Ιταλία, δεκαετία του ’90: Στρωμένη ακαδημαϊκή καριέρα, τακτοποιημένη ζωή. Πέφτει στα χέρια του το βιβλίο ενός Σέρβου συγγραφέα. Φτάνει στον στίχο «υπάρχουν πολλοί δρόμοι για έναν άνθρωπο, αλλά ο πραγματικά δικός του δρόμος είναι αυτός που, αν τον ακολουθήσει, ο πόθος του μεγαλώνει». Γίνεται όλος μικρά θρύψαλα…
Αθήνα, 2015: Είναι πλέον ένας αφοσιωμένος τραγουδοποιός. Τα τραγούδια του έχουν πατρίδα, η μουσική του ντύνει στίχους ποιητών και τα βράδια παίρνουν το χρώμα της φωνής του. Ανεβαίνει πάνω στη σκηνή και ερμηνεύει ολόκληρες ιστορίες. Δεν έχουν πάντα ευχάριστο τέλος είναι όμως, όλες «εκείνος».
– Σας χαρακτηρίζουν ως «έντεχνο καλλιτέχνη». Αποδέχεστε τον όρο;
Είναι χαζό να μην τον αποδεχτώ, είναι ένας όρος που έχει χαρακτηρίσει εμένα και τη γενιά μου. Δεν τον θεωρώ προσβλητικό με την έννοια ότι «είμαι έντεχνος» σημαίνει «είμαι μέσα στην Τέχνη». Έντεχνος είναι και ένας καλός φούρναρης ή ένας καλός μάγειρας. Και φυσικά πρέπει να παραδεχτούμε, ότι δεν είναι όλα τα τραγούδια της έντεχνης πλευράς καλά και όλα τα τραγούδια του λαϊκού ή του σκυλάδικου κακά. Υπάρχουν τραγούδια έντεχνα από τον λαϊκό χώρο, που είναι εξαιρετικά, από εξαιρετικούς ερμηνευτές, με εξαιρετικές φωνές. Άσχετα από το αν το ύφος τους και ο τρόπος τους είναι αγοραίος, δηλαδή μέσα σε ένα μαγαζί με λουλούδια κλπ. Δεν σας κρύβω ότι μια φορά ήμουν με τον Σωκράτη Μάλαμα και τραγουδούσαμε τέτοια τραγούδια ο ένας στον άλλον για να δείξουμε πόσο ωραία μπορεί να είναι με μια κιθάρα και μια φωνή. Χωρίς την πολύ φασαρία των χώρων που συνήθως ακούγονται. Ο Τσιτσάνης για παράδειγμα τι ήταν; Έντεχνος ήταν. Αν δεν υπήρχε ο Τσιτσάνης, δεν θα έγραφε ο Χατζιδάκις και δεν θα γράφαμε και όλοι εμείς σήμερα.
– Πού αποσκοπεί η κατηγοριοποίηση του έντεχνου/σκυλάδικου;
Έχει να κάνει με τους διαφορετικούς χώρους που ακούγονται τα τραγούδια αυτά και το κλίμα που τα συνοδεύει. Εμάς μας έχουν κατηγοριοποιήσει ως «έντεχνους», περισσότερο επειδή ασχολούμαστε με αυτό που λέμε κοινωνικό – πολιτικό τραγούδι και δεν σταματάμε στην κατηγορία του ερωτικού τραγουδιού. Αυτό είναι όλο το θέμα.
– Ποιες λαϊκές φωνές ξεχωρίζετε σήμερα;
Πασχάλης Τερζής, Γιάννης Πάριος. Και οι δύο συγκλονιστικοί ερμηνευτές. Ο Δημήτρης Μητροπάνος επίσης. Μάθαμε από όλους αυτούς πάρα πολλά πράγματα. Εγώ θυμάμαι, όταν ήμουν στην ηλικία των δέκα ετών και πριν ξεκινήσω να ακούω ροκ μουσική, άκουγα ώρες πολλές τον Γιάννη Πάριο. Έμαθα ερμηνευτικά από τον εκείνον και τον Δημήτρη Μητροπάνο, όσα έμαθα και από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Jim Morrison.
– «9.05» στο θέατρο Διάνα: Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε μέσα από αυτή την παράσταση;
Θα το συνόψιζα σε μία φράση του Οδυσσέα Ιωάννου, η οποία ακούγεται μέσα στην παράσταση: «Η ιδεολογία είναι μόνος ο τρόπος με τον οποίο πλησιάζεις τα πράγματα». Πρόκειται για μία πολύ επίκαιρη, μουσικοθεατρική παράσταση που κάνουμε με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου σε σκηνοθεσία Παντελή Βούλγαρη και αφήγηση Οδυσσέα Ιωάννου, που μιλά για το αίσθημα της αλληλεγγύης. Αισθάνθηκα πάρα πολύ όμορφα από την πρώτη στιγμή που ανέβηκα στη σκηνή και αυτό το χρωστάω πραγματικά στην Καρυάτιδα της παράστασης, Ελένη Ράντου. Όλοι μαζί είμαστε πολύ καλοί φίλοι, μια μεγάλη παρέα που ανεβαίνει καθημερινά στη σκηνή.
