Η περασμένη Κυριακή ήταν μία ιστορική ημέρα για την ισπανική επαρχία της Καταλονίας. Εκατομμύρια άνθρωποι προσήλθαν για να ψηφίσουν στο άτυπο δημοψήφισμα που διοργάνωσε η τοπική κυβέρνηση. Τα εμπόδια που έβαλε η κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης ήταν τελικά μεγάλα και απροσπέλαστα. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας έκρινε παράνομο το δημοψήφισμα, ωστόσο ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων δεν πτοήθηκε: Το 32,8% το εκλογικού σώματος της Καταλονίας βρέθηκε στο παραβάν και ψήφισε -με συντριπτική πλειοψηφία που αγγίζει το 80%- υπέρ της ανεξαρτησίας. Σε απόλυτους αριθμούς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, αυτά τα ποσοστά μεταφράζονται σε 2,35 εκατομμύρια ψηφοφόρους, εκ των οποίων 1,8 εκατομμύρια έδωσαν καταφατική ψήφο.
Ηχηρό μήνυμα στη Μαδρίτη
Η διαδικασία της Κυριακής, ήταν μία μικρή νίκη για την τοπική κυβέρνηση της οποίας ηγείται ο Αρτούρ Μας, αλλά και των διάφορων πολιτικών αποχρώσεων κομμάτων που τη στήριξαν.
Παρά τον πόλεμο που έκαναν τα ΜΜΕ της Μαδρίτης, αλλά και το μποϊκοτάζ από τα μεγάλα ισπανικά κόμματα, το Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι (ενδεικτικά, σε δήμους που ελέγχονταν από PPP στην Καταλονία δεν στήθηκαν κάλπες) και τους Σοσιαλιστές, το δημοψήφισμα όχι μόνο πραγματοποιήθηκε, αλλά έστειλε και ένα ηχηρό μήνυμα προς την κεντρική κυβέρνηση.
Μπορεί αρκετά ΜΜΕ, αλλά και η κυβέρνηση στη Μαδρίτη να χαρακτηρίζουν «φάρσα» την ψηφοφορία και να υπερτονίζουν τη χαμηλή προσέλευση, ωστόσο ο Ραχόι θα δυσκολευτεί πάρα πολύ να αποφύγει την επίσημη διοργάνωση του δημοψηφίσματος.
Όπως σχολιάζει ο βρετανικός Guardian, οι απόλυτοι αριθμοί και όχι τα ποσοστά, έχουν ιδιαίτερη σημασία. Οι 2,3 εκατομμύρια πολίτες που προσήλθαν στις κάλπες αποτελούν πραγματικά έναν πολύ σημαντικό αριθμό για έναν απλό λόγο: Είναι πολλοί περισσότεροι από τον αριθμό των ψηφοφόρων που στήριξαν στις τελευταίες τοπικές εκλογές τα τέσσερα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας (1,7 εκατομμύρια). Με άλλα λόγια, αυτοί που θέλουν να έχουν λόγο για το μέλλον της περιοχής τους είναι περισσότεροι από αυτούς που στηρίζουν την ανεξαρτησία, και αυτό πραγματικά έχει μεγάλη σημασία.
Ενδεικτικός είναι και ακόμη ένας αριθμός: Στις διαδηλώσεις του Σεπτεμβρίου υπέρ του δημοψηφίσματος συμμετείχαν περίπου 1,8 εκατομμύρια πολίτες, το 25% του πληθυσμού της Καταλονίας που έχει 7,5 εκατομμύρια κατοίκους. Δύο μήνες αργότερα, περισσότερο από το 1/3 των ψηφοφόρων στήριξε τη διαδικασία παρότι ήταν άτυπη και δίχως κανένα αντίκρισμα.
Πώς «ξαναφούντωσε» το αυτονομιστικό κίνημα
Σε αυτό το πλαίσιο –και παρά τους αφορισμούς της Μαδρίτης- το αυτονομιστικό κίνημα της πλουσιότερης επαρχίας της Ισπανίας που συνεισφέρει το ένα τέταρτο στο συνολικό ΑΕΠ της χώρας, δήλωσε δυναμικά το «παρών».
Οι ανοιχτοί λογαριασμοί που υπήρχαν από τη δικτατορία του Φράνκο και ξεχάστηκαν προς στιγμήν τα χρόνια της ευημερίας τη δεκαετία του ’80, του ’90 και των αρχών του 2000, πέρασαν εκ νέου στο προσκήνιο. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, τις σημαντικές γλωσσικές διαφορές της Καταλονίας από την υπόλοιπη Ισπανία.
Το ξέσπασμα της κρίσης, όταν δηλαδή βγήκαν και τα προβλήματα της Ισπανίας στη φόρα, ήταν απλώς ο καταλύτης για να αποκτήσει εκ νέου υπόσταση το αυτονομιστικό κίνημα. Ενδεικτικά είναι και τα δημοσκοπικά στοιχεία που δίνει το κέντρο στατιστικών ερευνών της Καταλονίας: Το 2005, μόλις το 12,9% των καταλανών στήριζε την ανεξαρτησία. Το 2009, το ποσοστό αυτό έφτασε το 28,2%, το 2010 εκτινάχθηκε στο 44,3% και φέτος αγγίζει το 45,2%.
Παρότι λοιπόν, ένα ουσιαστικό βήμα για την ανεξαρτησία της περιοχής δεν έγινε, τα μηνύματα εστάλησαν και ήταν σαφή, παρά το γεγονός ότι η Μαδρίτη έκανε πως δεν τα είδε.
