Από την Αλεξάνδρα Τσόλκα (και μητέρα και κόρη)
Απόλυτα εξουσιαστικές, κυρίαρχες, παντοδύναμες, ηγεμόνισες μακιαβελικού τύπου στο σύμπαν της ύπαρξης, θεότητες βιβλικές με την τιμωρία, τον κατακλυσμό, το θειάφι, την απαίτηση για θυσία, έτοιμη ανά πάσα στιγμή να εξαπολυθεί πάνω από κεφάλια μικρούλικων, έντρομων θνητών, χειριστικές, συναισθηματικά εκβιάστριες -«αχ η καρδιά μου, αλλά δε πειράζει, μη νοιάζεσαι για μένα, να βγεις εσύ να περάσεις καλά με τους φίλους σου και να θυμάσαι πως σ αγάπησα περισσότερο απ τη ζωή μου»- δοτικές, πάντα δικαιωμένη –«στα λεγα εγώ, αλλά δεν ακούς και ποτέ»- αφέντρες του μηχανισμού των ενοχών, τοξικές φαρμακεύτριες φοβιών, κουκλοπαίχτριες αόρατες σχοινιών που κινούν μαριονέτες – ενήλικες στο υποσυνείδητο τους για πάντα… οι μάνες μας, οι μανούλες, οι μαμάδες, οι μητέρες, οι μαμάκες μας! Είναι όλα αυτά τα επικίνδυνα και ακόμα τόσα!
Κρύβει σκοτεινιές η ύπαρξη της, αταβιστικά σκληρές και κακουργηματικές που εμβληματικά συγκεντρώνονται στο πρόσωπο της ξένης βασίλισσας, της πάντα κόρης του Ήλιου, της Μήδειας. Αγαπά, θρηνεί αλλά σκοτώνει. Κάλιο στον Αδη πάρα χωρίς αυτήν, μαζί με τον πατέρα τους και μια ξένη γυναίκα. Και μετά η μάνα στην Σπάρτη να δίνει την ασπίδα στον γιο και με περισπωμένη τα χείλια από σκληράδα, ευθεία γραμμή χωρίς στρογγυλάδες να απαιτεί: «η ταν, ή επί τας». Η κουβάλα την ή να σε κουβαλήσουν τέσσερις! Πάλι ο θάνατος των παιδιών και πάλι για αρχές, ή για την εικόνα της μάνας και το γόητρο της, μόνο που εδώ μπαίνει και η αγιοποιημένη έννοια της πατρίδας, που γουστάρει αίμα! Να πεθάνει ο γιος σου για μια Σπάρτη, καταδικασμένη για πάντα να μείνει ερείπια στην άχλη της Ιστορίας και φήμη σαν ψίθυρος…
Και μετά τα αρχέτυπα, τα ινδάλματα. Η Τζοαν Κρόοφορντ και οι σύγχρονες εκδοχές της, τα κακέκτυπα της. Η απόλυτη σταρ, η καλλονή, η αυτάρεσκη στον Όλυμπο του σελιλόιντ σκιά ανθρώπου, ο νάρκισσος που καθρεφτίζεται σε βλέμματα πάνω σε λευκό, γιγάντιο πανί. Παιδιά – αξεσουάρ! Υιοθεσίες από όλα τα μέρη της γης και δικά της! Ωραίες σκηνοθετημένες φωτογραφίες, μες στο παστέλ και την τελειότητα. Τα δικά της παιδιά ποτέ δε λερώνονται, δεν αρρωσταίνουν, δεν γκρινιάζουν. Είναι πάντα μια καρτ ποστάλ εποχής! Κακοποίηση, στέρηση, αδιαφορία, απαγόρευση παιχνιδιών, βία. Ενοχλητικοί κομπάρσοι στην ζωή της σταρ που είχε μόνο μια πρωταγωνίστρια: την ίδια! Μάνες με τουαλέτες και παιδιά στην άκρη της πόζας που εκλιπαρούν στα βλέμματα τους για λίγη προσοχή και αγάπη και έγνοια. Φιλιππινέζες υποκατάστατα προσοχής! Ακριβά σχολεία για παιδιά κρατούμενους που όσο πιο πολύ τα χουν απασχολημένα σε κάτεργα γνώσης και καλά, τόσο πιο πολύ οι μανάδες πάνε για ψώνια, κάνουν φωτογραφήσεις, συναντούν φίλες, πάνε για καφέ, κάνουν κοσμικές εμφανίσεις, ράβονται στους οίκους μόδας, κάνουν μποτοξ, γυμνάζονται, λιποαναρροφούνται, ράβονται στους οίκους ιατρικής, ψωνίζουν τσάντες και καινούργιους αγαπητικούς! Φυσικά και θα φωτογραφηθούν πηγαίνοντας τα παιδιά πρώτη μέρα στο σχολείο! Φυσικά και θα πάρουν έκφραση στοργής μιλώντας για αυτά σε μια συνέντευξη. Μπορεί –αν είναι καλά εκπαιδευμένες- και να βουρκώσουν! Μετά θα ξαναθυμηθούν τα παιδιά τους, ενήλικες σε κάποια παραβατική τους συμπεριφοράς. Και θα βουρκώσουν μπορεί και ανεπιτήδευτα, αλλά δε θα ναι, πια, οι κάμερες μπροστά… θα χουν στόχο την επομένη Τζόαν Κροόφορντ της ματαιοδοξίας και της απατηλότητας.
