Από τα υπόγεια του Χάρλεμ και τους δρόμους της Βαλτιμόρης προσγειώθηκε στο κέντρο τέχνης Georges Pompidou στο Παρίσι (δες το video εδώ) το χορευτικό θέαμα «voguing», ένα είδος χορού που αποτελείται κυρίως από πόζες ανάλογες μ’ αυτές των μοντέλων κατά τη διάρκεια μιας φωτογράφησης. Το όνομα του, φυσικά, προέρχεται από το γνωστό περιοδικό μόδας Vogue και οποιαδήποτε συσχέτιση με τη Madonna είναι επιθυμητή έως και απαραίτητη.
Ο φωτογράφος και κινηματογραφιστής Frédéric Nauczyciel παρουσίασε το ντοκιμαντέρ «The Fire Flies, Francesca, Baltimore» γύρω από την εξέλιξη του voguing στην γκέι κοινότητα της Βαλτιμόρης σε συνεργασία με το εργαστήριο χορού «Hold My Unicorn». Μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ ακολούθησε μια σόλο παράσταση του Dale Blackheart και μια συζήτηση γύρω από τους συντελεστές της ταινίας και κυρίως την περφόρμερ Francesca που ασχολείται με το gender expression. Η εμφάνιση της ήταν εντυπωσιακή, όχι μόνο, για την πορτοκαλί ολόσωμη στολή της και τα γκλίτερ ροζ δωδεκάποντα αλλά γιατί δε βγήκε από το ρόλο τους ούτε για μια στιγμή.
Το Παρίσι καίγεται από επιθυμία (The Paris is burning, 1990) να συζητήσει με κάθε ευκαιρία το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ομοφυλλοφιλίας. Άλλωστε δεν είναι καθόλου τυχαία η χρονική στιγμή που επιλέχθηκε να παρουσιάσει το voguing, ένα είδος χορού που έχει βαθιές ρίζες στο γκέι κίνημα της καυτής δεκαετίας του 1990, λίγους μόνο μήνες μετά την έγκριση των γάμων μεταξύ των ομοφυλλοφίλων. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τον ίδιο μήνα προβλήθηκε η ταινία «Lavied’Adele», η ιστορία μιας έφηβης που συνειδητοποιεί ότι είναι ομοφυλλόφιλη και πρέπει να αντιμετωπίσει τον κοινωνικό της περίγυρο και τον ίδιο της τον εαυτό για να ζήσει τον έρωτα της ελεύθερα
Για όσους γεννηθήκαμε στα 90’s, γνωρίσαμε το« Paris is burning » ως μια πρόσφατη μουσική εκτέλεση της Saint Vincent και είχαμε την ευτυχία που φέρνει μαζί της η άγνοια, την ευκαιρία της ανακάλυψης ενός άλλου κόσμου. Ενός κόσμου που τοποθετείται στα bailroom της Αμερικής της δεκαετίας του 1960, όπου οι ομοφυλόφιλοι τις νύχτες αποκτούσαν αυτό που τους στερούσαν οι μέρες, την απόλυτη ελευθερία της σεξουαλικής έκφρασης, την επιβεβαίωση ότι ανήκουν σε μια ομάδα και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονταν για να υποστηρίξουν την επιλογή τους.
Ο χορός, αυτή η ομαδική δραστηριότητα, τους επέτρεπε να είναι αυτό που οι ίδιοι θέλουν, αυτό δηλαδή που τους απαγόρευε η κοινωνία. Αυτό το στοιχείο υπήρξε πολύ βασικό στην οργάνωση τους καθώς υπήρχαν κατηγορίες όπου ο καθένας θα μπορούσε να κερδίσει. Το κλειδί με λίγα λόγια ήταν η ενεργοποίηση και η συμμετοχή της κοινότητας. Τα μέλη της κοινότητας οργανώνονταν σε οίκους, στην ιεραρχία των οποίων βρισκόταν η «μητέρα», η οποία φρόντιζε και προετοίμαζε τα μέλη της για τον επόμενο χορό. Πολλά από τα μέλη αυτών των οίκων προέρχονταν από οικογένειες που δεν τους αποδέχονταν και έβρισκαν καταφύγιο στη νέα τους οικογένειας.
Αν και η αρχική εντύπωση είναι ότι αυτοί οι χοροί είναι η χαρά του ναρκισσισμού καθώς οι συμμετέχοντες ήθελαν να δώσουν την εντύπωση ότι είναι σταρ του χόλιγουντ ή μοντέλα, η εξήγηση είναι απλή. Τα γκέι αγόρια και κορίτσια ήθελαν να μοιάσουν στο αντίθετο φύλλο που πολλές φορές εξέφραζε τη σεξουαλικότητα τους καλύτερα, στο αντίθετο φύλλο στην τελειότητα του. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα, να προσθέσω μια από τις πιο εντυπωσιακές κατηγορίες, «realness», την ικανότητα να δείχνεις «αυθεντικός», να δείχνει ετεροφυλλόφιλος και να μπορείς να αναμειχθείς με την υπόλοιπη αυτοαποκαλούμενη φυσιολογική κοινωνία.
