυναμική των φεμινιστικών κινημάτων και τη σύνδεσή τους με τους αγώνες ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης. Εμείς από την πλευρά μας εδώ και χρόνια ονειρευόμαστε ένα διεθνές φεμινιστικό φεστιβάλ στην Αθήνα για να βρεθούμε με τις χιλιάδες αδερφές μας, να συζητήσουμε, να διασκεδάσουμε συλλογικά και αυτο-οργανωμένα, να μάθουμε η μία (από) την άλλη. Έως τότε, θα συνεχίσουμε την προσπάθεια να αποτελεί η σελίδα μας, μεταξύ άλλων, και δίαυλο ενημέρωσης για τους αγώνες των φεμινιστριών σε όλον τον κόσμο. 

Ο φεμινισμός της Καμίας Ανοχής

Πρόκειται για ένα φεμινισμός συμπεριληπτικό, διαθεματικό και “ανοιχτό”. Αναγνωρίζουμε ότι οι συστημικές καταπιέσεις που δέχονται γυναίκες, θηλυκότητες, ΛΟΑΤΚΙ+ υποκείμενα, προσφύγισσες και μετανάστ(ρι)ες, ανάπηρες, φτωχές, άστεγες, σεξ-εργάτριες και ψυχικά ασθενείς είναι πολλαπλές, αλληλοκαλύπτονται, (ανα)παράγονται και αλληλοσυγκροτούνται και ενώνουμε τις φωνές μας για να βοηθήσουμε και να πάρουμε δύναμη η μία από την άλλη στον αγώνα μας ενάντια στην πατριαρχική καταπίεση, την κανονικότητα, τον ρατσισμό, τον φασισμό, τον ελιτισμό, τον ιμπεριαλισμό, τις διακρίσεις και την τοξική αρρενωπότητα. Επιλέγουμε ως φεμινίστριες, φεμινιστά, και φεμινιστές μέσω της ανάλυσης μας να μην επικεντρωνόμαστε σε μια θεματική. Άλλωστε τί νόημα έχει μια εξέγερση αν αφήσει πίσω κάποιες, κάποια, κάποιους από εμάς; Θα χορέψουμε όλα μαζί στα συντρίμμια της εθνοπατριαρχίας, της τοξικής αρρενωπότητας, του φασισμού, του ρατσισμού, του σεξισμού.

* Στις 8 Μάρτη, 12 το μεσημέρι, σας περιμένουμε στην Κλαυθμώνος, για να μη νιώσει ξανά καμία μόνη.