Κρύβει η ύπαρξη της κάθε μάνας ακόμα και μεγάλη ιδιοτέλεια! Το δικό μου –δικό ΜΟΥ- το παιδί! Η καλύτερη εκδοχή των πάντων. Η καλυμμένη διάθεση επεκτατισμού να γεμίσουμε τον κόσμο αντίγραφα μας. Να διαιωνιστούμε εις τους αιώνες των αιώνων. Να ανταγωνιστούμε τα παιδιά των άλλων. Να χουμε τα ομορφότερα, τα καλύτερα, τα πιο έξυπνα, τα πρώτα σε μαθήματα και σπορ. Και όλα αυτά καθρέφτισμα που τυφλώνει νέες υπάρξεις. Η μάνα αγαπά… και σε στραγγαλίζει στην κούνια σου στον ύπνο…
Και απ την άλλη; Η μάνα – θυσία! Αυτό που λένε οι Εβραίοι πως «Ο Θεός δεν μπορούσε να είναι παντού, οπότε δημιούργησε τις μητέρες», ή πως «η μητέρα καταλαβαίνει τι δεν λέει το παιδί» και τέλος πως «η μητέρα είναι αυτό το πρόσωπο που βλέποντας ότι υπάρχουν μόνο τέσσερα κομμάτια πίτα για πέντε άτομα, λέει ότι ποτέ δεν της άρεσε η πίτα». Αυτά λένε οι Εβραίοι και μετά ο Γούντι Αλεν έβαζε την μάνα του, να στοιχειώνει όλο τον ουρανό του Μανχάταν και να τον παρακολουθεί ό,τι κι αν κάνει…
Κρύβει η ύπαρξη της κάθε μάνας όμως και φως, αγγέλους στ’ άγγιγμα της, τριανταφυλλένιες ανάσες στην παρουσία της, αγιοσύνη στην καθημερινότητά της, συμπαντική αγάπη για τα παιδιά της, αμέτρητη και απεριόριστη που συστέλλεται και διαστέλλεται σα να ανασαίνει ο γαλαξίας. Και τι να σε συγκινήσει πιο πολύ; Η αυτονόητη ύπαρξη, η ασφάλεια της αιωνιότητας της, η βεβαιότητα πως θα λύσει όλα τα προβλήματα και το «εννοείται»; Εννοείται πως θα ναι εκεί στον πυρετό, στο διαγώνισμα, στην ερωτική απογοήτευση, στο ντύσιμο σου, στην ανάγκη σου για χρήματα, για ζεστή, για φαγητό, για καθαριότητα, για φως, για νερό, για διασκέδαση. Θα ναι εκεί όταν φοβάσαι το σκοτάδι, το μεγάλωμα, τους άλλους, τα ύψη, τους δυνατότερούς σου και τους πιο μεγάλους, την αρρώστια, την ανημποριά, τα δικά σου γηρατειά, την ανεπάρκειά σου, την ήττα σου, το θρυμμάτισμά σου, το σμπαράλιασμά σου, την απελπισία σου, το περιθώριό σου. Θα είναι εκεί στην αδυναμία και στο λάθος, στην παντοδυναμία και στο ακόμη μεγαλύτερο λάθος, στην νίκη και στην αποτυχία που την ακόλουθει, στην προσπάθεια και στο άφημα. Θα ναι εκεί με υπομονή, κατανόηση, τρυφερότητα. Θα θεωρήσει απόλυτα φυσικό, να πάει στο φροντιστήριο να σφουγγαρίζει για να μάθεις αγγλικά, επειδή δεν έχει λεφτά, να μείνει με τρύπια παπούτσια το χειμώνα και να ναι πάντα τα πόδια της υγρά και παγωμένα και να βάζει χαρτόνια στη σόλα όταν βρέχει, για να χεις έχεις μοδάτα αθλητικά, να φορεί το ίδιο φθαρμένο παλτό δεκαπέντε χρόνια, να πλένει το βράδυ τη μπλούζα της και το πρωί να την φορεί, να μένει η ίδια νηστική για να βγεις εσύ βόλτα το Σάββατο, να πουλήσει τον χρυσό της το σταυρουδάκι για να πληρώσεις δόση εφορία, να φροντίσει να μη μάθεις τίποτα για να μη σε στενοχωρήσει, να μπει μπροστά σου να φάει μια σφαίρα και να φροντίσει πέφτοντας να μη σε γρατζουνίσει…