Αν και όλες οι κατηγορίες είχαν να κάνουν με την εξωτερική εμφάνιση, όχι απαραίτητα μόνο με την ομορφιά αλλά και το κύρος ως απόρροια της κοινωνικής τάξης, της επαγγελματικής θέσης ή του ακαδημαικού επιπέδου. Οι συμμετέχοντες έρχονταν με στολή στελεχών μεγάλων επιχειρήσεων, παρασημοφορημένων στρατιωτικών και φοιτητών του Yale.
Καθώς ένας γκέι ή τραβεστί, λατίνος ή λατινοαμερικάνος στο Χάρλεμ δε βρίσκεται ακριβώς σε πλεονεκτική θέση και συχνά έχει να αντιμετωπίσει τη χλεύη της κοινωνίας, η κατηγορία «Reading» ήταν ουσιαστικά ένας τρόπος άμυνας, δηλαδή αν οι άλλοι σε κοροϊδεύουν για τη σεξουαλικότητα σου, θα πρέπει να αντιστρέψεις την κατάσταση εναντίον τους.
Η κατηγορία «Reading» εξελίχθηκε στο «Shading» που με λίγα λόγια είναι ένα statement «δε σου λέω πόσο άσχημος είσαι, γιατί το ξέρεις ήδη» που ακολουθείται από μιμήσεις μακιγιάζ και ένας είδος «καθρεφτάκι» σαν αυτό που κάνουν τα μικρά παιδιά στο σχολείο όταν κάποιος τα πειράζει. Το «Voguing» είναι ουσιαστικά η επίλυση αυτής της διαμάχης στην πίστα, ένας είδος έντονου ανταγωνιστικού ναρκισιστικού χορού.
Αντίθετα, στην σύγχρονη εκδοχή του «Voguing» που παρακολούθησα στο Pompidou, οι κινήσεις ήταν αργές και λεπτομερώς επιμελημένες. Δεν είχαν τη ζωτικότητα, το φεστιβαλικό χαρακτήρα και ζωώδη primitive αισθητική της μάχης Ο χορευτής Dale Blackheart αποφάσισε να δείξει όλες τις κινήσεις-πόζες του Voguing εισάγοντας μας στο processus, στη διαδικασία που ακολουθεί ο καλλιτέχνης, στη μίμηση και την απομνημόνευση δηλαδή των κινήσεων και των τρόπων που ποζάρουν τα μοντέλα και ταυτόχρονα στην εικόνα της τελειότητας που πρέπει να επιβάλλει στους άλλους για να κερδίσει το σεβασμό τους όπως ακριβώς γίνεται στους διαγωνισμούς. Η εντύπωση του ανεκδιήγητα ναρκισσιστή κατέρρευσε μόλις πήρε το μικρόφωνο μετά την performance. Τη θέση της πήρε μια απίστευτη απλότητα, μια απεριόριστη ευγνωμοσύνη και μια συγκινητική ιστορία καθώς άρχισε να χορεύει όταν ήταν μόλις έξι με τη μαμά του που είναι γκέι στα νυχτερινά κλαμπτης Βαλτιμόρης.
Η Madonna, ως γνήσια ποπ σταρ, όταν τραγούδησε για πρώτη φορά το Vogue, παρουσίασε στο ευρύτερο κοινό μια πτυχή της αμερικάνικης κοινωνίας και του αμερικάνικου γκέι ονείρου με ένα ελαφρύ τρόπο. Υπήρξε δηλαδή κάτι σαν τον Andy Warhol της μουσικής που έκανε βαθυστόχαστα σχόλια για την καταναλωτική κοινωνία και την εποχή της τεχνικής αναπαραγωγής των έργων αλά Benjamin, παρουσιάζοντας τα κουτιά Brillo και τις κονσέρβες της Campbell. Πίσω από τον επιφανειακό χαρακτήρα των πράξεων της Madonna ή το φεστιβαλικό χαρακτήρα της γκέι αμερικάνικης κοινότητας βρίσκεται μια σημαντική κοινωνική πραγματικότητα, η αποδοχή της ομοφυλοφιλίας και των transgenders. Μέχρι τότε κάθε φορά που θα τραγουδάτε το Vogue και θα κατεβαίνετε σε μια πορεία ή ένα gay pride, να πιστεύετε στις μικρές επαναστάσεις που αλλάζουν τον κόσμο. Το Παρίσι καίγεται από επιθυμία για ισόστητα, εσείς;