– Κατάγεστε από οικογένεια ηθοποιών. Πέρασε ποτέ από το μυαλό σας η σκέψη να ασχοληθείτε με το θέατρο;
Έχω συμμετάσχει στο θέατρο ακόμη μία φορά σε μια παράσταση που είχε τίτλο «Η Ζωή της Σοφίας Λασκαρίδου» και στην οποία υποδυόμουν έναν ποιητή που είχε αυτοκτονήσει. Είχα γράψει τα τραγούδια της παράστασης και τα τραγουδούσα πάνω στη σκηνή. Ήταν πιο μουσικός ο ρόλος μου τότε, όπως και τώρα. Παρότι παιδί ηθοποιών δεν το σκέφτηκα ποτέ σοβαρά. Από μικρό με είχε κερδίσει η μουσική. Κάποιες φορές τώρα, λόγω της παράστασής μας, μου έχει περάσει από το μυαλό να υπάρξει πρόζα ανάμεσα στα τραγούδια. Η αλήθεια είναι πως έχει αρχίσει να μου αρέσει η ιδέα αυτή και για τώρα και για το μέλλον, με την ανάλογη μελέτη βεβαίως.
– Τι σχέση έχετε με τα media;
Aν με καλέσει κάποιος σε μία τηλεοπτική εκπομπή που έχει να κάνει με τη μουσική και τις παραστάσεις μας, θα πάω. Δεν είναι ότι σνομπάρω την τηλεόραση, μην νομίζετε. Και στο παρελθόν, για να είμαι ειλικρινής, είχα πάει ως καλεσμένος σε πολλές εκπομπές. Απλά πιστεύω ότι τώρα είναι προτιμότερο να δοθεί χώρος στους νέους ανθρώπους. Ο κόσμος με έχει γνωρίσει πια και θα προτιμούσα να παρευρεθώ σε μια εκπομπή ή να δώσω μια συνέντευξη μόνο για να μιλήσω για τη δουλειά μου. Για παράδειγμα, σε ένα πάνελ που φωνάζουν και τοποθετούνται ο ένας πάνω στον άλλον, δεν θα πήγαινα.
– Οι καλλιτέχνες δεν οφείλουν να τοποθετηθούν σήμερα και για άλλα ζητήματα, πέραν της δουλειάς τους;
Είναι δίκοπο μαχαίρι όλο αυτό. Η κάθε περίπτωση καλλιτέχνη είναι προσωποπαγής και εξαρτάται από το πως αυτός αισθάνεται για να βγει και να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά τεκταινόμενα. Προσωπικά, θα προτιμούσα να συνεχίσω να μιλώ από τη σκηνή, όπως είχα κάνει τις καυτές ημέρες των Εξαρχείων με τη δολοφονία Γρηγορόπουλου. Όχι στην τηλεόραση αλλά πάνω στη σκηνή. Θεωρώ επίσης, ότι τοποθετούμαι αρκετά και στις συναυλίες που κάνω αλλά και στη συγκεκριμένη παράσταση τώρα, με τη μορφή που αυτή έχει.
– Τι πρέπει να προσέξουν οι ψηφοφόροι στις επερχόμενες εκλογές;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση. Κάποια στιγμή αναφέρθηκε από έναν πολιτικό ότι εμείς οι καλλιτέχνες επηρεάζουμε κόσμο με αποτέλεσμα συχνά να ψηφίζει αυτό που εμείς πρεσβεύουμε… Για να ΄μαι ειλικρινής, είμαι και εγώ στην ίδια σκεπτικιστική κατάσταση που βρίσκεται όλος ο κόσμος. Θέλω να τα ζυγίσω μέσα μου μέχρι την τελευταία στιγμή και να αποφασίσω, όταν θα πάω στις κάλπες. Σίγουρα δεν είμαι υπέρ της αποχής. Θα πάω και θα ψηφίσω κανονικά στις 25 Ιανουαρίου.
– Μεγάλες θυσίες για την Τέχνη σας έχετε κάνει;
Κάποτε η Αρλέτα μου είχε αναφέρει μια πολύ σοφή κουβέντα, ανάμεσα στις τόσες σοφές της: «Αν μπορείς να ζήσεις χωρίς να το κάνεις, μην το κάνεις». Εγώ δεν μπορούσα να ζήσω χωρίς το τραγούδι. Άφησα λοιπόν, πίσω μου μια ολόκληρη ακαδημαϊκή καριέρα στην Ιταλία για να γυρίσω στην Ελλάδα και να μπορέσω να γράφω τραγούδια.
– Οι λέξεις στο χαρτί σας βγαίνουν πλέον αβίαστα;
Όχι μελετάω πάρα πολύ πριν βγουν. Οφείλω να μελετάω. Ο αγαπημένος Βασίλης Παπακωνσταντίνου είχε πει μια φράση που υιοθετώ και ενστερνίζομαι απόλυτα: «Χρωστάμε περισσότερα στους ποιητές, παρά στους δανειστές μας».
