Η Αθήνα της Κατοχής είναι εδώ... (photos)

Η Αθήνα της Κατοχής δεν έχει σβήσει από το χάρτη. Ίσως στη συλλογική μνήμη η εικόνα της να μην υπάρχει πια. Ίσως από γενιά σε γενιά αρχικά να εξασθένησε και, τέλος, να έσβησε η φρίκη. Όμως τα κολαστήρια των ναζί υπάρχουν ακόμα, για να σηματοδοτούν μια εποχή που νομίζαμε ότι παρήλθε οριστικά.

Ίσως…

Ίσως, πάλι, να πρέπει να θυμίσουμε και να θυμηθούμε, μέρες που είναι, την κτηνωδία που γεννούν οι ιδεολογίες που μισούν τον άνθρωπο και στρέφονται εναντίον του. Οι φυλακές, τα κρατητήρια, οι χώροι εκτέλεσης που μας περικυκλώνουν, ίσως καταφέρουν -επετειακά τουλάχιστον- να ενεργοποιήσουν τις μνήμες και τις αντιστάσεις.

Το αρχηγείο της Γκεστάπο στην Αθήνα ήταν και τόπος μαρτυρίου των Ελλήνων.

Στεγάστηκε στο Κολωνάκι, σε ένα κτίριο της οδού Μέρλιν 6. Μια τεράστια σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό κάλυπτε τα μπαλκόνια όλων των ορόφων, για να προκαλεί στους υπόδουλους φρίκη και τρόμο.

Σήμερα το κτίριο «φιλοξενεί» ένα από τα υποκαταστήματα του γνωστού πολυκαταστήματος Hondos Center και σε τίποτα δεν θυμίζει τη μαύρη τετραετία της Κατοχής.

Το γερμανικό φρουραρχείο στην Αθήνα, η Κομαντατούρα, όπως την έλεγαν οι Αθηναίοι (Kommandantur), κρύφτηκε στα υπόγεια της οδού Κοραή 4.

Το κτίριο ήταν ιδιοκτησία της Εταιρείας Γενικών Ασφαλειών Η Εθνική και τα δύο του υπόγεια αποτελούσαν αντιαεροπορικά καταφύγια.

Εκεί έγιναν τα πιο φριχτά βασανιστήρια Ελλήνων αγωνιστών και αντιστασιακών. Ο χώρος στο μεγαλύτερο μέρος του παραμένει άθικτος, οι τοίχοι του ακόμη εκπέμπουν μηνύματα που χαράχτηκαν με το νύχι.

Σήμερα το κτίριο ανήκει στην Εθνική Ασφαλιστική, ενώ τακτικά παραχωρείται ο χώρος των υπογείων στη Θεατρική Εταιρεία Πόλις, η οποία δίνει εκεί θεατρικές παραστάσεις χωρίς να πειράξει το σκηνικό.

Οι φυλακές Αβέρωφ, στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, ήταν οι πιο γνωστές -και πιο ανατριχιαστικές- της κατοχικής περιόδου.

Στη διάρκεια της Κατοχής, ο ημερήσιος αριθμός κρατουμένων έφτασε και τα 2.000 άτομα. Χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και οι θάλαμοι όπου ήσαν τα εργαστήρια, καθώς και η ίδια η εκκλησία, που υπήρχε στο εσωτερικό προαύλιο της φυλακής.

Σε όλο το διάστημα της Κατοχής, γίνονταν εκτελέσεις στο εξωτερικό προαύλιο.

Πριν από την Κατοχή λειτουργούσαν ως «Εφηβείο», όπως λεγόταν τότε το αναμορφωτήριο ανηλίκων.

Μετά την κατοχή γκρεμίστηκαν με κυβερνητική απόφαση και ανεγέρθηκε νέο κτίριο όπου σήμερα στεγάζεται ο Άρειος Πάγος.

Από τις φυλακές της Καλλιθέας «πέρασαν» δεκάδες αγωνιστές και αντιστασιακοί. Στη διάρκεια της κατοχής κρατούνταν ως και 1.000 ψυχές την ημέρα στους χώρους των φυλακών.

Εκεί φυλακίστηκε και ο Νίκος Μπελογιάννης μέχρι και την εκτέλεσή του.

Οι φυλακές βρίσκονταν στην οδό Θησέως, δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Σήμερα στο κτιριακό συγκρότημα στεγάζονται τέσσερα γυμνάσια και λύκεια της πόλης.

Οι φυλακές Συγγρού βρίσκονταν πίσω από το σημερινό δημαρχείο του Ταύρου. Το κτίριο ήταν δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, προτομή του οποίου υπήρχε στον περιβάλλοντα χώρο.

Ήταν φυλακή κρατουμένων του κοινού ποινικού δικαίου, αλλά στην Κατοχή και μετεμφυλιακά χρησιμοποιήθηκε και για πολιτικούς κρατουμένους επικίνδυνους για δραπέτευση, επειδή τη θεωρούσαν φυλακή υψίστης ασφαλείας.

Από το 1954 στεγάστηκαν οι πρόσφυγες που έφτασαν στην περιοχή του Ταύρου.