Ταλέντο και πάθος. Τόλμη και κουράγιο. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που ορίζουν τη μοίρα τους, που γράφουν όμορφες ιστορίες, που είναι οι πρωταγωνιστές και οι σκηνοθέτες μαζί. Πόσο τέλειος θα πρέπει να είναι κανείς για να αναγνωρίζεται παγκοσμίως. Όταν ειδικά δεν έχεις εθνικότητα-διαβατήριο (όπως η αμερικανική ή αγγλική), αλλά στριμώχνεσαι στον προθάλαμο με την υπόλοιπη υφήλιο…

Οι Έλληνες που τιμήθηκαν με το βραβείο Όσκαρ είναι όλοι τους «γίγαντες» (και όχι μόνο αυτοί που το πήραν, αλλά και πολλοί άλλοι). Και αυτό γιατί αναγνωρίσθηκαν στο εξωτερικό. Και αυτό γιατί οι συμπατριώτες τους σπάνια αναγνωρίζουν τη δύναμη του ταλέντου τους. Βλέπεις, ο μέσος Έλληνας πάντα αδικείται και είναι κάποιος που του κόβει το δρόμο, χωρίς να αναφέρει πως είναι ο εαυτός του. Οι ιστορίες γύρω από τους θριάμβους δείχνουν πάντα το δρόμο. Άλλοτε τραγικές, άλλοτε όμορφες.

Όπως αυτή της Κατίνας Παξινού, της πρώτης μη αμερικανίδας ηθοποιού που βραβεύτηκε με το ύψιστο βραβείο για ηθοποιό παγκοσμίως. H Πειραιώτισσα πρωταγωνίστρια βρισκόταν σε μια μεγάλη περιοδεία, στη Μεγάλη Βρετανία, όταν οι Γερμανοί έμπαιναν στην Ελλάδα.

Η ίδια περιγράφει τι της συνέβη μέχρι να φτάσει στις ΗΠΑ, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Εμπρός»: «Στα 1939, το Εθνικό θέατρο, στο οποίο ανήκω από το 1930, επιχειρεί τουρνέ στην Αγγλία. Παρουσιάζουμε τους “Βρικόλακες” του Ίψεν στα εγγλέζικα. Κατά τη διάρκεια της τουρνέ, κηρύσσεται ο παγκόσμιος πόλεμος και μένω στην Αγγλία. Κατόπιν, όμως, πολλών ενεργειών και απολαμβάνουσα της προστασίας υψηλών προσώπων, μπαρκάρω κρυφά ως… καμαριέρα σ’ ένα εγγλέζικο αντιτορπιλικό, που πήγαινε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο πέλαγο, όμως, κι ενώ ήμαστε ανοιχτά της Ισλανδίας, μία τορπίλη στέλνει εμάς στις βάρκες και το πλοίο στο βυθό. Ήταν η 7η Μαρτίου 1941. Μείναμε ναυαγοί 30 ώρες, ώσπου μας περισυνέλεξε ένα άλλο αντιτορπιλικό. Έτσι, έξι ημέρες μετά τον απόπλου μου από την Αγγλία για την Αμερική, βρέθηκα και πάλι στην Αγγλία. Νέες προσπάθειες, νέα απόπειρα και τελικά φθάνει μια μέρα, που πατώ το πόδι στη χώρα του αγάλματος της Ελευθερίας. Στην Αμερική μου. Το 1942 γυρίζω μαζί με τον Γκάρυ Κούπερ και την Ίνγκριντ Μπέργκμαν το “Για ποιον χτυπά η καμπάνα”. Το 1943 παίρνω το Όσκαρ για το ρόλο της τσιγγάνας Πιλάρ, που ενσάρκωσα στο έργο αυτό».

Και για να μην φανταστείτε πως ο Έλληνας έχει ξεχάσει την τέχνη του, αρκεί να αναφέρουμε πως η συγκεκριμένη εφημερίδα, χρόνια πριν τη συνέντευξη που δόθηκε το 1958, κατηγορούσε την Παξινού για… αντεθνική δράση στις ΗΠΑ.

Όπως θα αντιληφθήκατε, η Παξινού αναφέρει απλά πως πήρε το Όσκαρ. Δεν είναι το βραβείο που την ορίζει. Αλλά υπάρχει ένας άλλος Έλληνας καλλιτέχνης που δεν έδωσε δεκάρα ή μάλλον, για να το τοποθετήσουμε πιο σωστά, το απαξίωσε εντελώς.

Ο Μάνος Χατζιδάκις δεν παρέστη ποτέ στην απονομή των Όσκαρ. Στη συνέχεια, συνέβησαν αρκετά τραγελαφικά. Η Ακαδημία το έστειλε ταχυδρομικώς, αλλά στη Γιουγκοσλαβία, το «αγαλματίδιο του θείου Όσκαρ»… κλάπηκε! Η Ακαδημία του έστειλε αντίγραφο. Χρόνια αργότερα, η οικιακή βοηθός το βρίσκει στον κάδο των σκουπιδιών, το βγάζει και το παραδίδει στην αδελφή του συνθέτη, για να μην χαθεί. Όταν ο Χατζιδάκις βραβευόταν ήταν μόλις 35 ετών, αλλά θεωρούσε το τραγούδι «χαζοχαρούμενο» και δεν ήθελε ο κόσμος να τον θυμάται για αυτό.

