Σ’ εμάς που είμαστε απέξω και είμαστε μακριά, τα γεγονότα στο Φέργκιουσον μπορεί να μοιάζουν παράλογα. Και δεν έχουμε άδικο, μιας και δεν έχουμε ζήσει καταστάσεις ρατσισμού ανάλογες των ΗΠΑ. Δεν εννοώ μεμονωμένα εγκλήματα ρατσιστικού μίσους, τα ξέρουμε αυτά και τα είδαμε και τα θρηνήσαμε. Μιλάω εδώ για ρατσισμό θεσμικό, οργανωμένο, ριζωμένο στην κουλτούρα μιας χώρας ολόκληρης. Που δεν αφήνει τίποτε όρθιο στο πέρασμά του, σαν φωτιά αμείλικτη, σαν πυρκαγιά.
Θυμάμαι τον ξάδερφο του κολλητού μου του Βαγγέλη που είχε έρθει μια φορά στην Αθήνα όταν ήμασταν φοιτητές. Ξάδερφος Ελληνο-αμερικάνος, από οικογένεια πολιτισμένη και δημοκρατική, που είχε τραβήξει ζόρια στη μετανάστευση. Γυρνάγαμε παρεάκι στην Αθήνα κι άμα έβλεπε κανέναν μαύρο του να περνάει, του γύριζε το μάτι. Κι εκεί που μας μίλαγε μόνο αγγλικά, το μισοέφερνε στο τσάτρα-πάτρα ελληνικό για να μην τον καταλάβει ο διερχόμενος. “Ti thelei to mavros edo;”, μας ρώταγε κι εμείς του εξηγούσαμε ότι συμβαίνουν αυτά τα πράγματα να μην έχουν όλοι οι κάτοικοι μιας ευρωπαϊκής χώρας το ίδιο χρώμα και δεν τρέχει και τίποτα. Σιγά και τί έγινε! Ο ξάδερφος δεν επείθετο ωστόσο, είχε την εντύπωση ότι όλοι οι μαύροι ήταν εγκληματίες ή κάτι κοντινό. Παρά τις δημοκρατικές του πεποιθήσεις…
Έχω πάει αρκετές φορές Αμερική και το έχω δει αυτό το βλέμμα της καχυποψίας. Έχω δει κύριους άνετους και χαλαρούς να τα παίρνουν και να ζορίζονται όταν πλησιάζουν μαύροι, έχω δει καλλιεργημένα πλάσματα να πλακώνουν τα φρικαλέα βρισίδια και ανθρώπους ευγενείς να χάνουν εν ριπή οφθαλμού τους καλούς τους τρόπους. Λες και υπάρχει κάποιο συλλογικό και υποσυνείδητο μήνυμα να κουλαντρίζει τους λευκούς πολίτες των ΗΠΑ. Δεν θέλουν μαύρους στο πλευρό τους, δεν τους γουστάρουν και στην καλύτερη περίπτωση απλώς τους ανέχονται. Με τιμητικές εξαιρέσεις φυσικά, αλλά οι εξαιρέσεις αυτές απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Κι ο κανόνας είναι ζοφερός.
Μην τα μπλέκουμε, παρακαλώ, δεν είναι το ίδιο πράγμα που αισθάνεται μια μικρή μειοψηφία των Ελλήνων για τους Αλβανούς. Κι εδώ αναφύεται συχνά πυκνά κάτι παραπάνω από ψυχρότητα στις σχέσεις των δύο λαών, αλλά ούτε εμείς τους είχαμε σκλάβους ποτέ, ούτε αυτοί εμάς. Το ίδιο και με τους Τούρκους. Κι αν δεν υπήρχε η εισβολή στην Κύπρο και η πληγή που ακόμη είναι ανοιχτή, αδέρφια θα είχαμε γίνει με τα Τουρκάκια. Θα είχαμε γίνει ούνα φάτσα-ούνα ράτσα όπως με τους Ιταλούς, που την είχανε αναστενάξει την Κρήτη επί Ενετικής κατοχής.
Θα μου πείτε, οι άνθρωποι αυτοί εξέλεξαν Πρόεδρο τον Ομπάμα. Θα σας απαντήσω ότι έτσι όπως είναι διαμορφωμένο το σύστημα των ΗΠΑ, είναι αρκετές 13 πολιτείες για να φτάσεις πολύ κοντά στην εκλογή. Με τις υπόλοιπες τι γίνεται; Τι γίνεται με τα flyover states που λένε και οι ίδιοι οι Αμερικάνοι, τις πολιτείες δηλαδή που περνάς από πάνω τους με το αεροπλάνο ταξιδεύοντας από την Ανατολική στην Δυτική ακτή και αντιστρόφως; Εκεί, στην “καρδιά” των ΗΠΑ, ο ρατσισμός απέναντι στους μαύρους είναι υπόθεση πρώτης γραμμής και όχι μια ιστοριούλα που ξεθωριάζει μέρα με την ημέρα. Και τα γεγονότα του Φέργκιουσον, με την συνακόλουθη αθώωση του αστυνομικού θύτη, είναι ο πραγματικός, ο χειροπιαστός κανόνας. Άνευ εξαιρέσεων.