Κρύβει η ύπαρξη της κάθε μιας μας, της κάθε μάνας πάνω στη γη, σε όλους τους καιρούς συνάμα και σκοτάδι και φως και ιδιοτέλεια και αγιοσύνη να συναντιούνται, να παλεύουν, να χάνουν σε σημεία και σ άλλα να κερδίζουν. Μπορεί και όχι όμως! Σαν μάνα ξέρω πως δεν μπορώ να είμαι τέλεια άλλα μπορώ να αγωνίζομαι για να μαι, κάποτε, έστω καλή. Σαν κόρη ξέρω πως η δική μου μαμά –και η δική σου βέβαια- είναι η καλύτερη. Είναι η πανάγια μάνα του καλού και αθώου μέσα μου, είναι η προσωπική μου ηρωίδα, είναι η απουσία που δεν θέλω να διανοηθώ πως θα μου συμβεί και πώς θα αντέχεται η ζωή και η απόδειξη πως το καλό θα νικήσει! Είναι αυτή που θέλω και εγώ να γίνω για τα δικά μου τα παιδιά. Και να είμαι, πάντα, ο προσωπικός τους στρατός ενάντια στις ορδές του Αβαδαίου, του Εωσφόρου, του Βηλφεγώρ, του Aζαζέλ, του Μαμμωνά, του Λεβιάθαν και του Σατανά του ίδιου, αν σπάσει, ξαφνικά και η εβδόμη σφραγίδα και έρθει το τέλος του κόσμου και εξαπολυθεί το κακό στην γη, εγώ μόνη μου να το νικήσω, αρκεί να μη μου πειράξουν τρίχα απ τα κεφαλάκια τους. Εννοείται, πως πρώτα να διαβάσουν τα μαθήματα τους, να πάρουν ζακετουλα, να τελειώσουν όλο τους το φαγητό και γλυκό το Σάββατο…
Το γυναικείο και φιλειρηνικό κίνημα δημιούργησε την Γιορτή της Μητέρας
Η γιορτή της μητέρας ή ημέρα της μητέρας είναι κινητή εορτή προς τιμήν της μητρότητας και γιορτάζεται κάθε δεύτερη Κυριακή του μήνα Μάη. Δημιουργήθηκε στον 20o αιώνα και από θύλακες του βρετανικού και του αμερικανικού αγωνιστικού κινήματος των γυναικών. Η Αμερικανίδα Ann Maria Reeves Jarvis διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865, έναν πυρήνα δράσης με το όνομα Mother’s Friendships Day και συναντήσεις με το όνομα Mother’s Day Meetings, κατά τις οποίες μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες όχι μόνο για την ανατροφή των παιδιών, άλλα και για το πώς θα δημιουργηθεί ένας καλύτερος κόσμος για να ζήσουν μέσα του. Το 1870 η Julia Ward Howe διοργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν peace and motherhood για να ακουστεί για πρώτη φορά μαζικά στον κόσμο, η κραυγή των μανάδων πως δεν επιθυμούν τα παιδιά τους να πηγαίνουν στον πόλεμο για να σκοτωθούν και να σκοτώνουν τα παιδιά άλλων μανάδων.