Ένας άλλος βραβευμένος με Όσκαρ Έλληνας, ο Βασίλης Φωτόπουλος, είχε βρει μια άλλη χρήση του αγαλματιδίου, αφού δεν το θεωρούσε απαραίτητο να διακοσμήσει κάποιο έπιπλο… «είχε τοποθετήσει το συγκεκριμένο αγαλματίδιο ως χερούλι της αλυσίδας που κρεμόταν από το καζανάκι της τουαλέτας του. Μου λέει ”Αυτή είναι η σωστή χρήση”». Την αποκάλυψη έκανε ο ηθοποιός Γιώργος Μιχαλακόπουλος, πολλά χρόνια αργότερα, σε συνέντευξή του στη Real News.

Πολλές φορές το ταλέντο ορίζει από μόνο του το ραντεβού με τη μοίρα και την επιτυχία. Κάπως έτσι συνέβη και στον Βαγγέλη Παπαθανασίου, που στα 70’s ήταν ένας από τους πιο hot νέους μουσικούς. Είναι 1978 και ο παραγωγός του «Midnight Express» (Εξπρές του Μεσονυκτίου), David Puttnam μαζί με τον σκηνοθέτη της ταινίας, Alan Parker, του ζητούν να γράψει τη μουσική της ταινίας. Τελικά, τη μουσική της ταινίας υπογράφει ο Giorgio Moroder και κερδίζει το Όσκαρ. Δύο χρόνια αργότερα, ο Παπαθανασίου συναντά και πάλι τους Puttnam και Parker, στο σπίτι του σκηνοθέτη Hugh Hudson. Ο Vangelis περιγράφει τη συνάντηση κάπως έτσι: «Μου είπαν πως ήταν κρίμα που δεν έγραψα τη μουσική για το «Εξπρές του Μεσονυχτίου» και έχασα έτσι την ευκαιρία για το Όσκαρ. Όμως ο Hudson και ο Puttnam μου είπαν πως δεν πειράζει, θα έχω άλλη ευκαιρία στην ταινία που ετοίμαζαν, να γράψω τη μουσική και να πάρω το Όσκαρ. Θυμάμαι πως τους είπα ότι αυτά δεν συμβαίνουν έτσι απλά, ούτε κάθε μέρα. Το καλοκαίρι του 1981 με πήρε τηλέφωνο ο Hudson και, αφού συναντηθήκαμε και με τον David Puttnam, μου ανέθεσαν τη μουσική για τους «Δρόμους της Φωτιάς», την ιστορία των Eric Liddell και Harold Abrahams στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924».

Ο Hudson ήθελε για την ταινία το κομμάτι «L’ Enfant», που είχε γράψει για την ταινία του Frédéric Rossif «Opéra Sauvage» ένα χρόνο πριν. Την τελευταία στιγμή, ο Παπαθανασίου εμφανίζει το περίφημο πλέον «Chariots Of Fire», λέγοντας μάλιστα πως αν δεν τους αρέσει μπορεί να μην το συμπεριλάβουν στην ταινία. Τελικά, το τραγούδι γίνεται η μουσική επένδυση σε μια από τις πιο πολυπαιγμένες σκηνές του κινηματογράφου, όπου ακούγεται στην αρχή και το τέλος.

Η «χρυσή» λίστα της Ελλάδας

1943: Η Κατίνα Παξινού κέρδισε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου για τη ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα»

1947: Ο Elia Kazan κέρδισε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για τη ταινία «Συμφωνία κυριών». Το 1954 επαναλαμβάνει το κατόρθωμά του για τη ταινία «Το λιμάνι της αγωνίας»

1960: Ο Μάνος Χατζιδάκις κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού με το κομμάτι «Τα παιδιά του Πειραιά» που ακούστηκε στο «Ποτέ την Κυριακή»

1964: Ο Βασίλης Φωτόπουλος κερδίζει το Όσκαρ Φωτογραφίας για τη ταινία «Ζορμπάς»

1974: Η Θεώνη Βαχλιώτη κερδίζει το Όσκαρ Κοστουμιών για τη ταινία «Ο υπέροχος Γκάτζμπι»

1974: Ο Dean Tavoularis κέρδισε το Όσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης για το «Νονός ΙΙ»

1981: Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Μουσικής για την ταινία «Οι δρόμοι της φωτιάς»

1982: Ο Κώστας Γαβράς κέρδισε το Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου για τη ταινία «Ο αγνοούμενος»

1987: Η Ολυμπία Δουκάκη κέρδισε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου για το φιλμ «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού»

2005: Ο Alexander Payne κέρδισε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για τη ταινία «Πλαγίως». Έξι χρόνια αργότερα πήρε το δεύτερο χρυσό αγαλματάκι για το φιλμ «Οι απόγονοι».

2006: Ο George Miller κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Animation ταινίας για το «Happy Feet»

2009: Ο Louie Psihoyos κέρδισε το Όσκαρ Ντοκιμαντέρ για το «Όρμος»